کارنامه ضعیف صنعت کاغذ در مردادماه

چابک آنلاین، مجید میرزاحیدری، واقعیت این است که تعداد نماد محصولات کاغذی در بورس از عدد انگشتان یک دست هم فراتر نرفته و تعداد آنها در محدوده 4 نماد است.

همین تعداد اندک حاضران این صنعت در بورس، شاید محصولات کاغذی را تا حدودی در موضع ضعیف‌تر قرار داده و باعث شده ارزش بازار این صنعت از حدود چهارهزار و 123 میلیارد تومان فراتر نرود و محصولات کاغذی حاضر در بازار سرمایه، یک دهم درصد از کل ارزش بازار سهام ایران را از آن خود کرده‌اند.

این درحالی است که 140 شرکت کاغذسازی دارای پروانه در جغرافیای صنعت کشور وجود دارند و برآوردها نشان می‌دهد، ظرفیت تولید این تعداد کارخانه کاغذ‌سازی بالغ بر دومیلیون و 200 هزارتن انواع کاغذ باشد.

نگاهی به آمار صنعت کاغذ

در شرایط فعلی، بیشترین تولید کاغذ و مقوای کشور مربوط به کاغذهای لاینر و فلوتینگ بوده که نیمی از تولید کاغذ و مقوای کشور را از آن خود کرده است و از نظر میزان تولید و مصرف کاغذ، مقوا و کارتن درکشور، گفته می‌شود که میزان تولید سالانه حدود 800 هزار تن و میزان مصرف کشور حدود یک میلیون و 470 هزار تن برآورد شده است.

همچنین برآوردها نشان می‌دهد در حال حاضر کارخانجات کاغذ کشور با 40 درصد ظرفیت خود مشغول به فعالیت هستند که دلیل اصلی آن کمبود مواد اولیه برای تولید آنها است. ایران سالانه 380 هزارتن کاغذ تحریر و روزنامه نیاز دارد، در حالی که مجموع ظرفیت ایجادی برای تولید این نوع کاغذ در کشور 180 هزارتن درسال است.

بنابراین برای تأمین کاغذ تحریر و روزنامه واردات امری ضروری است. در یک نگاه کلی در 10 سال گذشته در ایران به طور میانگین 780 هزار تن در سال مقوا و کاغذهای بسته‌بندی مصرف شده و مصرف کاغذ و مقوا در همین مدت 5 برابر شده است.

مهم‌ترین ریسک‌های عملیاتی صنعت کاغذ کدامند؟

با این همه، صنعت محصولات کاغذی در شرایط فعلی دارای ضعف‌های جدی بوده که ازجمله آنها می‌توان به فرسودگی ماشین‌آلات و کمبود منابع نقدینگی برای تهیه قطعات یدکی مورد نیاز و ناتوانی در رسیدن تولید به ظرفیت اسمی اشاره داشت.

در کنار این موارد، ریسک‌هایی هم بر پیکره این صنعت سایه افکنده که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به ریسک نوسانات نرخ بهره، نوسانات نرخ ارز، قیمت نهاده‌های تولیدی، ریسک تجاری، واردات خمیر کاغذ، عدم تناسب در قیمت مواد اولیه و محصول تولیدی، فروش محصولات رقبا بدون دریافت مالیات و عوارض ارزش افزوده و احداث کارخانه‌های جدید بدون توجه به ظرفیت بازار اشاره کرد. از قرار معلوم، دوره وصول مطالبات شرکت‌های بورسی صنایع چوب و کاغذ حدود 148 روز بوده که در نوع خود یک رکورد محسوب می‌شود.

همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهند که در یکسال گذشته حدود 28.5 درصد از ارزش بازار سهام شرکت‌های چوب و کاغذ در بازار سرمایه آب رفته است. فراموش نکنیم که در دوره یکساله اخیر، 500 میلیون برگه سهام این صنعت ازسوی فعالان حقوقی بازارسهام خریداری شده که همین امر بر روند و شاخص شناوری آن تأثیر‌گذار بوده است.

 بروز جنگ اوکراین بر صنعت کاغذ ایران تأثیر‌گذار شد

امیرسامان اسفندیاری، مدیرعامل شرکت صنایع کاغذ‌سازی کاوه، تأیید کرده است که شرکت‌های تولیدکننده کاغذ با 40 درصد ظرفیت خود فعال هستند.  وی اذعان داشته است که همواره در نیمه نخست هرسال میزان تقاضا برای کاغذ و مقوا بشدت کاهشی می‌شود که همین امر بر نرخ رشد تولیدات محصولات کاغذی هم تأثیر‌گذار بوده اما در نیمه دوم هرسال تا حدودی این افت‌ها جبران می‌شوند.

وی افزود، کاغذ‌های تولیدی در داخل کشور بازارهای خوبی برای صادرات داشته‌اند اما به‌دلیل بروز جنگ اوکراین، بازار صادراتی محصولات کاغذی کشور خراب شده و حتی برخی از تولیدکنندگان روسی بازارهای سنتی تولیدکنندگان ایرانی را هدف قرار داده‌اند. این کارشناس صنعت کاغذ، تصریح کرده، به‌دلیل جنگ اوکراین و شرایط اقتصادی، میزان رشد تولیدات صنعت کاغذ در نیمه دوم امسال در هاله‌ای از ابهام است.

به گفته مدیرعامل شرکت صنایع کاغذ‌سازی کاوه، بالاترین میزان مصرف انواع کاغذ در کشور حدود یک میلیون و 200 هزارتن در سال بوده که درحال حاضر ظرفیت مازاد زیادی درکشور وجود دارد که این امر نشان می‌دهد در صدور پروانه‌های بهره‌برداری بدسلیقگی جدی وجود داشته و پروانه‌ها بدون توجه به ارزش افزوده صادرشده است.

وی تأکید کرد، درحال حاضرکاغذهای تولید داخل به‌خوبی قابلیت صادرات دارند، اما قانون رفع تعهدات ارزی فعالان این صنعت را بشدت گرفتار کرده و در زمینه واردات آخال و ماده اولیه، مشکلات جدی وجود دارد. اسفندیاری، ضمن تأیید افزایش چشمگیر دوره وصول مطالبات اذعان داشته است که درحال حاضرتقاضا برای خرید کاغذ کاهش چشمگیری یافته هرچند که در انبارهای کارخانجات مواد اولیه زیاد است اما شرکت‌ها برای ادامه فعالیت چاره‌ای جز افزایش دوره وصول مطالبات ندارند.

وی درباره کاهش ارزش بازار سهام شرکت‌های تولیدکننده کاغذ بورسی هم گفته که در این زمینه اتفاق خاصی در این صنعت رخ نداده و عمده دلیل از دست رفتن ارزش بازار این صنعت دربازار سهام، تبعیت از کل بازار سهام بوده است. مدیرعامل شرکت صنایع کاغذ‌سازی کاوه درباره جذابیت و میزان بازدهی سهم‌های صنعت کاغذ در بازارسرمایه هم گفته است: افرادی که دیدکوتاه مدت ندارند می‌توانند در سهم‌های کاغذی سرمایه‌گذاری کنند و در بلندمدت بازدهی خوبی هم کسب کنند.