دود توقف سرمایه گذاری در چشم «گاز»
ارثیه شوم حسن روحانی برای دولت سیزدهم؛ ناترازی گاز در فصل سرد سال است. در کشوری با عنوان سومین تولیدکننده گاز جهان، سرزمینی که دارنده ۱۸ درصد از میادین گازی جهان بوده و خطوط انتقال لوله گاز آن، به تنهایی بیش از ۳ برابر قطر کره زمین است.
به گزارش چابک آنلاین، به طور معمول، از کمبود گاز همزمان با نزدیک شدن به فصل سرد سال در کنار رشد مصرف گاز در بخش خانگی، به‌عنوان یکی از چالش‌های مهم سال‌های اخیر صنعت نفت و گاز کشور یاد می‌شود.
جواد اوجی، وزیر نفت گفته است: «پارسال با ناترازی ۲۴۰ میلیون مترمکعبی گاز، زمستان را پشت‌سر گذاشتیم، امسال نیز برنامه‌های کوتاه‌مدتی برای سپری کردن فصل سرد سال طراحی شده است.»
گزارش‌ها نشان می‌دهند میزان مصرف گاز در بخش خانگی در تابستان ۲۰۰ میلیون مترمکعب بوده است که این رقم در زمستان به دلیل مصرف بالا به بالای ۶۰۰ میلیون مترمکعب در روز هم می‌رسد.
در حال حاضر بیش از ۷۰ درصد انرژی کشور به وسیله گاز تأمین می‌شود.
از عدم مصرف بهینه سوخت در بسیاری از صنایع، پایین بودن قیمت انرژی، راندمان پایین در صنعت نیروگاهی و شدت مصرف بالای انرژی در کشور، به‌عنوان عوامل تأثیر‌گذار در مصرف بالای گاز یاد می‌شود.
در حال حاضر رشد مصرف گاز در کشور در زمینه‌هایی همچون مصارف خانگی سالانه ۶ درصد، بخش‌های عمده ۵ درصد و در بخش نیروگاهی ۴ درصد برآورد می‌شود. رشد شدت مصرف انرژی در کشور نسبت به مصرف جهانی بیش از دو برابر است.
براساس تکالیف برنامه ششم توسعه، مقرر شد روزانه معادل یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب تولید گاز خام در کشور صورت پذیرد، هرچند که در حال حاضر تولید روزانه به ۸۵۰ میلیون مترمکعب رسیده است.
تحقق تولید یک میلیارد و 400 میلیون مترمکعبی گاز، نیازمند سرمایه‌گذاری 80 میلیارد دلاری در حوزه گاز بوده، هرچند که عدم سرمایه‌گذاری مناسب دولت قبل در توسعه میادین گازی، سبب عقب‌ماندگی جدی برای تحقق اهداف برنامه ششم توسعه شده است.
در حال حاضر بیش از ۷۵ درصد تولید گاز خام از میدان گازی پارس‌جنوبی و نزدیک به ۲۰ درصد آن از میادین مستقل گازی و پنج درصد مابقی هم در میادین مستقل صورت می‌گیرد.
سرمایه‌گذاری ناچیز دولت روحانی در صنعت گاز
گزارش‌ها نشان می‌دهند دولت گذشته در سه سال پایانی عملکرد خود فقط ۴۷۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی برای توسعه صنعت نفت جذب کرد، یعنی ۵ درصد عملکرد سه سال پایانی دولت دهم! به‌عبارتی، حجم سرمایه جذب‌شده در قالب بیع متقابل در دولت روحانی به مراتب کمتر از دولت احمدی‌نژاد حتی در سال‌های اوج تحریم‌ها بوده است.
براساس این گزارش، در ۸ سال دولت گذشته مجموع سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل ۵.۵ میلیارد دلار بوده؛ هرچند که در هشت سال دولت‌های نهم و دهم ۱۶.۷ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل انجام شد، یعنی ۳ برابر رقم جذب‌شده در دولت گذشته بوده است.
علاوه بر این در سال ۱۳۹۹ دولت گذشته فقط توانست ۳۵ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل جذب کند که سقوط فاحشی در این زمینه محسوب می‌شود.
بهترین رکورد سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز در قالب بیع متقابل، به سال ۱۳۹۱ در دولت دهم و در اوج تحریم‌ها مربوط می‌شود که دولت موفق شد نزدیک به ۳.۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی را راهی صنعت نفت و گاز کشور کند.
دولت دهم در سه سال پایانی خود ۹.۳ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت جذب کرد که در نتیجه آن، دولت گذشته سرمایه‌گذاری‌های عظیمی را در سال‌های بعد با افتتاح پروژه‌های نفت و گاز برداشت کرد و البته آن پروژه‌ها را به نام خود زد.
در همین پیوند، مدیرعامل اسبق شرکت ملی گاز ایران در گفت‌و‌گو با «ایران» پیرامون ناترازی گاز موجود در کشور اعلام کرده است در دولت قبل حتی به اندازه هزینه استهلاک صنعت گاز هم سرمایه‌گذاری نشده است.
حمیدرضا عراقی افزود: هزینه استهلاک یکی از هزینه‌های مرسوم در زمینه سرمایه‌گذاری در صنایع مختلف بوده در حالی که در صنعت گاز کشور در این سال‌ها حتی به اندازه همین هزینه استهلاک هم سرمایه‌گذاری جذب نشده است.
معاون اسبق وزیر نفت اذعان داشت: مادامی که در زمینه توسعه مخازن جدید سرمایه‌گذاری کافی صورت نگیرد، نه تنها افت فشار جبران نخواهد شد، بلکه مشکلات بیشتری هم در زمینه کمبود گاز بروز خواهد کرد.
وی یکی از ضعف‌های موجود در ناترازی گاز در کنار ضعف سرمایه‌گذاری را ناشی از عدم جدیت شورای‌عالی انرژی دانست و گفت: شورای‌عالی انرژی در صورت داشتن دبیرخانه قوی، از وزارتخانه نفت خواهد خواست در زمینه بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش سرمایه‌گذاری در توسعه مخازن نفت و گاز اقدامات بیشتری صورت پذیرد.
واقعیت این است که یکی از مشکلات فعلی کشور و صنعت نفت، کمبود گاز در فصل سرد سال بوده، هر چند دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار، گام‌های مهمی برای سرمایه‌گذاری در صنعت نفت و گاز برداشته است تا این کمبود گاز به مرور زمان رفع شود.
