۵ طرح بزرگ پتروشیمی تا پایان بهمن سال آینده وارد مدار می‌شود

چابک آنلاین، مجید میرزاحیدری، تکمیل زنجیره ارزش، اولویت مهم شرکت ملی صنایع پتروشیمی درشرایط فعلی است، تحولی مهم که استارت آن از یکسال قبل بدین‌سو خورده است.

از صنعت پتروشیمی به‌عنوان صنعت پیشروی کشور یاد می‌شود، با این حال این صنعت در زمینه تکمیل زنجیره ارزش ورود جدی نداشته هرچند که از یکسال قبل و با تغییر دولت، این سیاست مهم در رأس برنامه‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی قرار گرفته و به‌طور جدی هم پیگیری می‌شود.

این پیگیری منجر به پایش مجوزهای صادره در سال‌های اخیر هم شده، آنچنان که در این بررسی، طرح‌هایی که به زنجیره ارزش توجهی ندارند از فیلتر ناظر صنعت پتروشیمی هم عبور نخواهند کرد.

اولین دستاورد چنین سیاست مهمی، جلوگیری از خام‌فروشی و در عین‌حال افزایش درآمد ارزی برای کشور خواهد بود.

با هدف بررسی وضعیت طرح‌های در دست اقدام صنعت پتروشیمی، گفت‌و‌گویی با احمد شکری، عضو هیأت مدیره و مدیر طرح‌های شرکت ملی صنایع پتروشیمی انجام شده است که از نظر می‌گذرد:

در حال حاضر چه تعداد طرح برای اجرا در صنعت پتروشیمی تعریف شده و این طرح‌ها در چه شرایطی قرار دارند؟

هم‌اکنون بیش از100 طرح تعریف شده در صنعت پتروشیمی کشور وجود دارد که میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای پیشبرد این 100 طرح، حدود 70 میلیارد دلار است که این تعداد طرح در صورت راه‌اندازی بیش از 100 میلیون تن به ظرفیت فعلی صنعت پتروشیمی کشور اضافه می‌کند.

هرچند که از این مقدار، 67 طرح آن فعال بوده و در حال گرفتن پیشرفت فیزیکی است.

راه‌اندازی 67 طرح مورد اشاره 50 میلیون میلیون تن به ظرفیت موجود صنعت پتروشیمی کشور اضافه می‌کند که 36 میلیارد دلار هم سرمایه‌گذاری مورد نیاز آن است.

هم‌اکنون طرح‌های فعال در 10 هلدینگ کشور توزیع شده که بیشترین طرح در شرکت پتروشیمی خلیج فارس متمرکز بوده و بعد از آن هم برخی از طرح‌ها در سرمایه‌گذاری اهداف فعال است.

مدت زمان در نظر گرفته شده برای بهره‌برداری از این 67 طرح فعال در پایان برنامه هفتم توسعه است.

البته طرح‌هایی چون پارس گلایکول، آرتا انرژی، آرین متانول، پتروشیمی هنگام و گچساران هم از جمله طرح‌هایی بوده که به مرحله راه‌اندازی خواهند رسید.

در صنعت پتروشیمی، از زمان اتمام عملیات ساخت و نصب حدود 6 ماه طول می‌کشد تا آن مجموعه به تولید مستمر برسد، یعنی اینکه در شش ماه اول هم شروع به تولید می‌کنند اما تولید مستمر آن بعد از 6 ماه است.

به‌طور معمول دوسال اول فعالیت هر طرح به‌عنوان ایام آزمایشی مدنظر قرار می‌گیرد و در خود طرح‌ها بین شش ماه تا دو سال فرصت وجود دارد تا به ظرفیت متعارف برسند.

بنابراین پیش‌بینی می‌شود که پنج طرح مذکور تا پایان بهمن ماه سال آینده به مدار بهره‌برداری وارد شوند.

چرا 33 طرح باقیمانده هنوز فعال نشده‌اند؟

این طرح‌ها مجوزهای خود را دریافت کرده‌اند اما تا مسائل مربوط به اقدامات اولیه را حل کنند زمان خواهد برد؛ از تملک زمین گرفته تا مطالعات لایسنس.

فاز اجرایی این طرح‌ها زمانی شروع می‌شود که پکیج مهندسی آنها نهایی شود، مادامی که مطالعات پایه و اخذ مجوزهای لازم را انجام ندهند نمی‌توانند وارد فاز اجرایی شوند.

یکی از دغدغه‌های شرکت‌های پتروشیمی تأمین منابع مالی است، در این مسیر بانک‌ها تا چه میزان همراهی می‌کنند؟

در حال حاضر، بانک‌ها همراهی زیادی برای تأمین منابع مالی طرح‌های پتروشیمی ندارند، زیرا آیین‌نامه‌های آنها اجازه همکاری بیشتر را در این خصوص نمی‌دهد، در حالی‌که از لحاظ بازدهی مناسب، صنعتی بهتر از صنعت پتروشیمی وجود ندارد.

گفته می‌شود که صنعت پتروشیمی برای رسیدن به افق 1404 نیازمند سرمایه‌گذاری 30 میلیارد دلاری است، روند سرمایه‌گذاری در یکسال اخیر چگونه بوده است؟

هم‌اکنون یکی از چالش طرح‌های فعال صنعت پتروشیمی ناتوانی در تأمین منابع مالی و فاینانس بوده و 21 طرح فعال در این زمینه چالش‌هایی دارند.

بررسی‌ها نشان می‌دهند که در حال حاضر تعدادی از طرح‌های پتروشیمی در زمینه تأمین ارز با مشکل مواجه هستند، تعدادی مشکل تأمین زمین دارند، برخی هم مشکل تأمین خوراک دارند و 12 طرح هم مشکل تأمین کالا دارند.

برای رفع مشکل خوراک، چه برنامه‌ای تدارک دیده شده است؟

طرح‌های پتروشیمی باید مجوز خوراک داشته باشند در غیر این‌صورت سرمایه‌گذاری ممکن نخواهد بود.

خوراک یکی از اصلی‌ترین نیازها و معیارها برای سرمایه‌گذاری است.

با توجه به دغدغه تأمین خوراک برای طرح‌های دارای مجوز، چرا در دولت قبل در حین صدور مجوز بررسی دقیقی صورت نگرفت؟

از 100 طرح دارای مجوز، برای یک‌دهم آنها بدون بررسی تخصصی مجوز صادر شده است.

در حال حاضر طرح‌های غیرفعال در حال بررسی بوده، زیرا به این طرح‌ها زمین اختصاص داده شده و اگر مجوز آنها باطل نشود زمین‌ها معطل می‌ماند، به طرح‌های غیرفعال خوراک اختصاص داده شده که اگر مجوزها باطل نشوند خوراک محبوس می‌ماند.

در این راستا، شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بررسی‌هایی که انجام داد به این جمع‌بندی رسید که طرح‌هایی که عزم لازم را برای سرمایه‌گذاری و فعالیت ندارند مجوزهای آنها را باطل کند، در این‌صورت وقتی مجوزی باطل می‌شود خوراک و زمین هم پس گرفته می‌شود.

مهمترین سیاست دولت سیزدهم برای حمایت از صنعت پتروشیمی در یکسال اخیر چه بوده است؟

دولت همه عزم خود را جزم کرده تا گرفتاری 100 طرح پتروشیمی را به نحو مطلوبی حل کند.

در یک ‌سال اخیر، سرمایه‌گذاری‌ها تسهیل شده هر چند که از نظر اجرایی هنوز انتظارت به‌صورت کامل برآورده نشده است.

اولویت شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تمام مراحل، رسیدگی به طرح‌هایی است که زنجیره ارزش را به صورت کامل مد نظر دارند.

صنعت پتروشیمی با توجه به خصوصی بودن، موتور محرک خوبی برای رشد دارد که در این راستا امید می‌رود برنامه‌های توسعه‌ای به خوبی محقق شود.

در مورد لایسنس و دانش فنی، چه تدابیری مد نظر قرار گرفته است؟

صنعت پتروشیمی اگر لایسنس نداشته باشد محصولات خود را نمی‌تواند در بازار عرضه کند، بنابراین در تلاش هستیم تا لایسنس‌ها در کشور بومی شوند که در این راستا اقدامات خوبی در یک سال گذشته صورت گرفته است، زیرا صنعت پتروشیمی جزو اندک صنایعی در کشور بوده که نقشه راه آن از مدت‌ها قبل طراحی و تبیین شده است.

حتی این صنعت در پایین دست هم دارای نقشه راه است.

دلیل فاصله زیاد بین میانگین نرخ واردات هر تن محصولات پتروشیمی با میانگین هر تن محصول صادراتی چیست؟

همین عدم توازن در سال‌های گذشته باعث شده تا شرکت ملی صنایع پتروشیمی 21 طرح را احصا کرده و به تمام شرکت‌ها هم اعلام شده تا این طرح‌ها را اجرایی کنند.

صنعت پتروشیمی جزو معدود صنایعی بوده که در زمینه زنجیره ارزش و تأمین کالا و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های داخلی سرآمد است.

به‌طور معمول بین 40 تا 90 درصد تجهیزات مورد نیاز صنعت پتروشیمی از منابع داخلی تأمین می‌شود، زیرا صنعت پتروشیمی در استفاده حداکثری از صنایع داخلی به بلوغ لازم رسیده و می‌تواند موتور محرک خوبی برای اقتصاد کشور باشد.

در حال حاضر یکی از اهدافی که روی آن تمرکز بالایی وجود دارد تکمیل زنجیره ارزش است.