اختصاصی چابک آنلاین؛
سهام سنگ آهنی ها همچنان ارزنده وجذاب
معادن استخراج سنگ آهن، یکی از حلقه های واسط زنجیره تولید فولاد بوده که درآمد و سود سازی آنها نه تنها به عملیات خود شرکت ها، بلکه به عملکرد سایر بخش ها و همچنین نرخ جهانی محصولات نهایی زنجیره تولید فولاد نیز مرتبط است.
چابک آنلاین، سعید رشیدی، ازاین رو، برای بررسی عملکرد شرکت های فعال در زمینه استخراج سنگ آهن ، نیاز است تا بخش های گسترده ای از عملکرد کلان اقتصادی در داخل و خارج از کشور مورد توجه قرار گیرد.
با این حال بررسی های تیم پژوهشی چابک آنلاین نشان می دهد، هرچند نرخ فروش و سود سازی این صنعت در سال مالی 1401، نسبت به مدت مشابه سال مالی قبل به ترتیب با کاهش 27 و 12 درصدی رو به رو شده، اما با توجه به قیمت های جاری سهام شرکت ها در بازار ، نسبت بازدهی آنها در سطح مطلوبی قرار خواهد گرفت و در مجموع سهام این صنعت در سطح ارزنده ای قرار دارد.
همچنین انتظار می رود با اتمام طرح های توسعه ای شرکت ها و افزایش تقاضای جهانی فلزات، سودسازی شرکت ها درسال های آینده بهبود یابد و ارزندگی سهام آنها نیز تقویت شود.
این گزارش به عملکرد شرکت های بورسی فعال در زمینه استخراج و فرآوری سنگ آهن در ایران می پردازد.
دراین گزارش سعی شده ضمن بررسی عملکرد کلی صنعت، ارزندگی سهام شرکت ها نیز به تفکیک مورد بررسی قرار گیرد تا سهامداران بتوانند نسبت به سرمایه گذاری های خود با شناخت بهتری تصمیم گیری کنند.
معادن سنگ آهن بوسیله 6 شرکت نمایندگی می شود
در بازار سهام ایران ، معادن سنگ آهن کشور به وسیله شرکت های معدنی و صنعتی گل گهر(کگل)، معدنی و صنعتی چادرملو(کچاد) ، سنگ آهن گهر زمین (کگهر)، فرآوری معدنی اپال کانی پارس (اپال)، توسعه معدنی و صنعتی صبا نور(کنور) و تجلی توسعه معادن و فلزات (تجلی) نمایندگی می شود.
از این بین، سه شرکت اول به طور مستقیم و سه شرکت دوم از طریق سرمایه گذاری در شرکت های سرمایه پذیر ، به فعالیت های استخراج سنگ آهن در ایران مرتبط می شوند.
همچنین شرکت های فولادی مانند فولاد مبارکه و فولاد خوزستان نیز از طریق شرکت های فرعی خود اقدام به استخراج و تولید سنگ آهن از معادن می کنند که به دلیل سهم ناچیز آنها از کل تولیدات در این گزارش مورد بررسی قرار نمی گیرند.
به طورکلی معادن شناخته شده استخراج سنگ آهن ایران درهفت ناحیه اراک،ملایر،کردستان، کرمان، یزد ، اصفهان، کاشان ، خراسان ، تهران – قم – قزوین ،خلیج فارس و کوار قرار داردکه بر اساس آخرین اطلاعات منتشر شده از طرف سازمان زمین شناسی آمریکا در سال 2021 ،با ظرفیت استخراج 2.3 میلیارد تن ، در جایگاه نهم ذخایر آهن دنیا قرار می گیرد.
دراین بین، منطقه کرمان – یزد دارای 5 معدن فعال سنگ آهن جلال آباد زرند ، معدن گل گهر، معدن چغارت ، معدن چاهگز بافق ، معدن سه چاهون بافق و معادن اردکان است که بیش از 80 درصد استخراج سنگ آهن کشور را به خود اختصاص می دهد.
این معادن توسط شرکت های معدنی و صنعتی گل گهر(کگل)، معدنی و صنعتی چادرملو(کچاد) و سنگ آهن گهر زمین (کگهر) بهره برداری و در بازار سهام نمایندگی می شود.
همچنین پروژه معادن سنگ آهن سنگان در محدوده خراسان در حال اجراست که در شش ماهه اول امسال در حدود 15.8 میلیون تن سنگ آهن و باطله از این معادن برداشت شده است.
در حال حاضر کارخانه تولید کنسانتره با ظرفیت 2.6 میلیون تن دراین محدوده احداث شده و درحال بهره برداری است.
کنسانتره تولیدی از این معادن هم جهت گندله سازی به واحد گندله سازی انتقال داده می شود.
درخصوص پروژه سنگان انتظار می رود که طی 2 سال آینده 2.4 میلیون تن دیگر به ظرفیت تولید این طرح افزوده شود.
کارخانه گندله سازی سنگان نیز با ظرفیت اسمی 5 میلیون تن، در سال 1400 درحدود 3.4 میلیون تن تولید داشته است.
این پروژه نیز توسط شرکت فرآوری معدنی اپال کانی پارس (اپال) در بازار سهام نمایندگی می شود.
معادن آهن وکارخانه های کنسانتره سازی غرب کشور نیز در حال حاضر با ظرفیت تولید 800 هزار تن در حال فعالیت است که این معادن نیز از طریق شرکت های توسعه معدنی و صنعتی صبا نور(کنور) و تجلی توسعه معادن و فلزات (تجلی) در بازار سهام نمایندگی می شوند.
سودسازی صنعت نسبت به سال گذشته 27درصد کاهش یافت
براساس آخرین صورت های مالی منتشر شده توسط شرکت های فعال در زمینه استخراج سنگ آهن، با وجود افزایش میزان تولید این شرکت ها ، فروش آنها با کاهش رو به رو شده و سود خالص آنها نیز نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود 27 درصد کاهش یافته که مهمترین دلیل آن کاهش قیمت جهانی سنگ آهن و قیمت بیلت فولاد بوده است.
بنا به گزارش های منتشر شده از طرف شرکت ها، با وجود این که نرخ فروش محصولات با توجه به میانگین نرخ فروش فولاد خوزستان تعیین می شود ، این نرخ طی سال جاری تغییری نداشته است.
درحالی که نرخ خرید قطعات و لوازم یدکی و مواد اولیه کمکی رشد جدی را تجربه کرده و این موضوع درکنار افزایش هزینه های تامین انرژی، حمل و نقل و حقوق و دستمزد ، باعث شده تا حاشیه سود عملیاتی شرکت ها به شدت تحت تاثیر قرار گیرد و میزان سود شناسایی شده آنها نیز کاهش یابد.
در جدول زیر تغییرات سودسازی شرکت ها به تفکیک آورده شده است.
درخصوص افزایش سود عملیاتی کگهر ذکر این موضوع لازم است که بخش عمده سود شناسایی شده این شرکت مربوط به سه ماهه پایانی سال 1400 است و این شرکت در سال 1401 نتوانسته سود سازی خود را افزایش دهد. همچنین درخصوص افزایش سود سازی تجلی نیز باید توجه داشت که این شرکت در سال قبل فعالیتی نداشته و فعالیت های این شرکت در سال جاری آغاز شده است.
به طور کلی ، شرکت های استخراج کننده سنگ آهن محصولاتی چون سنگ آهن کلوخه ، سنگ آهن دانه بندی ، کنسانتره و گندله آهن تولید می کنند و به شرکت های تولید کننده آهن و فولاد می فروشند.
این شرکت ها ، فروش سنگ آهن دانه بندی ، کنسانتره و گندله را به مشتریان داخلی از طریق قراردادهای فروش سالیانه و با نرخ مشخص که بر اساس میانگین نرخ فروش شمش فولاد خوزستان (9.3 ، 21و 26 درصد نرخ بیلت) تعیین می شود ، انجام می دهند.
از این رو درآمدهای شناسایی شده شرکت ها رابطه مستقیمی با نرخ فولاد و میزان تقاضا برای این کالا دارد که طی 8 ماه نخست سال جاری قیمت این محصول روند نزولی را طی کرده است.
فروش صادراتی شرکت های استخراج کننده نیز از طریق برگذاری مزایده و عرضه در بورس کالا انجام می پذیرد. هرچند که بخش عمده سنگ آهن تولید شده در کشور مصرف می شود، اما با توجه به چشم انداز رکود جهانی و قوانین سختگیرانه چین در خصوص کرونا، انتظار می رود تقاضای خارجی برای این محصول نیز کاهش یابد.
لازم به ذکر است ، وزارت صمت در سال 1398 ، صادرات محصولات این شرکت ها را ممنوع کرد اما از سال 1400، محصولات کنسانتره و گندله این به بازارهای صادراتی نیز ارسال می شود.
کاهش 12 درصدی میزان فروش سنگ آهنی ها
بنا به آمار منتشر شده از طرف شرکت ها ، تا سال 1400، میزان کنسانتره فروش رفته کشور در حدود 49 میلیون و 200 هزار تن بوده و در دوره 6 ماهه سال جاری نیز میزان فروش کنسانتره در حدود 19 میلیون و 900 هزار تن برآورد می شود که حدود 40 درصد فروش سال گذشته را پوشش می دهد.
انتظار می رود فروش این محصول در نیمه دوم سال در حدود 17.1 میلیون تن باشد که در مجموع کاهش 20 درصدی را در فروش نشان می دهد.
همچنین در سال 1400شر کت ها حدود 50 میلیون و 300 هزارتن گندله آهن فروخته اند که فروش این محصول در شش ماهه نخست سال در حدود 21 میلیون تن برآورد می شود.
میزان فروش سنگ آهن نیز طی سال های گذشته رو به کاهش گذاشته که پیش بینی می شود این عنوان نیز در دوره 1401 با کاهش روبه رو شود.
بنابراین می توان انتظار داشت با توجه به تقاضای سنگ آهن در داخل و خارج کشور، میزان فروش سنگ آهنی ها در پایان سال جاری به طور میانگین 12 درصد کاهش یابد.
کاهش 18 درصدی نرخ فروش محصولات
آمار مربوط به نرخ فروش محصولات معدنی نشان می دهد هرچند در 5 سال گذشته نرخ فروش محصولاتی چون کنسانتره ، گندله و گندله ریز دانه در حال افزایش بوده اما تغییرات نرخ فروش این محصولات در نیمه نخست سال جاری به ترتیب مثبت 9.3 درصد ، منفی 16.4 درصد ومنفی 32.5 درصد بوده که نشان می دهد این شرکت ها در کنار کاهش مقدار ، با کاهش نرخ فروش نیز رو به رو شده اند.
ارزش سهام سنگ آهنی ها در بازار حدود 425 هزار میلیارد تومان است که نسبت به ابتدای سال جاری 30 درصد کاهش را نشان می دهد.
این موضوع در کنار EPS های پیش بینی شده از طرف شرکت ها ، نسبت قیمت به درآمد صنعت را به حدود عدد 10 رسانده است .
هرچند این عدد نسبت به میانگین بازار بیشتر است اما با توجه به میانگین پرداخت 70 درصدی سود در مجامع سالانه سنگ آهنی ها، سهام آنها در مقایسه با شرکت هایی که از نسبت قیمت به درآمد پایین تری برخوردارند اما سود سالیانه کمتری را به سهامداران تخصیص می دهند جذاب تر است.
در جدول زیر نسبت های ارزندگی سهام شرکتهای سنگ آهنی به تفکیک آورده شده است.
سختی های تامین آب برای سنگ آهنی ها
سنگ آهنی ها در حال حاضر از عواملی چون ، تامین انرژی و وجود زیرساخت های لازم برای حمل و نقل و همچنین نبود منابع ارزان قیمت برای تامین مالی پروژه ها و عدم توجه صنعت فولاد به توسعه بازارها ، با ریسک های گوناگونی مواجه هستند.
از طرفی، فرآیند تولید و استخراج سنگ آهن و کنسانتره نیاز مبرمی به تامین آب دارد که کم بارشی منطقه مرکزی وشرق کشور در سال های گذشته باعث شده تا فعالیت این شرکت ها با ریسک رو به رو شود.
بنا به اطلاعات منتشر شده از طرف شرکت ها ، درحال حاضر 183.6 میلیون متر مکعب آب در سال در بخش های مختلف زنجیره تولید فولاد ( استخراج سنگ آهن تا تولید شمش ) استفاده می شود که با توجه به طرح های توسعه ای درحال اجرا مجموع این مصرف به حدود 262 میلیون متر مکعب در سال های آینده خواهد رسید.
در این خصوص، ابر پروژه انتقال آب از سواحل مکران و شیرین سازی آن در دستور کار قرار دارد که میزان سرمایه مورد نیاز آن در حدود 2.6 میلیارد یورو پیش بینی شده است.
شرکت های مشارک کننده در این طرح ، 30 درصد مبالغ مورد نیاز را از طریق منابع داخلی تامین خواهند کرد و 70درصد آن نیز از محل منابع صندوق توسعه ملی تامین خواهد شد که در ادامه شرکت ها به بازپرداخت آن ملزم شده اند.
مجموع ظرفیت تامین آب پروژه در 4 فاز ، 290 میلیون متر مکعب خواهد بود.
طی سال جاری و با تصویب قوانین تعرفه ای بر صادرات شرکت ها ، سود حاصل از صادرات این صنعت نیز کاهش یافته و شرکت ها نسبت به صادرات محصولات خود با احتیاط بیشتری عمل می کنند.
لازم به ذکر است که افزایش میزان صادرات سنگ آهنی ها در سال 1400 و 1401، به دلیل ممنوعیت صادرات آنها تا قبل از 1400 بوده است.
محدودیت در ناوگان ریلی کشور نیز از جمله دیگر ریسک های شرکت های معدنی شناخته می شود که طی دو سال گذشته این شرکت ها سعی کرده اند از طریق تاسیس شرکت های پروژه محور و تامین مالی از طریق سرمایه های خرد ، نسبت به تقویت زیر ساخت ها و بنادر و ایستگاه های حمل و تحویل محصولات خود اقدام کنند.
این موضوع با پروژه هایی همچون احداث بندر تخصصی حمل و بارگیری محصولات معدنی در اسکله شهید رجایی در حال انجام است.
ماشین آلات مورد نیاز در فرآیند استخراج و تولید این صنعت عمدتا وارداتی بوده و این موضوع باعث شده تا طرح های توسعه ای آنها در مقابل تغییرات نرخ ارز آسیب پذیر شود.
با توجه به این که در معادن سنگ آهن، گوگرد نیز یافت می شود و با افزایش برداشت از معادن به تدریج به نسبت این ماده در سنگ آهن اضافه می شود و این موضوع می تواند فروش کنسانتره تولیدی را با مشکل رو به رو کند ، شرکت های استخراج کننده سنگ آهن اقدام به احداث واحدهای گندله سازی در مجاورت معادن خود کرده اند و از طریق احداث واحد های تولید فولاد ، زنجیره تولید را تا مرحله فولاد تکمیل کرده اند.
