چشم براهی ۲۵ ساله جاشوها برای حل مشکلات بیمه‌ای
ملوانان شاغل در شناورهای سفاری و باری که در اصطلاح محلی در بندر گناوه "جاشو" نامیده می‌شوند، با وجود اینکه دریانوردی شغلی سخت و زیان آور است اما از بیمه مناسب و کامل برخوردار نیستند و بیش از ۲۵ سال است که موضوع بیمه شدن آنها مطرح شده اما تاکنون به نتیجه نرسیده‌است و سالیان متمادی چشم انتظار تحقق این مهم هستند.
اگرچه ملوانی یکی از مهم‌ترین مشاغل در سر پا نگه داشتن اقتصاد و معیشت ساحل نشینان قلمداد می‌شود اما فعالان این بخش از حقوق و مزایای قابل توجهی از جمله بیمه تامین اجتماعی کامل و مناسب برخوردار نیستند.
این قشر باتوجه به سخت و زیان آوربودن شغل دریانوردی، بعد از ۶۰ سال دیگر توان خود را از دست می‌دهند و قادر به فعالیت اقتصادی نیستند و برای آینده زندگی و معیشت خود نیاز به برخورداری از بیمه بازنشستگی دارند اما در پایان فعالیت چندین ساله، از این مزایا محروم شده و به بن بست می‌خورند.
در شرایطی که ملوانان روزها و شب‌های جوانی و میان‌سالی عمر خود را برای کسب یک لقمه نان حلال، روی آب‌های نیلگون دریا سپری می‌کنند، این باعث می‌شود تا به انواع بیماری‌ها مبتلا شوند، اما ذخیره بیمه‌ای مناسبی برای دوران بازنشستگی و سالمندی خود ندارند.
صاحبان شناورها به عنوان کارفرما ملوانان را فقط در طول سفر بیمه می‌کنند و پس از پایان مسافرت و تا زمانی که به سفر دریایی مجدد نروند مشمول بیمه نیستند که این شیوه سالها است تداوم دارد و آنان را با مشکل جدی مواجه کرده‌است.
با این وضعیت در طول هر سال بسته به تعداد سفرهای دریایی کمتر از ۶ ماه بیمه برای هر ملوان ثبت می‌شود که با این وضعیت باید ۶۰ سال در این شغل فعالیت کند تا بتواند از بیمه بازنشستگی برخوردار شود.
هم اینک بیمه ملوانان براساس توافقنامه سال ۷۴ به ازای تعداد روزهایی که با لنج به دریا می‌روند و بر اساس آن لیست از سوی صاحب لنج به تامین اجتماعی ارسال و سوابق بیمه‌ای برای آنان ثبت می‌شود.
ملوانانی که پس از ۳۵ سال کار سخت دریانوردی روی لنج‌های باری بر اثر سختی کار و مشکلات جسمی به دنبال بازنشستگی هستند با مراجعه به تامین‌اجتماعی با کمال ناباوری می‌بینند در این مدت تنها کمتر از ۱۰ سال سابقه بیمه دارند و از برخوردارشدن بیمه بازنشستگی محروم می‌شوند.
هر فردی با سابقه ۳۰ سال پرداخت بیمه می‌تواند از بیمه بازنشستگی با حقوق متناسب برخوردار شود اما ملوانی که شغلش سخت و زیان آور است و برای یک لقمه نان حلال باید روزها و ساعات زیادی را با خطرات و حوادث دریایی تجربه کند، هنگامی که به سن ۶۰ و حتی بیشتر رسیدند بدون اینکه مجموع سابقه‌ای برای بازنشستگی داشته باشند توان کار خود را از دست می‌دهند و ناامیدانه راهی جز دست کشیدن از این شغل ندارند.
در این میان ملوانانی نیز که دارای ۱۰ سال سابقه پرداخت بیمه باشند، مستمری به آنان پرداخت می‌شود اما این مستمری یک سوم حداقل حقوق تعیین شده در قانون کار است که در شرایط کنونی پاسخگوی زندگی آنان نیست.
اگرچه در دهه ۷۰ تفاهم‌نامه‌ای بین دستگاه‌های مرتبط برای تحت پوشش بیمه قرار دادن ملوانان منعقد و اجرایی شد اما این طرح به هیچ وجه نمی‌تواند تضمینی برای آینده زندگی این قشر باشد.
براساس این طرح، بیمه ملوانان فقط در مدت زمان خروج و ورود با شناورهایی که به کشورهای حوزه خلیج فارس سفر می‌کنند به عنوان زمان کاری آنها محاسبه می‌شود و اما در روزهایی که لنج در بندر پهلو گرفته و بیکار هستند حق‌بیمه‌ای به آنان تعلق نمی‌گیرد.
این درحالی است که این قشر زحمتکش در طول سال تنها قادر به ۴ تا ۵ سفر دریایی هستند که این موضوع نشان می‌دهد که بیمه کامل یک ساله برای آنان پرداخت نمی‌شود.
ملوانان کارشان تنها در سفر دریایی نیست و در روی خشکی نیز مشغول آماده سازی موتورلنج برای مسافرت‌های بعدی هستند اما براساس تفاهم نامه منعقده شده، تنها مدتی که به سفر دریایی می‌روند، بیمه برای آنان توسط صاحب لنج قابل پرداخت است.
با گذشت سالها از انعقاد این تفاهم نامه و تغییر برخی از قوانین و مقررات و شرایط کشور، تغییرات چندانی در مفاد آن بوجود نیامده است و پاشنه آشیلی برای آنان شده‌است و به مرحله ای می‌رسند که اکثر اوقات دفترچه بیمه آنان اعتباری ندارد و باید هزینه‌های درمانی خود و خانواده را با تعرفه آزاد پرداخت کنند.
در کنار دغدغه بیمه‌ای این قشر، باتوجه به شیوع ویروس کرونا و ممنوعیت چندماهه تردد شناورهای باری به کشورهای همسایه خلیج فارس، آنان در این مدت بیکار شدند و در وضعیتی بدی از لحاظ اقتصادی قرار گرفتند.
قشر ملوان که در طول سال‌های متمادی هیچ گونه حمایتی از جمله برخوردار از بیمه نشده‌اند به تبعات رخداد نامیمون بیماری کرونا، هیچگونه منبع درآمد غیری نداشته و دست به عصا زندگی خود را می‌چرخانند و می‌طلبد متولیان امر چاره ای برای برون رفت از وضعیت ایجاد شده بیندیشند.
ملوانان از متولیان امر انتظار دارند که بطور کامل به جرگه بیمه شدگان بپیوندند زیرا در غیر اینصورت در روزگار بازنشستگی و در زمان بروز بیماری این قشر با مشکلات عدیده‌ای روبرو خواهند شد.
باتوجه به اینکه تاهنوز بیمه ملوانان طبق تفاهم نامه سال ۷۴ پرداخت می‌شود در کنار بازنگری آن، می‌توان این قشر را به صورت بیمه شده‌های خاص مانند زنبورداران، کارگران ساختمان و رانندگان دید و با ارائه کارت ملوانی پیش نیاز انعقاد قرارداد آنان تهیه شده تا به صورت ماهانه مشمول بیمه دائم شوند که البته محقق شدن آرزوی مهم و دیرینه آنان، منوط به پیگیری و درایت و همکاری سازمان‌های مربوطه در مرکز کشور است.
