مدیریت ریسک یکپارچه ، راهکار عملی در مدیریت نوین ریسک
امروزه رویکرد مدیریت یکپارچه در بسیاری از علوم به ویژه علوم مدیریت مورد توجه قرار گرفته است. یکپارچهسازی در مفهوم عام خود دلالت بر ادغام و هماهنگ کردن اجزای مختلف یک سیستم دارد و مزایای بسیاری همچون کاهش هزینهها و افزایش نظارت و دقت را با خود به همراه دارد.
در مدیریت نوین ریسک، رویکرد یکپارچهسازی به دلیل ایجاد دید تمامنما از ریسکهای وارده برسازمان و در نظر گرفتن اثرات متقابل ریسکها بر یکدیگر بسیار مورد توجه مدیران قرار گرفته است.
به سخن دقیقتر در رویکرد مدیریتی نوین، مولفههای ریسک در کنار هم مورد تحلیل قرار میگیرند و مولفههای ریسک دیگر به صورت جدا و تک به تک مورد بررسی قرار نمیگیرد.
برای درک بهتر این موضوع سازمانی را در نظر بگیرید که در بستر آنلاین بسیار سریع رشد کرده و فروشهای بالایی را تجربه کرده و با ریسکهایی همچون ریسک نقدینگی، ریسک تامین موجودی کالا و ریسک فناوری اطلاعات و سایر ریسکها روبرو است.
در رویکرد مدیریت ریسک کلاسیک بر اساس تجربههای قبلی داخل یا خارج از سازمان، سطوح بهینه ریسک برای هر یک از مولفههای مورد اشاره به صورت انفرادی و مجزا بدون در نظر گرفتن اثرات متقابل تعیین میشد.
در رویکرد نوین مدیریت ریسک یکپارچه ابتدا مهمترین ریسکهای وارد بر سازمان شناسایی و شدت خسارت ناشی از آن بر سازمان تعیین میشود. سپس مولفههای شناسایی شده اولویتبندی میشوند و در صورتی که مولفههای ریسک به طور کامل شناسایی نشده باشند، مدل این موضوع را با پایین بودن معیارهای دقت مدل نمایش خواهد داد.
پس از شناسایی مولفهها،چالشهای اصلی، تعریف ساختار وزندهی و اندازهگیری اثرات متقابل مولفههای ریسک بر یکدیگر خواهد بود. سازمانها با ریسکهای متعدد تهدید میشوند اما تعداد محدودی از ریسکها هستند که به ورشکستگی و یا آسیب جدی به سازمان منجر خواهد شد.
از این رو در ساختار وزندهی و اولویتبندی مولفههای ریسک بسته به ماهیت و شرایط مسئله از روشهای کمی و کیفی گوناگون همچون AHP استفاده میشود و برای اندازهگیری اثرات متقابل به طور معمول از انواع تحلیل همبستگی استفاده میشود.
بر اساس اولویتبندی صورت گرفته و در نظر گرفتن اهداف سازمان، سپرهای دفاعی طراحی و پیاده سازی میشود.
هرچند که اصول اولیه طراحی سپر دفاعی در بیشتر سازمانها و صنایع مشترک بوده اما این طراحی بسته به ظرفیتهای داخلی و مخاطرات بیرونی از سازمانی به سازمان دیگر متفاوت خواهد بود و نسخه واحدی در این زمینه وجود ندارد.
هرچه شناخت از سازمان و محیط پیرامون آن دقیقتر باشد، سپرهای دفاعی از عملکرد بهتری برخوردار خواهند بود.
طراحی سپرها به طور معمول چند لایه انجام میشود تا بتوانند در برابر مخاطرات و پدیدههای نامطلوب، انعطافپذیری لازم را از خود نشان داده و از یک سازمان محافظت بهتری را انجام دهد.
در گام بعدی پس از انجام محاسبات نیاز است خروجیهای بدست آمده دستهبندی و به کمک جداول قابل تفسیر و با استفاده از نمودارهای متنوع مصورسازی شود که در قالب داشبورد مدیریتی این امر صورت میپذیرد.
از مزایای استفاده از داشبوردهای مدیریتی نظارت برخط و تهیه سریع گزارشهای مدیریتی است تا با در اختیار دادن آن به مدیران و ذینفعان، سطح نظارت بر ریسک سازمان به بالاترین سطح ممکن برسد.
مدیریت یکپارچه ریسک با انتقادهایی همچون طراحی زمانبر نیز روبرو است اما با توجه به دانش و ظرفیتهای موجود، در حال حاضر از بهترین روشهای مدیریت ریسک به شمار میرود و هر روزه به طرفداران استفاده از این رویکرد افزوده میشود.
مدیر گروه مدیریت مالی دانشگاه علم و فرهنگ