افزایش ۳۰ درصدی مصرف آب برای خانه تکانی / بدون مصرف بی رویه آب هم می توان به استقبال بهار رفت
چند سالی است دیگر صدای شان در کوچه و خیابان‌های شهر شنیده نمی‌شود. همان‌هایی که پاروی بزرگی به دوش می‌گرفتند و در کوچه و خیابان فریاد می‌زدند: «فرش می‌شوییم.» خیلی از مردم با آنها خاطره دارند. خاطراتی از جنس فرش‌های لاکی رنگ و پشت بام‌هایی که شلنگ آب تا آنجا کشیده می‌شد و چند ساعت بعد فرش شسته شده روی نرده‌ها پهن می‌شد. در این بین ساعت‌ها هم شیر آب باز می‌ماند تا کف روی فرش‌ها حسابی شسته شوند. بچه‌ها هم با خوشحالی کاسه و فرچه دست می‌گرفتند تا سهمی در شستن فرش‌ها داشته باشند.
به گزارش چابک آنلاین به نقل از روزنامه ایران، «آن سال‌ها جمعیت تهران نصف الان هم نبود و بارش برف و باران هم آن قدر زیاد بود که کسی به کمبود آب و خشکسالی فکر نمی‌کرد. اما الان جمعیت پایتخت از ۱۰ میلیون نفر عبور کرده و در چند سال اخیر خشکسالی هم دست از سر ما برنمی دارد و میزان آب پشت سدها هم هر سال کمتر می‌شود.» این را محمد جواد ساکن خیابان نواب می‌گوید. نیم ساعتی است منتظر آمدن ماشین نیسان قالیشویی است تا دو تخته فرش خانه‌اش را برای شست و شو تحویل آنها بدهد.
می‌گوید: «خانه تکانی آخر سال یکی از رسوم کهن و دیرپای مردم ایران است و با این کار برای سال جدید آماده می‌شوند. با نزدیک شدن به نوروز، ایرانیان تلاش می‌کنند محیط زندگی خودشان را بازسازی کنند.
مردم چند هفته مانده به سال نو شروع به خانه تکانی می‌کنند. فرش‌ها را بر می دارند، می‌شویند، زمین، دیوارها، مبلمان و هر چیز دیگری را تمیز می‌کنند. اما برای همین خانه تکانی مقدار زیادی آب هدر می‌رود. تا چند سال قبل ما هم فرش‌ها را در پارکینگ خانه می‌شستیم ولی به دلیل کمبود آب و خشکسالی تصمیم گرفتیم فرش‌ها را به قالیشویی بدهیم. با وجود اینکه هزینه شست و شوی فرش‌ها کمی بالا است اما به نظر من با توجه به اینکه اکثر قالیشویی‌ها از آب چاه یا آب بازیافتی استفاده می‌کنند بهتر است فرش‌های خانه را برای شست و شو به آنها بدهیم. البته فقط فرش نیست.در همین محل بارها می‌بینم همسایه‌ها در و دیوار خانه‌های شان را با آب می‌شویند و شیر آب برای ساعت‌های طولانی باز می‌ماند. چند بار تذکر دادم ولی ناراحت می‌شوند و می‌گویند خودمان پول آب را می‌پردازیم. آن ها متوجه نیستند آب تولید شدنی نیست و اگر بی‌رویه مصرف کنیم تمام می‌شود.»
انتهای یکی از کوچه‌های بن‌بست در یکی از فرعی‌های محله جیحون چند زن و مرد مشغول شستن فرش و قالیچه هستند. کمی آن طرف‌تر هم سینی چای و کاسه پر از میوه خودنمایی می‌کند. مرد پاروی بزرگی در دست دارد و زن شلنگ آب را همه جای فرش می‌برد تا آب به تاروپود فرش برود. شلنگ از حیاط خانه انتهای کوچه بیرون آمده و چند ساعتی می‌شود که شیر آب باز است. «چند نفر از ساکنان این محل هر سال همین موقع‌ها فرش‌های شان را در کوچه می‌شویند و توجهی هم به اینکه آب اسراف می‌شود، ندارند.» این را یکی از زنان همسایه می‌گوید و قبض قالیشویی را نشان می‌دهد و می‌گوید: «من هم می‌توانستم فرش‌های خانه را در کوچه بشویم و از آب آشامیدنی برای شست و شو استفاده کنم. با این کار قطعاً هزینه شست و شوی فرش‌ها ارزان‌تر تمام می‌شد اما این کار اسراف است. وقتی کشور ما دچار کم آبی است و برخی روستاها و شهرهای کویری آب آشامیدنی ندارند نباید این‌گونه آب را مصرف کنیم. بعضی‌ها هم که خانه تکانی را با آب تکانی اشتباه می‌گیرند. در این روزهای پایانی سال می‌خواهند همه چیز از فرش و ملحفه‌ها و پرده‌ها تا در و دیوار را با آب بشویند در حالی که با یک دستمال نم دار می‌توان در و دیوار خانه را تمیز کرد. مردم با چند کار ساده می‌توانند از هدر رفت میلیون‌ها لیتر آب شرب صرفه‌جویی کنند. هنوز هم برخی از مردم با آب آشامیدنی که برای تصفیه آن هزینه میلیونی می‌شود ماشین‌های شان را می‌شویند.
ساعت‌ها شیر آب را باز می‌گذارند تا ماشین بشویند. حاضر نمی‌شوند ماشین شان را به کارواش که از آب چاه استفاده می‌کند، ببرند.»
آمارها نشان می‌دهند سرانه مصرف آب شرب در دنیا معمولاً بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ لیتر در روز است، در حالی که در تهران این میزان مصرف بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ لیتر در روز است و این یعنی مردم تهران تقریباً دو برابر متوسط جهانی آب مصرف می‌کنند. شاخص‌های استاندارد جهانی در سال‌‌های ترسالی که با بارشهای خوب همراه است، میانگین مصرف هر شهروند را ۱۵۰ لیتر در شبانه‌روز اعلام می‌کند ولی اگر شرایطی مثل تهران را در نظر بگیریم که سه سال پشت سرهم خشکسالی را تجربه کرده، استاندارد جهانی میانگین مصرف را ۱۳۰ لیتر اعلام می‌کند. همچنین بر اساس بررسی‌های انجام شده میزان مصرف آب در خانه تکانی پایان سال از سوی شهروندان حدود ۲۰ تا ۳۰درصد افزایش می‌یابد که این مهم تا حدود زیادی موجب افت فشار در خطوط انتقال و شبکه‌های توزیع آب می‌شود. در ایام پایانی سال بسیاری از خانواده‌ها نسبت به خانه تکانی و گرفتن گرد و غبار خانه‌های خود از طریق شست و شوی منازل و اثاثیه با آب آشامیدنی اقدام می‌کنند که این امر موجب هدر رفت ۸۰ درصدی آب مصرفی هر خانوار و تبدیل آن به فاضلاب می‌شود.
آن طور که مسئولان شرکت آب و فاضلاب استان تهران می‌گویند در زمان ترسالی که با بارشهای مطلوب همراه است ۷۵ درصد منابع تأمین کننده آب تهران از سدها و آب‌‌های سطحی و ۲۵ درصد از آب‌‌های زیرزمینی است. اما در حالی که سومین سال خشکسالی را پشت سر می‌گذاریم ۶۰ درصد آب شرب از منابع سطحی و ۴۰ درصد بقیه از منابع زیرزمینی برداشت می‌شود.
این به معنای خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی است و فرونشست‌های زمین که هر از چند گاهی در دشت‌ها یا همین خیابان‌های شهر زمین دهان باز می‌کند از تبعات همین فرونشست‌هاست. عمق چاه‌های برداشت آب از سفره‌های زیرزمینی تهران از ۱۸۰ متر به ۳۰۰ متر افزایش پیدا کرده است.
با وجود بارشهای خوب اسفند ماه که بخشی از کم بارشی‌های پاییز را جبران کرد ولی هنوز ۴۶ درصد سدهای کشور به طور میانگین آب دارند و این یعنی هنوز میزان ذخایر آب پشت سدهای کشور به نصف هم نرسیده‌اند. به گفته بهنام بخشی، کارشناس ارشد شرکت آب و فاضلاب استان تهران، تابستان امسال شهروندان تهران با مصرف ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار متر مکعب رکورد تازه‌ای در مصرف روزانه آب ثبت کردند. یعنی هر نفر حدود ۲۵۴ لیتر آب در شبانه‌روز مصرف کرد.
این تازه در حالی است که در ۶ ماهه اول امسال با همکاری مردم و فرهنگ‌سازی که در این زمینه انجام گرفت شهروندان ۲۰ میلیون متر مکعب نسبت به مدت مشابه سال قبل کمتر آب مصرف کردند. اگر همین ۲۰ میلیون مترمکعب (۲۰ میلیارد لیتر) آب را بر ۱۸ میلیون نفر جمعیت استان تهران تقسیم کنیم مشخص می‌شود در ۶ ماهه اول سال هر نفر ۶ لیتر آب صرفه‌جویی کرده است. اگر این عدد به ۱۲ لیتر برسد ۴۰ میلیون متر مکعب آب صرفه‌جویی می‌شود و می‌توانیم تابستان داغ سال آینده را با چالش کمتری پشت سر بگذاریم.
این روزها که مشغول خانه تکانی هستیم باید به این موضوع مهم توجه داشته باشیم آب در مقایسه با بسیاری از کشورها با قیمت بسیار پایین در اختیار ما قرار می‌گیرد ولی اگر می‌توانیم هزینه‌های آب، برق و گاز را پرداخت کنیم نباید این مسأله بهانه‌ای برای اسراف باشد.
