لیزینگ عملیاتی آنگونه که تصور می رود در اقتصاد ایران قابلیت اجرایی ندارد

به گزارش چابک آنلاین، امروزه بخش عمده ای از دارایی های سازمان ها از قبیل ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات اداری، رایانه ها و غیره که برای پیشبرد عملیات آن سازمانها ضروری است،از طریق لیزینگ ها، تأمین می شود.

اهمیت اجرای شیوه لیزینگ درکشورها برای رشد و توسعه اقتصادی به حدی  بوده که امروزه تمامی زمینه ها را فراگرفته است، ازخرید لوازم و وسایل منزل گرفته تا تأمین مالی هواپیماهای غول پیکر وکشتی های اقیانوس پیما و حتی سرمایه گذاری در تأسیسات شرکت ها و کارخانه های تولیدی که این امر به خوبی گویای اهمیت بارز و تردید ناپذیر صنعت لیزینگ درگستره مبادلات مالی و اقتصادی جهان امروز است.

عملیات لیزینگ، مطابق دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت برشرکت های لیزینگ، تأمین مالی مشتری از طریق تهیه کالا،اعم ازمنقول وغیرمنقول، توسط شرکت لیزینگ و واگذاری آن به مشتری در قالب یکی از قراردادهای اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی تعریف شده است.

با این اوصاف، نخستین شرکت لیزینگ در ایران در سال 1354 با مشارکت فرانسویان شکل گرفت و به این ترتیب، شرکت لیزینگ ایران تأسیس شد و فعالیت خود را درزمینه اعطای تسهیلات اعتباری اجاره ماشین آلات و تجهیزات صنعتی آغاز کرد.

دو سال بعد با مشارکت فرانسوی ها شرکت آریا لیزینگ متولد شد که آریا لیزینگ بعدها به لیزینگ صنعت و معدن تغییرنام داد.

ازقرار معلوم، 51 شرکت لیزینگ درحال حاضردارای مجوز از بانک مرکزی بوده که سهام 13 شرکت فعال در حوزه ارائه خدمات لیزینگ در بازار بورس و فرابورس ایران قابل معامله است.

درراستای بررسی وضعیت صنعت لیزینگ در کشور، گفتگویی با "هادی فرج اله اصفهانی" عضو موظف هیات مدیره شرکت لیزینگ صنعت و معدن صورت گرفته که از نظر می گذرد:

صنعت لیزینگ از دستورالعمل‌های قدیمی رنج می برد، بنابراین تا چه میزان دستور العمل های فعلی پاسخگوی نیاز های شرکت‌های لیزینگ و مشتریان آنها هستند؟

این دستورالعمل علاوه براصلاح باید نگاهش را نسبت به لیزینگ و کارکرد لیزینگ و هدف لیزینگ تغییر دهد تا کارایی لازم ایجاد شود.

درواقع، در خصوص دستورالعمل اجرایی صنعت لیزینگ و اصلاحات مورد نیاز، باید این موضوع سوال شود  که اساسا چراشرکت لیزینگ  در دنیا ایجاد شد ونقش اقتصادی لیزینگ ها در سیستم تامین مالی چه بود!

نگاهی به سابقه لیزینگ نشان می‌دهد هدف واگذاری کالا به افرادبه طور اجاره  هدف اصلی بوده درحالیکه عقود لیزینگ در ایران صرفا  عقود تسهیلاتی است.

معتقدم نقش لیزینگ از ابتدا درست شکل نگرفته و باید نگاه نقش لیزینگ تغییر کندو این موضوع  صرفا با آوردن عقد لیزینگ عملیاتی امکان پذیر نیست و باید نگاه اجاره داری در تامین منابع و تخصیص منابع ایجاد شود.

با اصلاحاتی که درحال انجام بوده، ما داریم دوباره بانک‌های غیرسپرده پذیر درست می کنیم نه شرکت لیزینگ تاثیر گذار در اقتصاد کشور.!

چرا لیزینگ عملیاتی درکشور رنگ و بوی جدی به خود نمی گیرد؟

با توجه به اینکه در مورد لیزینگ عملیاتی سال ها کارکرده ام باید گفت که به زودی دردستورالعمل جدید، اجازه  لیزینگ  عملیاتی داده  می‌شود، اما سوال این است که چگونه با تامین منابع یک ساله از بانک هامی‌توانیم دارایی که درچندین سال مستهلک می‌شود را خریداری کنیم وتوانایی پرداخت اقساط داشته باشیم در حالیکه اگر از منابع بانکی هم‌استفاده نشود وازسرمایه شرکت دارایی  خریداری شود باز هم قطعا تعدادبسیار محدود دارایی ایجاد می‌شود  و جریان نقدینگی پایینی ایجاد می‌ کند.

درحالت فعلی،شرکت‌های لیزینگ تسهیلات پرداخت کرده  و اصل و سود  تسهیلات را نیز به طور نقد دریافت  و سود سهامدار را هم ازمحل وجوه نقد پرداخت می کنند.

 حال با توجه به قیمت بالای دارایی مثل ماشین و املاک، لیزینگ ها مجبور هستند مبالغ زیادی برای خرید هر واحد ازدارایی پرداخت کنندو صرفا اجاره ای  ناچیزدریافت می کنندکه در این حالت، اصل سرمایه به عنوان دارایی محبوس می‌شودو جریان نقدی ایجاد نمی‌کند.

 این سوال مطرح می‌شود توجیه سود ده بودن این نوع سرمایه گذاری که فقط اجاره دریافت می‌شود برای سهامدار چگونه است و آیا این توجیه که دارایی سهامدار گران می‌شود و لی نقد نیست و سهامدار  این‌سود را دریافت نمی‌کند و چنانچه تجدیدی ارزیابی شود در صورتهای مالی می بیند برایش جذاب است ؟

 به نظرم زمان آن فرا رسیده که لیزینگ عملیاتی که برخی معتقدند راه نجات است عمیقا بررسی شود و شاید آن گونه که ما تصور داریم در اقتصاد ایران  اصلا قابلیت اجرایی  نداشته باشد.

یکی از چالش های صنعت لیزینگ ارتباط با سازمان‌ها و نهادها در بخش هایی چون فروش  خودرو است، این موانع  را چگونه می توان مرتفع ساخت؟

ازسال ۱۳۷۴ و با قرارداد عاملیت  لیزینگ صنعت ومعدن و فروش خودروها ، نقطه عطفی شد تا نگاه خودرو سازها به لیزینگ جلب شد.

به جرات می توانم بگویم شرکت های خودروسازبا واگذاری‌ها ازطریق لیزینگ به یکباره قابلیت‌های لیزینگ را به نمایش گذاشته و تعداد لیزینگ ها هم به یکباره رشد کرد.

امادر حال حاضربا محدود شدن نرخ سود تسهیلات لیزینگ اولویت خودروسازها به دلیل پرداخت تخفیف توسعه فروش به لیزینگ ها  ابتدا فروش نقدی است و در شرایطی که بازار ازکشش خوبی برای خرید برخوردار باشد خودرو سازها حتی حاضر نیستند یک خودرو را به صورت لیزینگی واگذار کنند.

بنابراین لیزینگ ها باید دربخش خودرو نگاهشان به تصمیم خودرو سازها باشد و خودشان تصمیم گیرنده نهایی نیستند.

واقعیت این است که‌ خودرو سازها برای لیزینگ هابه طورغیر مستقیم مسیرتعیین می‌کنند، بنابراین باید شرایط نرخ سود تسهیلات به طورواقعی مستقیما از متقاضی اخذ شود تا خودرو سازها نتوانند به راحتی لیزینگ ها راکنترل کنند.