رسوب ۶۰هزار میلیارد تومانی بودجه عمرانی در حساب دستگاه‌ها
۶۰هزار میلیارد تومان از منابع بودجه عمرانی همچنان در حساب دستگاههای دولتی باقی مانده است که باید نظارت‌های جدی‌تری به‌روی این منابع انجام شود، ضمن اینکه با توجه به منابع محدود باید رویکرد هزینه منابع از پروژه‌های استانی به پروژه‌های ملی تغییر کند.
به گزارش چابک آنلاین به نقل از تسنیم، هفته گذشته بود که داوود منظور رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور با بیان اینکه "60هزار میلیارد تومان از واگذاری تملک دارایی‌های سال گذشته دستگاههای اجرایی در حساب‌ها موجود است"، در خصوص علت این مسئله گفت که طبق قانون تا شهریورماه می‌توان از این درآمدها استفاده کرد. وی تأکید کرده است که دستگاههای اجرایی باید با فوریت این منابع را برای تکمیل طرح‌های عمرانی هزینه کنند.
وی در ادامه گفته است که نمایندگان شاهد هستند که طرح‌های مهمی همزمان با سفر استانی رئیس‌جمهور در حال اجراست و افتتاح طرح‌های مهم با سرعت بالا انجام می‌شود.
کنار این اظهارنظر رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور، تیر ماه سال جاری بود که محسن برزوزاده متخصص حوزه مالی عمومی اعلام کرد: 67 همت بودجه عمرانی سال گذشته هنوز مصرف نشده است.
وی تأکید کرده بود: با روش پرداخت مستقیم به ذی‌نفع می‌توانیم این منابع را که در سال 1402 به آن نیاز داریم، استفاده کنیم.
ضرورت توجه و نظارت بیشتر بر منابع عمرانی/ منابع تخصیص‌یافته کجا هزینه می‌شود؟
طی سال‌های اخیر شاهد بودیم که عموماً منابع عمرانی با کسری شدید مواجه بودند و عملکرد پایینی در زمینه تخصیص بودجه‌های عمرانی به ثبت می‌رسید، با وجود این در سال 1401 شاهد بودیم که به‌گفته رئیس وقت سازمان برنامه و بودجه منابع بودجه عمرانی به‌طور کامل تحقق پیدا کرده است. با توجه به اینکه به نظر می‌رسد این روند در سال جاری نیز تداوم پیدا کند باید نظارت بسیار جدی‌تری به‌روی محل هزینه‌کرد این منابع انجام شود.
ضرورت جایگزینی تقسیم استانی بودجه عمرانی با سیاست متمرکز بر پروژه‌های ملی
در زمان حاضر حجم بسیار گسترده‌ای از پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام در کشور وجود دارد اما باید رویکرد تخصیص منابع عمرانی از پروژه‌های استانی بر پروژه‌های ملی متمرکز شود، این بدین معناست که باید تقسیم بودجه در استان‌ها را با تخصیص منابع با پروژه‌های عظیم ملی جایگزین کنیم. در زمان حاضر منابع کشور محدود است و نمی‌توان یک بودجه محدود را در چند هزار پروژه تقسیم کرد، حتی اگر چنین کاری را نیز انجام دهیم بین 20 تا 30 سال طول خواهد کشید تا این پروژه‌ها به اتمام برسد.
بنابراین سیاست‌گذاران باید به‌طور جدی این رویکرد گذشته در تخصیص منابع پروژه‌های عمرانی را تغییر دهند تا بتوان حداکثر بهره‌وری را برای منابع محدود عمرانی ایجاد کرد. اقداماتی مانند تکمیل مسیرهای ترانزیت بین‌المللی که می‌توانند درآمدهای ارزی دولت را افزایش دهند از جمله این پروژه‌های ملی است که منافع آن متوجه کل کشور خواهد شد.
نقش برجسته حساب واحد خزانه در مدیریت منابع دولت
باید به این نکته توجه داشت که تا چند سال قبل اساساً سازمان برنامه و بودجه امکان مشاهده لحظه‌ای موجودی حساب‌های دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی را نداشت، به این ترتیب برای اینکه بدانند چه‌میزان از بودجه تخصیص‌یافته به هر دستگاه مصرف شده و چه‌مقدار از آن بقای مانده است باید منتظر گزارشات پایان سالی دستگاه‌ها می‌ماندند، ضمن اینکه معمولاً دستگاه‌ها برای اینکه مشخص نشود بودجه مازادی دریافت کرده‌اند پیش از پایان سال مالی خود تمام بودجه دریافتی خود را به مصرف می‌رساندند.
در زمان حاضر اما با اجرای حساب واحد خزانه امکان رصد لحظه‌ای منابع موجود در حساب‌های دستگاههای دولتی و شرکت‌های دولتی که به این حساب متصل شده‌اند به وجود آمده است، از همین رو است که رئیس سازمان برنامه و بودجه آمار 60هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی رسوبی در حساب دستگاههای اجرایی استانی را می‌تواند اعلام کند، ضمن اینکه حساب واحد خزانه می‌تواند بستری برای اجرای پرداخت به ذی‌نفع نهایی فراهم کند،
به همین دلیل هم هست که رئیس سازمان برنامه و بودجه در نشست مشترک با وزیر اقتصاد و رئیس‌کل بانک مرکزی بر اجرای کامل حساب واحد خزانه و اتصال سایر دستگاه‌ها و شرکت‌های متصل‌نشده تأکید کرد.
جبران مقطعی کسری نقدی دولت با استفاده از حساب واحد خزانه
یکی از کاربردهای حساب واحد خزانه که به‌نظر می‌رسد به دولت کمک کرده است تا دیگر از تنخواه بانک مرکزی استفاده نکند استفاده از موجودی رسوبی برخی از منابع موجود در این حساب است. عملکرد این حساب به این شکل است که دولت از بخشی از منابع رسوبی در یک مقطع کوتاه استفاده می‌کند و در ماه بعد یا ظرف یک بازه زمانی مشخص مجدداً این منابع تسویه می‌شود. معمولاً طی ماه‌های ابتدایی سال دولت دچار کسری منابع می‌شود اما در ادامه سال با افزایش منابع درآمدی این کسری جبران می‌شود.
دردسر حساب واحد خزانه برای نظام بانکی
به این ترتیب حساب واحد خزانه ابزار بسیار خوبی برای نظارت سازمان برنامه و بودجه و همچنین وزارت اقتصاد به‌روی منابع تخصیص‌یافته فراهم کرده است، با وجود این، اجرای حساب واحد خزانه و انتقال حساب دستگاه‌ها و شرکت‌های دولتی به‌سبب خروج چند هزار میلیارد تومان منابع از نظام بانکی و در نهایت ناترازی بانک‌ها شده است.
محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی در نشست مشترک با رئیس سازمان برنامه و بودجه و وزیر اقتصاد در خصوص حساب واحد خزانه گفت: هم‌اکنون مجموع حساب‌هایی که به حساب واحد خزانه وارد شده 21643 هزار حساب است که متعلق به 3800 دستگاه است و بیش از 300 هزار میلیارد تومان از بانک‌ها به حساب واحد خزانه رفته است.
با وجود این به‌نظر می‌رسد که اجرای حساب واحد خزانه با توجه به امکاناتی که برای دولت فراهم کرده است تداوم پیدا کند.
