چه کسانی نباید چای سبز بخورند؟
چای سبز یک نوشیدنی سالم و مفید است، اما مصرف آن برای همه افراد بدون در نظر گرفتن شرایط سلامتی و داروهای مصرفی، توصیه نمی‌شود. آگاهی از موارد احتیاط و منع مصرف، کلید بهره‌مندی ایمن از فواید این نوشیدنی است.
ممنوعیت‌های چای سبز: چه زمانی این نوشیدنی مفید می‌تواند مضر باشد
چابک آنلاین، مریم علیایی، چای سبز یک نوشیدنی طبیعی و ارزشمند با فواید بی‌شمار برای سلامتی است. مصرف منظم و متعادل چای سبز می‌تواند به بهبود عملکرد مغز، کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن، کمک به کاهش وزن و تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کند.
اما مصرف آن برای همه افراد و در هر شرایطی مناسب نیست. درک دقیق موارد احتیاط و منع مصرف چای سبز برای جلوگیری از عوارض جانبی احتمالی و تداخلات ناخواسته بسیار مهم است. در این بخش از تندرستی چابک آنلاین، به به بررسی گروه‌هایی می‌پردازیم که باید در مصرف چای سبز احتیاط کنند یا از آن اجتناب نمایند.
چه افرادی باید در مصرف چای سبز احتیاط کنند؟
با وجود فواید فراوان چای سبز، مصرف آن برای برخی افراد و در شرایط خاص توصیه نمی‌شود یا باید با احتیاط و تحت نظر پزشک صورت بگیرد. در اینجا به طور خلاصه به این گروه‌ها اشاره می‌کنیم:
1. افراد با حساسیت شناخته شده به کافئین:
کافئین، یک محرک طبیعی، به طور متوسط در چای سبز یافت می‌شود. میزان کافئین در یک فنجان چای سبز معمولاً کمتر از قهوه است، اما برای افرادی که حتی به مقادیر کم کافئین نیز حساسیت نشان می‌دهند، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. علائم حساسیت به کافئین می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
بی‌خوابی و اختلالات خواب: مصرف چای سبز، به ویژه در ساعات نزدیک به خواب، می‌تواند با چرخه خواب طبیعی تداخل ایجاد کرده و منجر به بی‌خوابی، خواب ناآرام و کاهش کیفیت خواب شود.
اضطراب و عصبی بودن: کافئین می‌تواند سیستم عصبی را تحریک کرده و علائم اضطراب، تحریک‌پذیری و عصبی بودن را در افراد حساس تشدید کند.
تپش قلب و افزایش ضربان قلب: در برخی افراد، مصرف کافئین می‌تواند منجر به افزایش ضربان قلب یا احساس تپش قلب شود.
سردرد: کافئین هم می‌تواند باعث سردرد شود و هم در برخی موارد به تسکین آن کمک کند. در افراد حساس، احتمال بروز سردرد ناشی از مصرف کافئین بیشتر است.
ناراحتی‌های گوارشی: کافئین می‌تواند باعث تحریک معده و روده شده و علائمی مانند سوزش سر دل، اسهال یا درد شکم را در افراد حساس ایجاد کند.
این افراد باید مصرف چای سبز را به حداقل برسانند یا به طور کلی از آن اجتناب کنند. جایگزین‌های بدون کافئین مانند دمنوش‌های گیاهی آرام‌بخش می‌توانند انتخاب‌های بهتری برای این گروه باشند.
2. افرادی که تحت درمان با داروهای خاص هستند:
تداخلات دارویی یکی از مهم‌ترین دلایل احتیاط در مصرف چای سبز است. ترکیبات موجود در چای سبز، به ویژه کافئین، تانن‌ها و کاتچین‌ها، می‌توانند با عملکرد برخی داروها تداخل داشته باشند و اثر آن‌ها را تغییر دهند. برخی از مهم‌ترین تداخلات دارویی احتمالی عبارتند از:
داروهای رقیق‌کننده خون (ضد انعقادها مانند وارفارین): ویتامین K موجود در چای سبز می‌تواند اثرات داروهای رقیق‌کننده خون را کاهش دهد و خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. افرادی که وارفارین یا سایر داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند، باید مصرف چای سبز را به طور قابل توجهی محدود کرده و حتماً با پزشک خود مشورت کنند.
داروهای فشار خون: کافئین موجود در چای سبز ممکن است با برخی داروهای کاهنده فشار خون تداخل داشته باشد و اثر آن‌ها را کاهش دهد یا باعث نوسانات فشار خون شود.
برخی داروهای شیمی‌درمانی: تحقیقات اولیه نشان داده‌اند که آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز ممکن است با عملکرد برخی داروهای شیمی‌درمانی تداخل داشته باشند و اثربخشی آن‌ها را کاهش دهند. بیماران تحت شیمی‌درمانی باید قبل از مصرف چای سبز با پزشک متخصص خود مشورت کنند.
داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی: مصرف همزمان چای سبز با داروهای محرک می‌تواند اثرات تحریکی را تشدید کرده و منجر به عوارض جانبی ناخواسته شود.
داروهای درمان افسردگی (مانند مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز - MAOIs): تداخلات احتمالی بین کافئین و این داروها وجود دارد و ممکن است منجر به افزایش فشار خون و سایر عوارض جانبی شود.
آنتی‌بیوتیک‌ها: برخی مطالعات نشان داده‌اند که ترکیبات موجود در چای سبز ممکن است با جذب برخی آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل داشته باشند.
به طور کلی، اگر تحت هرگونه درمان دارویی هستید، قبل از افزودن چای سبز به رژیم غذایی روزانه خود، حتماً با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید تا از عدم وجود تداخلات احتمالی اطمینان حاصل نمایید.
3. افراد مبتلا به مشکلات گوارشی خاص:
چای سبز می‌تواند بر سیستم گوارشی برخی افراد تأثیر منفی بگذارد:
سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): کافئین موجود در چای سبز می‌تواند علائم IBS مانند درد شکم، نفخ و تغییرات در عادات روده را در افراد حساس تشدید کند.
رفلاکس اسید معده (GERD): کافئین می‌تواند باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی مری شود و احتمال بازگشت اسید معده به مری و بروز سوزش سر دل را افزایش دهد.
زخم معده یا دوازدهه: مصرف چای سبز، به ویژه با معده خالی، ممکن است باعث تحریک بیشتر مخاط معده و تشدید علائم زخم شود.
افراد مبتلا به این مشکلات گوارشی باید مصرف چای سبز را محدود کرده و واکنش بدن خود را به دقت زیر نظر بگیرند.
4. افراد مبتلا به کمبود آهن یا در معرض خطر آن:
تانن‌های موجود در چای سبز می‌توانند با آهن غیرهم (آهنی که در منابع گیاهی مانند سبزیجات، حبوبات و غلات غنی شده یافت می‌شود) متصل شده و جذب آن را در بدن کاهش دهند. این موضوع می‌تواند برای افراد زیر مشکل‌ساز باشد:
افراد مبتلا به کمبود آهن (آنمی فقر آهن): مصرف چای سبز همراه با وعده‌های غذایی می‌تواند جذب آهن را مختل کرده و وضعیت کمبود آهن را بدتر کند.
زنان باردار: نیاز به آهن در دوران بارداری افزایش می‌یابد و کاهش جذب آن می‌تواند خطر کمبود آهن را برای مادر و جنین افزایش دهد.
کودکان و نوجوانان: در دوران رشد، نیاز به آهن بالا است و اختلال در جذب آن می‌تواند بر رشد و تکامل آن‌ها تأثیر منفی بگذارد.
گیاهخواران و وگان‌ها: از آنجایی که این افراد آهن را عمدتاً از منابع گیاهی دریافت می‌کنند، مصرف چای سبز همراه با غذا می‌تواند جذب آهن مورد نیاز بدن را با مشکل مواجه کند.
توصیه می‌شود این افراد از مصرف چای سبز بلافاصله قبل، حین و بعد از وعده‌های غذایی غنی از آهن خودداری کنند و حداقل یک ساعت بین مصرف چای سبز و وعده‌های غذایی حاوی آهن فاصله بگذارند. مصرف منابع غنی از ویتامین C همراه با غذا می‌تواند به افزایش جذب آهن غیرهم کمک کند.
5. زنان باردار و شیرده:
مصرف کافئین در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط صورت بگیرد:
بارداری: مصرف مقادیر زیاد کافئین در دوران بارداری با افزایش خطر سقط جنین، زایمان زودرس و وزن کم نوزاد هنگام تولد مرتبط دانسته شده است. اکثر متخصصان توصیه می‌کنند که زنان باردار مصرف کافئین خود را به کمتر از 200 میلی‌گرم در روز محدود کنند. میزان کافئین در چای سبز بسته به نوع و نحوه دم کردن آن متفاوت است، اما معمولاً کمتر از قهوه است. با این حال، زنان باردار باید در مصرف چای سبز احتیاط کرده و بهتر است با پزشک خود در مورد میزان مجاز مصرف مشورت کنند.
شیردهی: کافئین می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود و در برخی نوزادان باعث بی‌قراری، تحریک‌پذیری و اختلال در خواب شود. مادران شیرده نیز باید مصرف کافئین خود را محدود کرده و واکنش نوزاد خود را به دقت زیر نظر بگیرند.
6. افراد مبتلا به بیماری‌های خاص:
بیماری‌های کبدی: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مقادیر بسیار زیاد عصاره چای سبز (که غلظت ترکیبات فعال در آن بسیار بالاتر از چای دم‌کرده است) ممکن است در موارد نادر به کبد آسیب برساند. افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی باید در مصرف چای سبز احتیاط کنند و در صورت مصرف، علائم خود را به دقت زیر نظر بگیرند و با پزشک خود مشورت نمایند.
بیماری‌های کلیوی: در افراد مبتلا به برخی بیماری‌های کلیوی، محدودیت در مصرف مایعات ممکن است وجود داشته باشد. همچنین، برخی ترکیبات موجود در چای سبز ممکن است بر عملکرد کلیه‌ها تأثیر بگذارند. این افراد باید در مورد مصرف چای سبز با پزشک خود مشورت کنند.
اختلالات اضطرابی: اگرچه ال-تیانین موجود در چای سبز می‌تواند اثرات آرام‌بخش داشته باشد، اما کافئین موجود در آن ممکن است علائم اضطراب را در برخی افراد تشدید کند. افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی باید واکنش بدن خود به چای سبز را به دقت زیر نظر بگیرند.
پرکاری تیروئید: کافئین می‌تواند علائم پرکاری تیروئید مانند تپش قلب، اضطراب و لرزش را تشدید کند. افراد مبتلا به پرکاری تیروئید باید مصرف کافئین، از جمله چای سبز، را محدود کنند.
گلوکوم (آب سیاه): برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد چای سبز ممکن است فشار داخل چشم را در برخی افراد افزایش دهد. افراد مبتلا به گلوکوم باید در مصرف چای سبز احتیاط کنند و با پزشک خود مشورت نمایند.
نتیجه‌گیری:
چای سبز یک نوشیدنی سالم و مفید است، اما مصرف آن برای همه افراد بدون در نظر گرفتن شرایط سلامتی و داروهای مصرفی، توصیه نمی‌شود. آگاهی از موارد احتیاط و منع مصرف، کلید بهره‌مندی ایمن از فواید این نوشیدنی است. همواره توصیه می‌شود قبل از ایجاد تغییرات قابل توجه در رژیم غذایی، به ویژه در صورت داشتن شرایط سلامتی خاص یا مصرف دارو، با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید. توجه به واکنش‌های فردی بدن به چای سبز نیز بسیار مهم است. اگر پس از مصرف چای سبز علائم ناخوشایندی تجربه کردید، مصرف آن را قطع کرده و با پزشک خود مشورت نمایید.
