علائم درد شکم وراهکارهای درمانی آن چیست
درد شکم دردی است که در ناحیه بین قفسه سینه و لگن احساس می‌شود.
به گزارش چابک آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، درد شکم، دردی شایع است که در هر گروه سنی علل مختلفی دارد اما از نظر پزشکی می‌توان آن‌ها را به التهاب، سوء هاضمه (انسداد) و نارسایی یا توقف جریان خون تقسیم کرد.
دلایل انتشار درد در شکم
آپاندیسیت: در این مورد درد در اطراف ناف شروع می‌شود و پس از مدتی در قسمت پایین شکم در سمت راست، متمرکز می‌شود و ممکن است به کل شکم گسترش یابد، به خصوص اگر التهاب به صفاق (غشاء نازکی است که دیواره‌های حفرهٔ شکم و بخش بزرگی از احشاء را می‌پوشاند) منتقل شده باشد. در این مورد، درد همراه با سفت شدن شکم، ضربان قلب و سایر علائم جراحی است که به تایید تشخیص کمک می‌کند.
سندرم روده تحریک پذیر: سندرم روده تحریک پذیر با دردی مرموز مشخص می‌شود که به سختی می‌توان شکل و محل آن را تعیین کرد و ممکن است در هر قسمت از شکم یا کل شکم رخ دهد و علائم دیگری مانند نفخ، گاز و عادات مختلف روده بین اسهال و یبوست را به همراه دارد.
بیماری کرون (بیماری کرون): با التهاب و زخم در دستگاه گوارش مشخص می‌شود و با معاینه منظم تشخیص آن دشوار است.
صدمات تصادفی: حوادث می‌توانند منجر به آسیب به هر عضوی در داخل شکم یا لگن شوند و می‌توانند بیش از یک اندام را تحت تاثیر قرار دهند و باعث گسترش درد به کل شکم شوند.
اورتریت: در عفونت‌های کلیه و مثانه، درد می‌تواند به کل شکم سرایت کند، اگرچه در بیشتر موارد در دو طرف پشت یا در ناحیه مثانه در لگن متمرکز است.
پانکراتیت: در این حالت درد بیشتر در پشت احساس می‌شود و با خم شدن بیمار رو به جلو احساس درد کاهش می‌یابد.
علل درد زیر شکم در زنان
درد زیر شکم در زنان بسیار شایع است و می‌تواند ناشی از یکی از بیماری‌های زیر باشد:
کیست‌های تخمدان: برخی از کیسه‌های کیست مانند در داخل و روی تخمدان رشد می‌کنند و علائم آن‌ها بسیار شبیه علائم آپاندیسیت است و تشخیص سطحی آن‌ها دشوار است.
قاعدگی: قاعدگی که یکی از شایع‌ترین علل درد‌های شکمی است، اما با بروز اختلالات قاعدگی مانند خونریزی افزایش می‌یابد و غیرقابل تحمل می‌شود.
حاملگی خارج از رحم: جایی که جنین در لوله فالوپ یا جایی خارج از رحم قرار دارد و درد در این حالت آنقدر شدید است که قابل تحمل نیست.
باک روده: این یکی از جدی‌ترین مواردی است که نیاز به مداخله جراحی فوری دارد، درد شدید در این مورد با سه علامت مهم تشخیص دیگر همراه است: یبوست کامل (بدون مدفوع و بدون گاز)، استفراغ و نفخ شدید در شکم.
آپاندیسیت: باعث درد در سمت راست پایین شکم می‌شود.
فیبروم‌های رحمی: تومور‌های خوش خیم هستند و در بسیاری از زنان رشد می‌کنند.
سقط جنین: سقط جنین ناشناخته، مرگ جنین در رحم و موارد مشابه منجر به درد شدید در ناحیه تحتانی شکم و لگن می‌شود که اغلب با خونریزی از واژن همراه است.
بیماری التهابی منتشر لگن: اغلب منجر به عوارض سوزاک می‌شود، چیزی که با درمان مناسب به موقع درمان نمی‌شود.
علل درد زیر شکم در مردان و زنان
برخی از بیماری مانند بیماری کرون ( بیماری‌های روده بزرگ و تومور‌های روده)، نفریت(کیست و کیست تخمدان در زنان) و فتق در مردان و زنان مشترک است اگرچه برخی از آن‌ها در مردان شایع‌تر هستند.
علل درد بالای شکم
درد در قسمت بالای شکم، درست زیر قفسه سینه، می‌تواند ناشی از یکی از موارد زیر باشد:
سنگ کیسه صفرا: التهاب کیسه صفرا ناشی از سنگ کیسه صفرا باعث درد شدید در قسمت فوقانی شکم می‌شود و اغلب در شانه راست و پشت، در سمت راست احساس می‌شود و معمولا پس از خوردن غذای حاوی مقدار زیادی چربی ظاهر می‌شود (به ویژه در زنان). موارد هپاتیت A همراه با علائم دیگری مانند اسهال و تغییر رنگ ادرار به قهوه‌ای یا قرمز به همدان و زرد باعث درد در سمت راست بالای شکم می‌شود.
پنومونی: اگرچه ریه در قفسه سینه خارج از محدوده شکم قرار دارد، درد ناشی از آن را می‌توان در قسمت فوقانی شکم شنید.
حمله قلبی: درد ناشی از سکته قلبی، سکته مغزی یا آنژین صدری در قسمت فوقانی شکم به خصوص ناحیه سر معده شنیده می‌شود.
ورود مدفوع: وقتی تکه‌ای از مدفوع جمع می‌شود، به سنگ یا سنگریزه بزرگ تبدیل می‌شود و در روده گیر می‌کند.
سایر علل شایع درد شکم
اختلالات و بیماری‌های زیر از علل شایع درد متوسط شکم هستند:
یبوست، به ویژه یبوست مزمن
آنفلوانزای روده
التهاب دیواره معده و زخم معده و اثنی عشر
تنش و فشار مداوم
عدم تحمل لاکتولوز (مواد لبنی)
سندرم روده تحریک پذیر
علل درد شکم در کودکان
تعیین نوع درد در کودکان دشوار است، اما علل شایع درد شکم در کودکان عبارتند از:
دستگاه گوارش (اسهال، استفراغ، درد قولنج)
خودداری از دفع
آپاندیسیت
آسیب تصادفی، چه در ورزش، چه در ورزش یا درگیری با دیگران
قاعدگی در دخترانی که به تازگی به بلوغ رسیده اند
ترس و اضطراب، به عنوان مثال در زمان امتحانات
عفونت دستگاه ادراری
انواع درد‌های شکمی
توصیف درد شکم از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است، می‌تواند موضعی (محلی یا مبهم) باشد و می‌توان آن را مشابه ضربه چاقو یا به شکل قولنج یا تنش خرد توصیف کرد.
درد موضعی عمدتا به دلیل بیماری در یکی از اندام‌های شکمی، درد در محل اندام متمرکز می‌شود که معروف‌ترین علل آن زخم معده و آپاندیسیت (سکوم) است.
گاستروانتریت دردی مانند کرامپ (مثل کرامپ) عمدتا با مواردی مانند اسهال، استفراغ، نفخ و گاز رخ می‌دهد اما در زنان می‌تواند با بیماری‌های دیگری همراه باشد که باعث درد‌های مشابه مانند سقط، قاعدگی و برخی بیماری‌ها در رحم و تخمدان‌ها می‌شود. نوع درد با بی‌ثباتی مشخص می‌شود، زیرا از بین می‌رود و دوباره برمی‌گردد و به همین ترتیب تا زمانی که تمام شود.
قولنج کامل اغلب به طور ناگهانی رخ می‌دهد و نشانه بیماری‌های جدی مانند سنگ کلیه و کیسه صفراست و بیمار احساس می‌کند که گرفتگی عضله باعث درد شدید می‌شود.
طرح درمان درد شکم
درد شکم علامتی است که به دلیل خطرات احتمالی یک بیماری بسیار جدی باید با احتیاط درمان شود؛ بنابراین توصیه می‌شود تشخیص و درمان را به تاخیر نیندازید.
اولین قدم در درمان، تعیین علت درد و سپس از بین بردن علل پرخطر مانند آپاندیسیت، حاملگی خارج رحمی، انسداد روده و سایر بیماری‌هایی است که نیاز به مداخله جراحی فوری دارند.
موارد آنفلوانزای روده: درمان با توجه به ویژگی‌ها و با هدف جلوگیری از کم آبی بدن، به بیمار آنتی بیوتیک‌هایی مانند آمپول Viseralgin و آنتی بیوتیک‌های مادرزادی مانند Antenal داده می‌شود. اگر بیمار دچار کم آبی است، باید نمک‌های از دست رفته به آن تزریق شود.
آپاندیسیت: اگر تشخیص با معاینه بالینی و تجزیه و تحلیل تصاویر سفید خون تایید شود، تصمیم اغلب جراحی است.
بارداری خارج از رحم: باید فورا با متخصص زنان و زایمان مشورت شود، زیرا این یک اورژانس است و از طریق جراحی مدیریت می‌شود.
سنگ کلیه و مجرای ادرار: درمان با توجه به محل و اندازه سنگ توسط متخصص اورولوژی تعیین می‌شود. درمان سنگ کیسه صفرا پس از سونوگرافی برای تعیین اندازه سنگ‌ها و مسدود بودن یا نبودن مجاری صفراوی مشخص می‌شود.
