تحمیل نرخ ثابت باعث زیان شرکت های لیزینگی شده است/آغاز لیزینگ سهام در بازار سرمایه، به زودی

چابک آنلاین، بهاره تاجر باشی، حامد کارگر سامانی،درگفت وگو با چابک آنلاین، اعلام کرد: اکنون که روند اصلاح قیمت‌ها،به واسطه حذف رانت ناشی از قیمت گذاری و تخصیص غیر بهینه منابع از سوی دولت، آغاز و امکان اصلاح نرخها فراهم شده، وقت آن رسیده مقرراتی که سال‌های سال، امکان رشد و توسعه کمی و کیفی خدمات مالی لیزینگ را از بین برده، بازنگری شود.

وی، ادامه داد: نرخ تامین مالی شرکت های لیزینگ حدود 22 درصد است، نرخی که بانک مرکزی بابت ارائه تسهیلات اعلام کرده، معادل 21 درصد است و انتظار این نهاد، این است که الباقی حاشیه سود را شرکت های لیزینگ از تولید کننده ها تحت عنوان کمیسیون بازاریابی دریافت کنند.

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهر صادرات، حداقل نرخ مقرون به صرفه برای شرکت‌های لیزینگ در شرایط تورم بیش از 40 درصدی را 28 تا 30 درصد عنوان کرد و افزود: باید نرخ شرکت های لیزینگ یک نرخ شناور باشد البته با نظارت نهاد ناظر بر قراردادها تا از سیاست تعیین نرخ شناورسوءاستفاده نشود.

کارگر سامانی، خاطرنشان کرد که درعمل تعیین سود 21 تا 22 درصدی باعث شده که محصول و کالا به دست مصرف کننده نرسد، چون نه خودروساز، تن به خواسته های شرکت‌های لیزینگی میدهد و نه رشد مستمر قیمت‌ها و بهای تمام شده تجهیز منابع(قیمت پول)، اجازه فعالیت و فروش را به شرکت های لیزینگی میدهد.

  خوب و بد افزایش قیمت‌ها برای شرکت‌های لیزینگ

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهرصادرات در گفت وگو با چابک آنلاین، تشریح کرد: وقتی واردات خودرو بسیار اندک است و امکان ورود خودرو به بازار داخلی وجود ندارد، به طور طبیعی، خریداران نسبت به خرید خودروهای تولید داخل، رغبت بیشتری از خود نشان میدهند. 

وی، در پاسخ به این سوال که آیا افزایش قیمت ها، سبب رونق فعالیت شرکت های لیزینگ شده است، گفت: وقتی افزایش تقاضا و کاهش عرضه، سبب شتاب و افزایش قیمت ها شده، به طور طبیعی شرکت های لیزینگ بیشترمورد مراجعه خریداران و متقاضیان هستند. 

کارگرسامانی، اظهار کرد: دو مساله یعنی نرخ گذاری مسقف و محدود، تحمیل حاشیه سود اندک وهمچنین نبود تمایل خودروسازان به واگذاری خودرو نو به شرکت های لیزینگی مستقل و غیر وابسته به خودروسازی، باعث شده که فعالیت شرکت های لیزینگ دارای مجوز رسمی، گسترده نباشد و از این بازار به ظاهر پررونق، منافع قابل تصوری، کسب نکنند.

این مدیر ارشد صنعت لیزینگ، با بیان اینکه بازار خرید و فروش خودروهای دست دوم برای شرکت های لیزینگ کماکان پرتقاضا خواهد بود، افزود: از طرفی، در بازه های که هم خودروهای ایرانی دچار کاهش فروش می شوند، شرکت های تولیدکننده به صورت موازی با شرکت های لیزینگ، شروع به فروش چکی و قسطی(مدتدار) به صورت مستقیم میکنند، یعنی درعمل، بازار شرکت‌های لیزینگ را با مشکل مواجه میکنند.

  تک تازی واسطه گران مخرب

کارگر سامانی،تصریح کرد:در دورهای که محصول شرکت های تولید کننده داخلی با روش قرعه کشی عرضه شده وخودرو با اختلاف قیمت در حاشیه بازار رو به رو بوده، خروجی خودروسازان، در اختیار شبکه سفته باز و واسطه گر غیرسازنده است، دراین شرایط، محصولات داخلی برای فروش به صورت قراردادهای لیزینگ رسمی دراختیار شرکت های لیزینگ دارای مجوز قرار نمیگیرد.

وی اضافه کرد: در چنین شرایطی، متاسفانه شرکت های بازرگانی و نمایشگاه هایی که در عمل، فعالیت لیزینگ انجام میدهند اما فعالیت آنها فاقد مجوز بوده و تحت نظارت نهاد ناظر نیستند به محصولات شرکت های خودروساز دسترسی آسان تری داشته و با قراردادهائی که دارای اشکال حقوقی است،خودرو را بانرخ سود بالاتر، در اختیار مصرفکنندگان قرار میدهند.

  چه کسی از افزایش قیمت خودرو سود میبرد؟

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهرصادرات، با بیان اینکه نباید خودرو به عنوان کالای مصرفی با دوام به بازاری برای سرمایه گذاری غیر مولد مبدل شود،یادآوری کرد:حاشیه سود ناشی ازافزایش قیمت خودرو نه وارد جریان نقدی شرکت های خودروساز میشود و نه درصورت های مالی شرکت های لیزینگ، سودشناسائی میشود، بلکه به سمت انباشت ثروت در شبکه دلالی مهندسی شده در خودروهدایت میشود.

کارگر سامانی با بیان اینکه چنین روندی نه به سود سرمایه گذاران، سهامداران حقیقی و حقوقی شرکت های فعال در زنجیره صنعت خودرو است، ادامه داد: ساماندهی بازار خودرو فقط با آزادسازی قیمت محصولات، آزادسازی واردات خودروهای اکونومی با تعرفه صفر، تعیین استاندارد تولید خودرو جدید سازگار با محیط زیست، انتقال فناوری و سرمایه گذاری خارجی امکانپذیر است.

وی، شرکت های لیزینگ را ابزار تخصیص بهینه منابع معرفی کرده و افزود:شرکت های لیزینگ در شرایط کنونی، میتوانند به عنوان ابزار تنظیم بازارعمل کنند.

کارگرسامانی، تاکید کرد:درحال حاضرشرکت های مختلف اعم ازتولید کننده خودرویی یا غیر خودرویی وقتی میخواهند محصول را بدست مصرف کننده نهایی برسانند، برنامه های مختلفی را اتخاذ می کنند، مانند فروش حواله ای یا برگزاری قرعه کشی و نظایر آن،درحالیکه شرکت های لیزینگ به راحتی میتوانند با فروش اقساطی و مدرت دار براساس، وثایق و اعتباری که نزد شبکه بانکی دارند، محصول را بدست مصرف کننده نهایی برسانند.

  لیزینگ سندیکائی؛ از ایده تا اجرا

وی، با اشاره به اهمیت صدور مجوز لیزینگ سندیکائی، اشاره کرد: در گذشته چنین مجوزی وجود نداشته، با وجود صدور چنین مجوزی، مسائلی نظیر ترکیب سهامداری شرکت‌های تحت پوشش سندیکا، مدل‌های حکمرانی و اجرای اصول و مقررات حاکمیت شرکتی، تنوع خدمات در واحدهای لیزینگ، دشواری تجمیع منافع و اجماع نظر در زنجیره تامین، روند شکلگیری فعالیت لیزینگ سندیکائی را دشوار میکند.

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهرصادرات، در ادامه با اشاره به دشواری‌های تحقق ایجاد لیزینگ سندیکائی بیان کرد: اجرای این رویکرد نیازمند فرهنگسازی و تعریف حدود است و باید به اینکه نکته توجه کرد که در ایجاد لیزینگ سندیکائی، تعریف نقش و توزیع سود حاصل از فروش فعالیت جمعی خیلی اهمیت زیاد دارد.

کارگر سامانی، افزود:رویکرد سندیکائی نیازمند تعریف دقیق منابع و منع تضاد و تعارض منافع است، بسیاری از شرکت‌های ایرانی، به توزیع سود حاصل از منافعی که ریسک آن به صورت منطقی و شفاف توزیع نشده، علاقه‌ای ندارند. 

وی، یکی دیگر از نقدهای موجود در صنعت لیزینگ به رویکرد سندیکائی را افزایش نظارت بر روی نرخ ها دانسته و یادآور شد: هنگامی که فعالیت به صورت سندیکائی انجام می‌شود، نرخ‌ها در شرایط تورمی تحت نظارت قرار گرفته و امکان عدول و اصلاح آن وجود ندارد و همچنین، در رویکرد سندیکائی، افشای اطلاعات تجاری «رقیب- همکار»، اجازه برنامه ریزی رقابتی را از میان می برد. 

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهر صادرات، با اشاره به ضرورت توسعه صنعت لیزینگ در کشور تشریح کرد: توسعه صنعت لیزینگ کشور نیازمند تشکیل سرمایه جدید است و نگاه به صنعت لیزینگ در کشور به دلیل وجود تحریم و کمیابی منابع داخلی و عدم امکان تامین مالی در بازارهای بین المللی، نگاه عمیق و دارای چشمانداز نبوده است. 

کارگر سامانی، ادامه داد: نگاهی که به صنعت لیزینگ وجود دارد، در اندازه و سطح تامین خودرو، جهیزیه و لوازم خانگی است، در حالی‍که بسیاری از هواپیما و کشتی هائی که طی سال‌های اخیر به ناوگان هوائی و تجاری دریائی کشور پیوسته اند، در قالب قراردادهای لیزینگ بوده است. 

وی اندازه و سایز شرکت‌های لیزینگ داخلی را کوچک دانست و عنوان کرد: اگر در قالب سندیکا و تجمیع منافع استراتژیک 10 شرکت لیزینگ هم بخواهند وارد بازارهای بزرگ نظیر لیزینگ هواپیما، کشتی و نظایر آن شوند، فعالیت آنها غیر ممکن است، چون کفایت سرمایه ندارند وحتی تجربه بازار سرمایه کشور هم نشان می دهد که جزو یک مورد یعنی تامین مالی شرکت هواپیمائی ماهان درقالب اوراق صکوک منفعت، استمرار آن، امکان پذیر نبوده است. 

کارگر سامانی، یکی از چالش‌های موجود در ساختار سرمایه شرکت‌های لیزینگ را وجود مطالبات معوق ناشی از فروش خودرو درسالیان گذشته، عنوان کرد وگفت: در کنار کمبود منابع، متاسفانه نکول مشتریان باعث شده که ترازنامه شرکت‌های لیزینگ با ناترازی ناشی از مطالبات معوق رو به رو شود و این مساله هزینه مبادله فعالیت شرکت‌ها را به دلیل ورود به فرآیندهای حقوقی افزایش داده است.

  صنعت لیزینگ و بازار سرمایه

وی، در پاسخ به اینکه چرا صنعت لیزینگ وارد حوزه‌های تامین مالی بازار سرمایه نمی‌شود، گفت: چند عامل دراین موضوع موثر است، عامل اول، موضوع شرایط نظارتی و قوانین و مقررات ناظر بر فعالیتشرکت های لیزینگ است، خصوصا در قالب مواردی که الزام‌آور شده تاشرکت های لیزینگ در قالب آنها باید کارکنند.

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهرصادرات، گفت: نکته دوم، عدم تسلط مدیران مرتبط به حوزه بازار سرمایه است و نکته سوم، مساله نرخ گذاری است،یعنی  نرخ های لیزینگ و بازارسرمایه با یکدیگر تفاوتی فاحش دارند.

کارگر سامانی، اظهارکرد:  به تازگی در شرکت واسپاری سپهرصادرات، لیزینگ سهام را آغاز کرده و در حال حاضر در مرحله طراحی قرار دارد تا بتوان در حوزه تامین مالی و خرید اوراق بهادار وارد شود، شاید اولین بار است که وارد این حوزه میشویم و به زودی بسته های اعتباری بازار سرمایه آماده میشود.

وی، با تاکید بر اجرای لیزینگ عملیاتی اشاره داشت: این اتفاق باید بیافتد و آیین نامه‌های آن در دست بررسی است و شرکت‌های لیزینگ هم از این موضوع استقبال می‌کنند.

 تقویت رویکرد اعتباری در صنعت لیزینگ

مدیرعامل شرکت واسپاری سپهرصادرات، خاطرنشان کرد که  شبکه بانکی کشور، به سمتی می‌رود که منابع و تسهیلات با روش‌های اعتبارسنجی پرداخت شود و شرکت‌های لیزینگ شرکت‌هایی هستند که وثیقه محورعمل می‌کنند و به این دلیل حوزه شرکت‌های لیزینگ برای خود شرکت، بانک‌ها یا شرکت‌هایی که در امرلیزینگ سرمایه‌گذاری کردند، هنوز ریسک پایینی دارد، زیرا وثیقه محور است و درحوزه اجاره هم بازارمستعد است و فضای فعالیت، وجود دارد.