۲۸ هزار صندوق قرض‌الحسنه در کشور وجود دارد
دبیر قرارگاه اقتصاد مقاومتی با بیان اینکه ۱۲۰۰ نفر تسهیل‌گر در کشور داریم، گفت: هم‌اکنون ۲۸ هزار صندوق قرض‌الحسنه در کشور داریم که یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در آنها حضور دارند و گردش مالی صندوق‌های قرض‌الحسنه حدود سه هزار میلیارد تومان است.
به گزارش چابک آنلاین به نقل از تسنیم، طی سال‌های اخیر مسئله کیفی‌سازی طرح های اقتصاد مقاومتی به عنوان یکی از اصلی ترین برنامه های بسیج سازندگی مطرح شده است.
با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری، کشور در این حوزه نیازمند پیشرفت است. طی سال‌های اخیر اقدماتی در این حوزه و در بسیج سازندگی انجام شده است که برای بررسی جزئیات بیشتر این اقدمات و برنامه‌های آینده در این مصاحبه با احسان فرهی دبیر قرارگاه اقتصاد مقاومتی گفتگو شده است.
فعالیت 7 دهکده اقتصاد مقاومتی در کشور
تسنیم: نظر به اینکه بسیج سازندگی در حوزه اقتصادی فعالیت دارد و قرارگاه اقتصاد مقاومتی نیز طی سال‌های قبل تشکیل شده است، تا کنون چه اقداماتی در این حوزه انجام شده است؟
فرهی: بسیج سازندگی دبیری دو قرارگاه از قرارگاه‌های اصلی بسیج را به عهده دارد. سازمان بسیج 9 قرارگاه دارد که قرارگاه محرومیت‌زدایی و قرارگاه اقتصاد مقاومتی زیر نظر بسیج سازندگی است. وظیفه قرارگاه محرومیت‌زدایی در بحث ساخت خانه در مناطق محروم، پروژه‌های آب و برق، کارهای جهادی و کلیه موضوعاتی است که به ساخت و ساز مربوط می‌شود در حوزه این قرارگاه است.
تمامی کارهای مربوط به اشتغال بسیج نیز در قرارگاه اقتصاد مقاومتی انجام می‌شود. در برخی موارد قرارگاه‌ها هم‌پوشانی جزیی با یکدیگر دارند اما به صورت کلی وظایف تفکیک شده است. پروژه‌ای با عنوان دهکده اقتصاد مقاومتی در قرارگاه وجود دارد که یک کار الگویی است.
براین اساس دهکده اقتصاد مقاومتی در یک نقطه از هر استان تشکیل می‌دهیم. در هر دهکده 15 تا 20 عرصه اقتصاد مقاومتی را به صورت الگو عرضه می‌کنیم. بخش ساخت و ساز این دهکده‌ها را به قرارگاه محرومیت‌زدایی واگذار می‌کنیم. در حال حاضر 7 دهکده اقتصاد مقاومتی در سطح کشور کار خود را آغاز کرده‌اند.
این دهکده‌ها ضمن اینکه یک حالت توریستی و تفریحی دارد، افراد می‌توانند برای آموزش نیز به آنها مراجعه کنند. عرصه‌های مختلفی مانند دام، طیور، ماکیان و ... در این دهکده‌ها فعال هستند. زمین و احداثات تماما متعلق به سپاه است اما برای بهره‌برداری در اختیار اعضای صندوق‌های قرض‌الحسنه، افرادی که در حوزه اشتغال کار می‌کنند و تعاونی‌ها قرار می‌گیرد.
این افراد بومی همان منطقه هستند و اشتغال ایجاد می‌کنند اما در ازای فضایی که در اختیار آنها قرار گرفته موظف هستند که به صورت رایگان به مردم آموزش بدهند. به طور مثال در استان سمنان عرصه دام سبک، کارگاه بلوک‌زنی، شیلات و ... را داریم. همه این عرصه‌ها در یک محوطه قرار دارند و امکان بازدید و خرید از آنها وجود دارد. ضمن اینکه امکان پرسش و آموزش نیز وجود خواهد داشت.
تخصیص فضای دهکده‌های اقتصاد مقاومتی به بهترین تولیدکنندگان
تسنیم: با توجه به شرایط در نظر گرفته شده ممکن است بین فعالان اقتصادی برای به دست آوردن عرصه‌های مختلف در این دهکده‌ها رقابت به وجود بیاید. با این شرایط چگونه افراد انتخاب خواهند شد؟
فرهی: ما هر ساله بهترین تولیدکنندگان اقتصاد مقاومتی را در همایش طلایه‌داران اقتصاد مقاومتی را دور هم جمع می‌کنیم. اولویت برای واگذاری عرصه‌های دهکده‌های اقتصاد مقاومتی با افرادی است که در این همایش رتبه کسب کرده‌اند. افرادی که در این همایش انتخاب می‌شوند افرادی هستند که امروز به مرحله خوبی از تولید و فروش در بازار رسیده‌اند.
حال اگر این افراد بخواهند کار خود را توسعه دهند ما فضای دهکده‌های اقتصاد مقاومتی را در اختیار آنها قرار می‌دهیم تا بتوانند به عنوان الگو این کار را به مردم آموزش دهند.
تضمین بازار فروش تولیدکنندگان نوپا در دهکده اقتصاد مقاومتی
تسنیم: با توجه به اینکه فضای آماده شده در ازای آموزش در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌گیرد، چه ساز و کاری برای این منظور پیش‌بینی شده است؟
فرهی: در هر استان تقویم استانی تدوین شده که به طور مثال در طول سال 10 دوره آموزشی به صورت متمرکز برگزار می‌کنیم. تقویم آموزشی را به همه شهرستان‌ها اعلام می‌کنیم و می‌گوییم که در مهر ماه سال 1401 دوره پرورش قارچ داریم. متقاضیان در این دوره شرکت می‌کنند و پس از آموزش، گواهی دریافت می‌کنند.
اساتید از استادان فنی و حرفه‌ای و الگوهایی که در همان دهکده‌ها فعال هستند، خواهند بود. افرادی که به عنوان الگو کار خود را آغاز کرده‌اند در مرحله بعد به عنوان سرخوشه نیز قرار می‌گیرند. به این معنا که اگر فردی آموزش پرورش زنبور عسل دید و سپس کار خود را آغاز کرد، سرخوشه به عنوان فردی که امروز امکان صادرات نیز دارد، عسل فرد را خریداری می‌کند.
الگوها به افراد مبتدی آموزش می‌دهند و سپس گام به گام آنها را همراهی خواهند کرد و محصول را خریداری می‌کنند. یک سرخوشه ممکن است ده تا 20 سرخوشه مبتدی را در زیر مجموعه خود داشته باشد.
محدودیت زمانی دو ساله برای فعالیت سرخوشه‌ها/ امکان سوء استفاده و دلالی وجود ندارد
تسنیم: در این بین ممکن است سرخوشه به این دلیل که بازار را در اختیار دارد، محصولات را به قیمت پایین‌تری از تولیدکنندگان مبتدی خریداری کند و به نوعی این تولیدکنندگان نوپا متضرر شوند. برای جلوگیری از این مسئله چه راهکاری در نظر گرفته شده است؟
فرهی: مسئولان اقتصاد مقاومتی در سطح استان و شهرستان داریم که بر روی اقدامات انجام شده نظارت می‌کنند. در صورتی که تولیدکنندگان به ما اطلاعاتی مبنی بر دلالی افراد بدهند ما برخورد لازم را خواهیم کرد. فضا، آب و برق در اختیار افراد قرار نداده‌ایم که بخواهند دلالی کنند، بلکه این شرایط ایجاد شده تا بیایند به عنوان سرخوشه مشکلات تولید مردم را حل کنند.
هر سرخوشه دو سال می‌تواند در دهکده اقتصاد مقاومتی فعالیت داشته باشد و پس از آن یکی از همان تولیدکنندگانی که آموزش دیده‌اند خودشان به سرخوشه تبدیل می‌شوند. در هر عرصه افرادی را ثبت نام می‌کنیم و هر زمان که به مرحله‌ای برسند که بتوانند نقش یک سرخوشه را ایفا کنند، فضای دهکده در اختیار آنها قرار خواهد گرفت.
واگذاری عرصه‌های مربوط به دهکده‌های اقتصاد مقاومتی براساس تصمیم کمیسیون متشکل از فرمانداری، سپاه استان و ... حضور دارند. به طور مثال در هر دهکده 15 عرصه داریم. واگذاری یک قسمت از دهکده اقتصاد مقاومتی به یک فرد حتما باید در این کمیسیون به تصویب برسد. با در نظر گرفتن این شرایط امکان دلالی وجود نخواهد داشت و نظارت‌های جدی انجام می‌شود.
انتخاب عرصه‌ها براساس اقلیم
تسنیم: با توجه به اینکه هر کدام از استان‌های کشور اقلیم و محصولات مخصوص به خود را دارد، آیا این موضوع در ایجاد عرصه‌های مختلف در دهکده‌های اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گرفته است؟
فرهی: عرصه‌ها کاملا بومی منطقه هستند. به طور مثال در دهکده استان سیستان بلوچستان بیشتر به صنایع دستی توجه شده است اما در دهکده مازندران به حوزه ماکیان و شیلات توجه شده است. در استان تبریز نیز به عرصه‌هایی مانند فرش و چرم متمرکز شده‌ایم.
در هر شهرستان یک محصول مزیت‌دار را تعیین کردیم. حال این دهکده باید کلکسیونی از محصولات مزیت‌دار استان باشد تا کسب و کارها امکان فعالیت در دهکده را داشته باشند.کار اجرایی دهکده‌های اقتصاد مقاومتی دوسال است که آغاز شده و در 7 استان به بهره‌برداری رسیده است.
تشکیل 28 هزار صندوق قرض‌الحسنه با اقدمات 1200 تسهیل‌گر/ گردش مالی صندوق‌ها به سه هزار میلیارد تومان رسید
تسنیم: در بحث به ایجاد صندوق‌های قرض‌الحسنه اشاره کردید، این صندوق‌ها چگونه تشکیل می‌شود و منابع آنها در چه زمینه‌ای یا زمینه‌هایی هزینه می‌شود؟
فرهی: 1200 نفر تسهیل‌گر در کشور داریم. این افراد به مدت 24 روز آموزش دیده‌اند و نیروهای بسیج هستند. وظیفه آنها ایجاد اشتغال در شهرستان‌ها است. در حال حاضر هر شهرستان تقریبا دو تسهیل‌گر دارد. کار تخصصی این افراد این است که در منطقه خود صندوق‌های قرض‌الحسنه راه‌اندازی کنند و سپس منابع مالی این صندوق‌ها را به سمت ایجاد اشتغال هدایت کنند.
بسیج نیز منابعی را برای تسهیلات قرض‌الحسنه در اختیار صندوق‌ها قرار می‌دهد. هم‌اکنون 28 هزار صندوق قرض‌الحسنه در کشور داریم که یک میلیون و 300 هزار نفر در آنها حضور دارند. بسیاری از تسهیل‌گران به توانمندی‌های بالای می‌رسند که دیگر حقوق سپاه برای آنها جذابیتی ندارد.تهسیل‌گران ممکن است در این مرحله جذب ادارات دولت شوند و یا کسب و کار خود را راه‌اندازی کنند.
در هر استان دو مربی بومی داریم که تسهیل‌گران را آموزش می‌دهند. از تسهیل‌گران در سه مرحله آزمون گررفته می‌شود و آموزش‌های آنها حدود یک و نیم طول می‌کشد. این 1200 نفر تسهیل‌گر آزمون‌ها را طی کرده‌اند. تمام گردش‌های مالی صندوق‌های قرض‌الحسنه چیزی حدود سه هزار میلیارد تومان است.
همه موارد با کد ملی افراد در سامانه یارا ثبت شده است و اطلاعات موجود صندوق‌ها و تسهیلات پرداخت شده آنها در سامانه یارا موجود است. ضمن اینکه یک کد ملی نمی‌تواند در دو صندوق مختلف ثبت شده باشد.
پرداخت 40 درصد از تسهیلات دو درصدی در راستای مسائل معیشتی مردم توسط صندوق های مردمی
فرهی: 28 هزار صندوق قرض‌الحسنه موجود به سه شکل تسهیلات پرداخت می‌کنند؛ یک مدل تسهیلات معیشتی است. به صندوق‌ها اجازه دادیم که تا 40 درصد از منابع خود را برای این تسهیلات اخصاص دهند. این تسهیلات برای مصارفی مانند جهیزیه، بیماری، فوت و ازدواج پرداخت می‌شود. کارمز این تسهیلات نیز 2 درصد است.
خارج از اعضای صندوق نیز هیچ کس به هیچ عنوان امکان دریافت وام را ندارد و حتما باید کد ملی او در سامانه یارا ثبت شده باشد. هر نفر در صندوق حق عضویت باید بپردازد و این رقم بستگی به تصمیم اعضای صندوق دارد. خیرین نیز منابع خود را به صندوق‌ها تزریق می‌کنند. یکی از وظایف تهسیل‌گر نیز جذب خیرین است.
یک روش جذب منابع از خیرین این است که آنها پول خود را در بانک مسدود می‌کنند و صندوق‌ها می‌توانند از تسهیلات آن استفاده کنند. حدود 83 میلیارد تومان از منابع خیرین از این طریق جذب شده است. بسیاری نیز به صندوق زمین اهدا کرده‌اند. سرمایه صندوق‌های قرض‌الحسنه از 50 میلیون تومان آغاز می‌شود و تا دو میلیارد و 800 میلیون تومان می‌رسد.
جذب دو میلیارد و 800 میلیون تومان منابع از سوی یک تسهیل‌گر بازنشسته
تسهیل‌گر صندوقی که دو میلیارد و 800 میلیون تومان سرمایه دارد، بازنشسته آموزش و پرورش است و توانسته با رایزنی تعداد 600 نفر را عضو صندوق کند که ماهانه 200 هزار تومان به عنوان حق عضویت پرداخت می‌کنند. ضمن اینکه توانسته است منابع خوبی را از خیرین جذب کند.
40 درصد منابع صندوق برای تسهیلات معیشتی صرف می‌شود اما برای 60 درصد دیگر باید زیر نظر تسهیل‌گر، با طرح توجیهی و آموزش برای اشتغال تخصیص داده شود. تسهیل‌گر آموزش دیده است که اشتغال باید براساس محصول مزیت‌دار منطقه ایجاد شود و بازار فروش آن نیز وجود داشته باشد.
به طور مثال در شهرستان تاکستان استان قزوین، قطب محصول ما انگور است. صندوق قرض‌الحسنه‌ای که در این محدوده وجود دارد و موجودی آن یک میلیارد و 200 میلیون تومان است، صرفا در حوزه بسته‌بندی و صنایع تبدلی انگور کار می‌کند. تمامی باغات اعضای صندوق بررسی می‌شوند و مشکلات آنها شناسایی می‌شود.
در مرحله بعد براساس مشکلات آنها تسهیل‌گر به آنها راهنمایی که می‌کند. به طور مثال برای افزایش محصول پیشنهاد می‌دهد که باغات انگور خود را داربستی کنند و یا افرادی که مشکل فروش دارند دستگاه خشک‌کن بخرند.
سقف 200 میلیون تومانی وام برای پروژه‌های اشتغال‌زایی/ پروژه‌های کمتر یک میلیارد تومان به تعاونی‌ها واگذار می‌شود
تسنیم: سقف تسهیلاتی که در حال حاضر پرداخت می‌شود چقدر است و اگر یکی از اعضای صندوق بیش از این میزان درخواست وام داشته باشد، امکان دریافت تسهیلات خواهد داشت؟
فرهی: در سال جاری سقف پرداخت وام 200 میلیون تومان است و در سال گذشته این رقم 100 میلیون تومان است. اگر متقاضی بخواهد تنها از منابع صندوق استفاده کند، می‌تواند تا 10 برابر آورده خود وام بگیرد. در صورتی که فرد بیش از این رقم وام بخواهد، سه نفر از اعضای صندوق صورت جلسه‌ای را امضا می‌کنند و امتیاز وام خود را به فرد واگذار می‌کنند.
تسهیلات 4 درصدی نیز از سوی دولت به صندوق‌ها پرداخت می‌شود. این منابع براساس تعداد تسهیل‌گر، تعداد شهرستان موجود در هر استان، تعداد طرح‌های توجیحی صندوق‌ها و اعضای صندوق‌ها تخصیص پیدا می‌کند. استان این بودجه را در اختیار تسهیل‌گران قرار می‌دهد.
اعضا در صندوق با پول خود به طور مثال 30 میلیون تومان، تسهیلات می‌گیرند و کاری را شروع می‌کنند، اگر تولیدکننده به موفقیت رسید، برای آنکه بتواند ارتقا پیدا کند و کار خود را یک مرحله بالاتر ببرد، می‌توان به او تا 200 میایون تومان وام داد. اگر تولیدکننده به مرحله‌ای رسید که 200 میلیون تومان نیز برای او کافی نباشد، ساختار لازم ایجاد شده و با وزارت کار نیز تفاهم‌نامه امضا شده است تا صندوق‌ها با یکدیگر تلفیق شوند و به تعاونی تبدیل شوند.
سپس در قالب یک تعاونی به عنوان شخص حقوقی شناخته می‌شوند. براساس توافقی که با دستگاه‌های مختلف از جمله سازمان جنگل‌ها انجام شده است، پروژه‌ها با سقف یک میلیارد تومان به این تعاونی‌ها واگذار خواهد شد. پروژه‌های کوچکی مانند درخت‌کاری، سیل‌بند و آبخیزداری تا سقف یک میلیارد تومان به تعاونی‌ها واگذار می‌شود.
تعاونی کار را می‌گیرد و در منطقه خود و با ماشین‌آلات خودش کار را انجام می‌دهد. تا کنون به این روش 1200 تعاونی تاسیس شده است. این تعاونی‌ها ساختار حقوقی دارد و باید مالیات نیز پرداخت کنند و مانند شرکت رفتار می‌کنند.
