صنعت لیزینگ در سال ۱۴۰۳ به سمت توسعه این شاخص های کلیدی حرکت کرد

چابک آنلاین، مجیدمیرزاحیدری، واقعیت این است که صنعت لیزینگ در ایران با چالش‌های گوناگونی روبه‌رو بوده که از جمله آنها می توان به محدودیت‌های فضای کسب‌و‌کار، تامین منابع مالی و الزامات نظارتی اشاره داشت.

در یک نگاه کلی، عملیات لیزینگ در دنیا با انواع مختلفی از قراردادها و دامنه کاربرد متفاوت صورت می پذیرد. 

درایران اما به موجب دستور العمل تاسیس، فعالیت و نظارت بر شرکت‌های لیزینگ، ابلاغ شده از بانک مرکزی، عملیات لیزینگ اینگونه تعریف شده است:

"تامین مالی مشتری از طریق تهیه کالا اعم از منقول و غیر منقول توسط شرکت لیزینگ و واگذاری آن به مشتری در قالب یکی از قراردادهای اجاره به شرط تملیک و فروش اقساطی".

صنعت لیزینگ در جهان به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد و اندازه این صنعت در سال ۲۰۲۳ نزدیک به ۱۷۰۰ میلیارد دلار بوده است.

هرچند که این سهم در ایالات متحده آمریکا ۸۰۰ میلیارد دلار،چین ۴۰۰ میلیارد دلار و سهم ایران از این بازار کمتر از نیم میلیارد دلار است.

با هدف بررسی وضعیت صنعت لیزینگ در کشور ، گفتگویی با" محمد رضا حجاز"،رییس عملیات لیزینگ شرکت واسپاری مهرگان پیشرو صورت گرفته که از نظر می گذرد:

چابک آنلاین:صنعت لیزینگ در سالی که گذشت بر روی چه شاخص هایی به سمت توسعه رفت و در چه بخش هایی سرعت چندانی نداشت؟

محمد رضا حجاز: در سال 1403، صنعت لیزینگ در ایران به سمت توسعه در چندین شاخص کلیدی حرکت کرد، اما در برخی بخش‌ها نیز سرعت چندانی نداشت. 

به طور کلی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

شاخص‌های توسعه‌یافته:

افزایش تنوع محصولات: برخی از شرکت‌های لیزینگ به سمت ارائه محصولات جدید و متنوع‌تر حرکت کردند، از جمله لیزینگ تجهیزات صنعتی و فناوری‌های نوین.

توسعه خدمات برخط: با توجه به نیاز مشتریان به خدمات آنلاین، برخی از شرکت‌ها به سمت دیجیتالی کردن فرآیندها و ارائه خدمات برخط پیشرفت کردند.

بهبود فرآیندهای اعتبارسنجی: استفاده از فناوری‌های نوین برای اعتبارسنجی و ارزیابی مشتریان بهبود یافته و سرعت بیشتری به خود گرفت.

همکاری با صنایع دیگر: شرکت‌های لیزینگ بیشتر به همکاری با صنایع مختلف، مانند خودروسازی و فناوری اطلاعات، پرداخته و این همکاری‌ها به توسعه بازار کمک کرد.

بخش‌هایی که سرعت چندانی نداشتند:

خدمات پس از فروش: به رغم اهمیت بالای خدمات پس از فروش، بسیاری از شرکت‌ها هنوز به این بخش توجه کافی نکرده و در بهبود آن کند بودند.

توسعه زیرساخت‌های فناوری:درحالیکه برخی شرکت‌ها به سمت دیجیتالی شدن حرکت کردند،اما هنوز زیرساخت‌های فناوری در بسیاری از شرکت‌ها به اندازه کافی توسعه نیافته بود.

آموزش و توسعه منابع انسانی: سرمایه‌گذاری در آموزش و توسعه منابع انسانی به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت شرکت‌ها، در برخی از شرکت‌ها به اندازه کافی جدی گرفته نشد.

تنوع در بازارهای هدف: برخی از شرکت‌ها هنوز به تنوع در بازارهای هدف و جذب مشتریان جدید توجه کافی نکرده و بیشتر بر روی بازارهای سنتی تمرکز داشتند.

این روندها نشان‌دهنده چالش‌ها و فرصت‌های موجود در صنعت لیزینگ در سال 1403 هستند و می‌توانند به عنوان راهنمایی برای آینده این صنعت مورد استفاده قرار گیرند.

چابک آنلاین: با وجود اینکه ضریب نفوذ سایر صنایع در اقتصاد کشور بالا بوده اما چرا ضریب نفوذ صنعت لیزینگ درکشور پایین است؟

محمد رضا حجاز: بله، ضریب نفوذ صنعت لیزینگ در اقتصاد کشور معمولاً پایین است و این موضوع به چندین عامل مرتبط است:

عدم آگاهی عمومی: بسیاری از افراد و کسب‌وکارها هنوز به طور کامل با مفهوم لیزینگ و مزایای آن آشنا نیستند، که این امر می‌تواند منجر به عدم استفاده از این خدمات شود.

رقابت با روش‌های تأمین مالی دیگر: روش‌های سنتی تأمین مالی مانند وام‌های بانکی ممکن است برای برخی از مشتریان جذاب‌تر باشد و این امر می‌تواند به کاهش تقاضا برای لیزینگ منجر شود.

محدودیت‌های قانونی و مقرراتی: وجود قوانین و مقررات سختگیرانه می‌تواند مانع از رشد و توسعه صنعت لیزینگ شده و به کاهش ضریب نفوذ آن در اقتصاد منجر گردد.

عدم تنوع در محصولات: عدم تنوع کافی در محصولات لیزینگ و عدم تطابق آن‌ها با نیازهای مختلف مشتریان می‌تواند به کاهش جذابیت این صنعت منجر شود.

چالش‌های اقتصادی: شرایط اقتصادی نامساعد و نوسانات بازار می‌تواند به کاهش تمایل افراد و کسب‌وکارها به استفاده از خدمات لیزینگ منجر شود.

خدمات پس از فروش ضعیف: عدم توجه کافی به خدمات پس از فروش و پشتیبانی از مشتریان می‌تواند به کاهش اعتماد و رضایت مشتریان منجر شود.

به طور کلی، برای افزایش ضریب نفوذ صنعت لیزینگ در اقتصاد کشور، نیازمند افزایش آگاهی، بهبود خدمات، تنوع در محصولات و ایجاد شرایط قانونی مناسب وجود دارد.

چابک آنلاین: با توجه به ترکیب پرتفوی صنعت لیزینگ و سهم  حدود 70 درصدی خودرو در پورتفوی صنعت، چرا شرکت های لیزینگ در مسیر تنوع محصولات به سمت نوآوری بیشترنمی روند؟

محمد رضا حجاز:چندین دلیل وجود دارد که ممکن است باعث شود شرکت‌های لیزینگ در مسیر تنوع محصولات و نوآوری به سمت کالاهای دیگر نروند، با وجود اینکه سهم خودرو در پرتفوی آن‌ها بالاست و حاشیه سود پایین‌تری دارد:

تقاضای بالا برای خودرو: بازار خودرو به طور کلی تقاضای بالایی دارد و شرکت‌های لیزینگ ممکن است ترجیح دهند بر روی این بخش تمرکز کنند تا از این تقاضا بهره‌برداری کنند.

آسانی در تأمین مالی: لیزینگ خودرو معمولاً فرآیند ساده‌تری دارد و شرکت‌ها می‌توانند به راحتی با تأمین‌کنندگان خودرو همکاری کنند.

ریسک کمتر: خودرو به عنوان یک دارایی ملموس و قابل فروش، ریسک کمتری نسبت به سایر کالاها دارد. این امر می‌تواند شرکت‌ها را به ادامه تمرکز بر روی این بخش ترغیب کند.

عدم آگاهی از بازارهای جدید: شرکت‌های لیزینگ ممکن است به دلیل عدم آگاهی یا اطلاعات کافی از بازارهای دیگر، از تنوع محصولات خودداری کنند.

سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: ورود به بازارهای جدید نیاز به سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و فناوری‌های جدید دارد که ممکن است برای شرکت‌ها هزینه‌بر باشد.

رقابت با سایر صنایع: شرکت‌های لیزینگ ممکن است با رقابت شدید از سوی سایر صنایع و تأمین‌کنندگان مواجه شوند که ممکن است آن‌ها را از ورود به بازارهای جدید بازدارد.

سیاست‌های داخلی و خارجی: شرایط اقتصادی و سیاسی کشور نیز می‌تواند تأثیر زیادی بر تصمیمات شرکت‌ها در زمینه تنوع محصولات داشته باشد.

این عوامل می‌توانند به تداوم تمرکز شرکت‌های لیزینگ بر روی خودرو و عدم تمایل به تنوع محصولات منجر شوند.

چابک آنلاین:یکی از انتظارات مشتریان صنعت لیزینگ ارایه خدمات برخط است ، چرا با وجود توسعه خدمات برخط در صنایعی چون بانک و بیمه ، اما در صنعت لیزینگ این سهم بسیار ناچیز است؟

محمد رضا حجاز:چندین دلیل می‌تواند وجود داشته باشد که چرا خدمات برخط در صنعت لیزینگ به اندازه سایر صنایع مانند بانک و بیمه توسعه نیافته است:

پیچیدگی فرآیندها: فرآیندهای لیزینگ معمولاً پیچیده‌تر از بانکداری و بیمه هستند. 

این پیچیدگی می‌تواند شامل ارزیابی اعتبار، تأمین مالی و مدیریت دارایی‌ها باشد که ممکن است نیاز به تعاملات حضوری بیشتری داشته باشد.

عدم سرمایه‌گذاری درفناوری: شرکت‌های لیزینگ ممکن است به اندازه بانک‌ها و شرکت‌های بیمه در فناوری‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری نکرده باشند که این عدم سرمایه‌گذاری می‌تواند مانع از توسعه خدمات برخط شود.

عدم آگاهی از مزایای دیجیتال: برخی از شرکت‌های لیزینگ ممکن است هنوز به طور کامل از مزایای ارائه خدمات برخط آگاه نباشند و به همین دلیل به سمت دیجیتالی شدن نروند.

محدودیت‌های قانونی و مقرراتی: ممکن است قوانین و مقررات خاصی وجود داشته باشد که ارائه خدمات برخط را در صنعت لیزینگ محدود کند.

نیاز به مشاوره و پشتیبانی: مشتریان در صنعت لیزینگ ممکن است به مشاوره و پشتیبانی بیشتری نیاز داشته باشند که این امر می‌تواند به کاهش تمایل به استفاده از خدمات برخط منجر شود.

رقابت با سایر صنایع: شرکت‌های لیزینگ ممکن است با رقابت شدیدی از سوی سایر صنایع مواجه شوند که خدمات بهتری را به صورت برخط ارائه می‌دهند.

فرهنگ سازمانی: فرهنگ سازمانی در برخی از شرکت‌های لیزینگ ممکن است به سمت نوآوری و دیجیتالی شدن نباشد و این امر می‌تواند مانع از توسعه خدمات برخط شود.

این عوامل می‌توانند به عدم توسعه خدمات برخط در صنعت لیزینگ منجر شوند، در حالی که سایر صنایع به سرعت به سمت دیجیتالی شدن حرکت می‌کنند.

چابک آنلاین:یکی از مشکلات صنعت لیزینگ خدمات پس از فروش است ، چرا شرکت های لیزینگ به امر خدمات پس از فروش توجه چندانی ندارند؟

محمد رضا حجاز:چندین دلیل وجود دارد که ممکن است باعث شود شرکت‌های لیزینگ به خدمات پس از فروش توجه کافی نداشته باشند:

تمرکز بر فروش اولیه: بسیاری از شرکت‌های لیزینگ ممکن است بیشتر بر روی جذب مشتری و فروش اولیه تمرکز کنند و به خدمات پس از فروش به عنوان یک اولویت کمتر توجه کنند.

عدم فرهنگ مشتری‌مداری: در برخی از شرکت‌ها، فرهنگ مشتری‌مداری ممکن است به اندازه کافی قوی نباشد و این امر می‌تواند منجر به عدم توجه به نیازهای مشتریان پس از فروش شود.

پیچیدگی فرآیندها: خدمات پس از فروش در صنعت لیزینگ ممکن است شامل فرآیندهای پیچیده‌ای باشد که نیاز به منابع و زمان بیشتری دارد. 

این پیچیدگی می‌تواند شرکت‌ها را از ارائه خدمات مناسب بازدارد.

عدم سرمایه‌گذاری در منابع انسانی: شرکت‌های لیزینگ ممکن است به اندازه کافی در منابع انسانی و آموزش کارکنان برای ارائه خدمات پس از فروش سرمایه‌گذاری نکرده باشند.

عدم آگاهی از اهمیت خدمات پس از فروش: برخی از شرکت‌ها ممکن است به اهمیت خدمات پس از فروش و تأثیر آن بر رضایت مشتری و وفاداری آگاه نباشند.

رقابت با سایر صنایع: شرکت‌های لیزینگ ممکن است با رقابت شدید از سوی سایر صنایع مواجه شوند که خدمات پس از فروش بهتری را ارائه می‌دهند و این می‌تواند به کاهش توجه به این بخش منجر شود.

محدودیت‌های مالی: برخی از شرکت‌های لیزینگ ممکن است به دلیل محدودیت‌های مالی نتوانند به اندازه کافی در خدمات پس از فروش سرمایه‌گذاری کنند.

این عوامل می‌توانند به عدم توجه کافی شرکت‌های لیزینگ به خدمات پس از فروش منجر شوند و در نتیجه رضایت مشتریان را تحت تأثیر قرار دهند.

چابک آنلاین: چرا رقابت در صنعت لیزینگ در خصوص تنوع محصولات اندک است؟

محمدرضا حجاز: رقابت در صنعت لیزینگ در خصوص تنوع محصولات ممکن است به دلایل زیر اندک باشد:

تمرکز بر محصولات سنتی: بسیاری از شرکت‌های لیزینگ ممکن است بیشتر بر روی محصولات سنتی مانند لیزینگ خودرو تمرکز کنند و از تنوع در محصولات جدید و نوآورانه غافل شوند.

هزینه‌های بالا: توسعه و ارائه محصولات جدید معمولاً نیازمند سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی است. 

شرکت‌ها ممکن است به دلیل محدودیت‌های مالی نتوانند به اندازه کافی در این زمینه سرمایه‌گذاری کنند.

عدم آگاهی از نیاز بازار: عدم شناخت کافی از نیازها و خواسته‌های مشتریان می‌تواند منجر به عدم تنوع در محصولات شود، شرکت‌ها هم ممکن است نتوانند به درستی نیازهای بازار را شناسایی کنند.

رقابت با سایر تأمین‌کنندگان مالی: شرکت‌های لیزینگ ممکن است با رقابت شدید از سوی بانک‌ها و سایر مؤسسات مالی مواجه شوند که این امر می‌تواند به کاهش تمایل آن‌ها به توسعه محصولات جدید منجر شود.

مقررات و محدودیت‌های قانونی: وجود قوانین و مقررات سختگیرانه می‌تواند مانع از نوآوری و توسعه محصولات جدید در صنعت لیزینگ شود.

عدم فرهنگ نوآوری: در برخی از شرکت‌ها، فرهنگ نوآوری و ریسک‌پذیری ممکن است به اندازه کافی قوی نباشد و این امر  می‌تواند به کاهش تنوع محصولات منجر شود.

نیاز به تخصص فنی: برخی از محصولات جدید ممکن است نیاز به تخصص فنی خاصی داشته باشند که شرکت‌ها به آن دسترسی نداشته باشند.

برای افزایش تنوع محصولات در صنعت لیزینگ، نیاز به شناخت بهتر از بازار، سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، و ایجاد فرهنگ نوآوری وجود دارد.

چابک آنلاین: چرا سهامداران شرکت ها از افزایش سرمایه شرکت های لیزینگ استقبال نمی کنند؟

محمدرضا حجاز: سهامداران شرکت‌ها ممکن است از افزایش سرمایه شرکت‌های لیزینگ استقبال نکنند آنهم  به دلایل زیر:

نگرانی از رقیق شدن سهام: یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌ها این است که افزایش سرمایه می‌تواند منجر به رقیق شدن سهم‌های موجود سهامداران شود، به این معنی که درصد مالکیت آن‌ها در شرکت کاهش می‌یابد.

عدم اطمینان از بازده سرمایه‌گذاری: سهامداران ممکن است به این باور برسند که افزایش سرمایه به بهبود عملکرد مالی شرکت منجر نخواهد شد و بنابراین تمایلی به سرمایه‌گذاری بیشتر ندارند.

تجربه‌های منفی گذشته: اگر در گذشته افزایش سرمایه در شرکت‌های لیزینگ منجر به نتایج نامطلوب شده باشد، سهامداران ممکن است از این اقدام در آینده خودداری کنند.

عدم شفافیت در برنامه‌ها: اگر شرکت نتواند به‌خوبی برنامه‌های خود برای استفاده از منابع جدید را توضیح دهد، سهامداران ممکن است نسبت به افزایش سرمایه بی‌اعتماد شوند.

شرایط اقتصادی نامساعد: در شرایط اقتصادی نامساعد، سهامداران ممکن است نگران آینده شرکت باشند و از افزایش سرمایه به عنوان یک ریسک اضافی تلقی کنند.

رقابت با سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری: اگر سهامداران گزینه‌های سرمایه‌گذاری بهتری در بازار داشته باشند، ممکن است تمایلی به سرمایه‌گذاری در افزایش سرمایه شرکت‌های لیزینگ نداشته باشند.

برای جلب حمایت سهامداران در افزایش سرمایه، شرکت‌ها باید شفافیت بیشتری در برنامه‌های خود داشته باشند و نشان دهند که این اقدام به بهبود عملکرد و سودآوری شرکت منجر خواهد شد.

چابک آنلاین: تا چه میزان افزایش تعداد شرکت های لیزینگ به رقابت بین شرکتها منجر می شود؟

محمدرضا حجاز: افزایش شرکت‌های لیزینگ می‌تواند به چندین شکل به رقابت بین شرکت‌ها منجر شود:

تنوع خدمات و محصولات: با افزایش تعداد شرکت‌های لیزینگ، رقابت برای ارائه خدمات و محصولات متنوع‌تر افزایش می‌یابد. 

این  امر می‌تواند به نوآوری در خدمات و بهبود کیفیت محصولات منجر شود.

کاهش هزینه‌ها: رقابت بین شرکت‌ها معمولاً منجر به کاهش هزینه‌ها و نرخ‌های لیزینگ می‌شودکه این امر می‌تواند به نفع مشتریان باشد و دسترسی بیشتری به خدمات لیزینگ فراهم کند.

بهبود خدمات مشتری: شرکت‌ها برای جذب مشتریان بیشتر به بهبود خدمات مشتری و ارائه تجربه بهتر نیاز دارند. این موضوع می‌تواند شامل خدمات پس از فروش، مشاوره و پشتیبانی باشد.

افزایش تبلیغات و بازاریابی: شرکت‌ها برای جلب توجه مشتریان بیشتر به تبلیغات و بازاریابی بیشتری نیاز دارند که این امراین می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی از خدمات لیزینگ و رشد بازار کمک کند.

توسعه فناوری: رقابت می‌تواند به توسعه فناوری‌های جدید در صنعت لیزینگ منجر شود، مانند استفاده از پلتفرم‌های آنلاین برای تسهیل فرآیند لیزینگ و بهبود تجربه مشتری.

تغییر در استراتژی‌های قیمت‌گذاری: شرکت‌ها ممکن است برای جذب مشتریان بیشتر استراتژی‌های قیمت‌گذاری خود را تغییر دهند، که می‌تواند به نفع مشتریان باشد.

رقابت در جذب سرمایه: با افزایش تعداد شرکت‌ها، رقابت برای جذب سرمایه و تأمین مالی نیز افزایش می‌یابد، که می‌تواند به بهبود شرایط مالی و رشد صنعت لیزینگ کمک کند.

با این حال، افزایش  تعداد شرکت‌های لیزینگ می‌تواند چالش‌هایی نیز به همراه داشته باشد که  از جمله آنها می توان به این موارد اشاره کرد:

رقابت ناسالم: در برخی موارد، رقابت می‌تواند به کاهش کیفیت خدمات و محصولات منجر شود.

افزایش ریسک‌های مالی: با افزایش تعداد شرکت‌ها، ممکن است ریسک‌های مالی و اعتباری نیز افزایش یابد.

به طور کلی، افزایش تعداد شرکت‌های لیزینگ می‌تواند به رقابت سالم و بهبود خدمات منجر شود، اما نیاز به نظارت و مدیریت مناسب برای جلوگیری از مشکلات احتمالی نیز وجود دارد.