۱.۸هزار میلیارد تومان مقرری بیکاری پرداخت شد
در حوزه حمایت از کسب‌وکارهای کرونا حدود ۱.۸هزار میلیارد تومان مقرری بابت بیمه بیکاری پرداخت شده است.
به گزارش چابک آنلاین به نقل از تسنیم،کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی ناشی از شیوع ویروس کرونا، گزارش عملکرد اقدامات و حمایت‌های خود در حوزه خانوار و کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا طی بازه زمانی اسفندماه 1398 تا 15 خردادماه 1400 را منتشر کرد.
در این دوره 22 میلیون خانوار تسهیلات قرض‌الحسنه و 400 هزار بنگاه آسیب‌دیده از بیماری کرونا تسهیلات ارزان‌قیمت و 220 هزار خانوار مستأجر تسهیلات ارزان‌قیمت ودیعه اجاره مسکن دریافت کردند. همچنین بیش از 1,8 هزار میلیارد تومان مقرری بابت بیمه بیکاری، 17 هزار میلیارد تومان کمک بلاعوض به خانوارها و 16 هزار میلیارد تومان برای بخش بهداشت برای مقابله با بیماری کرونا پرداخت شده است.
طی بازه زمانی 16ماهه از اسفند 1398 تا خرداد 1400 کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی کرونا تعداد 47 جلسه اصلی با نظم مناسب و مستمر برگزار نموده است و در این جلسات، تعداد 216 مورد دستورجلسه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. بین مجموع موارد مطرح‌شده، مصوبات مورد تأیید کارگروه جهت ادامه سیر مراحل تصویب، ابتدا در جلسات هفتگی اطلاع‌رسانی کمیته‌های تخصصی مدیریت کرونا مطرح شده و سپس برای تصویب در جلسات ستاد ملی مدیریت کرونا ارائه شده است.
رویکرد حمایتی کارگروه برای تمامی بخش‌های فوق به‌صورت همزمان هم کمک‌های بلاعوض (سیاست مالی) و هم تسهیل تأمین نقدینگی (سیاست پولی) را شامل می‌شده و در عین حال در بخش بهداشت و درمان کمک‌ها به‌صورت پرداخت‌های مستقیم بلاعوض بوده است. لازم به ذکر است که کنار موارد فوق، شماری از تصمیمات کارگروه اقتصادی نیز مربوط به رفع چالش‌های دستگاه‌ای اجرایی در مواجهه با کرونا بوده است که از این میان می‌توان به تمدید زمانی مهلت هزینه‌کرد بودجه‌های جاری و عمرانی دستگاه‌ها که به‌دلیل دورکاری کارکنان امکان جذب نداشته، رفع موانع قانونی افزایش سقف تراکنش‌های بانکی برای کاهش مراجعات و ازدحام بانکی و یا تعویق زمان اجرای آزمون وسع برای ارائه خدمات پایه بیمه سلامت (جهت حمایت از بیماران در شرایط ویژه بیماری کرونا) اشاره نمود.
اقدامات و حمایت‌ها
ابعاد بسته حمایتی سیاست مالی در دوره کرونا تا خردادماه 1400 معادل 40,2 هزار میلیارد تومان بوده که در قالب انواع بسته‌های حمایتی پرداخت شده و بخش سلامت و خانوارهای آسیب‌پذیر بیشترین سهم را از این رقم داشته‌اند. در مقام مقایسه، این رقم معادل 1.2 درصد تولید ناخالص داخلی سال 1399 است و تقریبا با میزان مخارج نسبی برخی کشورهای در حال توسعه در این زمینه برابری می‌کند. با توجه به مشکلات بودجه‌ای و تنگنای شدید درآمدی دولت در دوره تحریم‌های همه‌جانبه و با عنایت به عدم پرداخت تسهیلات بانک جهانی، به نظر می‌رسد که کمک‌های صورت گرفته حتی بالاتر از ظرفیت دولت و شرایط کشور بوده است. لازم به ذکر است بخش عمده‌ای از کمک‌های بلاعوض در این دوره شامل انواع بخشودگی جرائم مالیاتی بوده که هزینه فرصت آن (با توجه به نیاز شدید دولت به تمامی درآمدهای غیرنفتی) نیز می‌تواند در مراحل بعدی مورد محاسبه قرار گیرد.
در زمینه بسته سیاست پولی نیز با وجود تدارک بسته تسهیلات ارزان قیمت 75 هزار میلیارد تومانی، میزان تسهیلات پرداختی تا پایان خرداد 1400 معادل 46,8 هزار میلیارد تومان بوده که معادل 1.3 درصد تولید ناخالص داخلی است. نکته مهم در زمینه تسهیلات پرداخت شده آن است که با وجود پایین بودن نرخ بازده و وجود دوره تنفس مناسب، بخش عرضه اقتصاد و مشاغل و کسب‌وکارهای اسیب‌دیده از کرونا استقبال زیادی از تسهیلات بانکی نداشته است که به نظر می‌رسد نااطمینانی فعالان اقتصادی در رابطه با طولانی شدن زمان اتمام بیماری و بازگشت برخی بخش‌ها نظیر گردشگری به فعالیت مجدد (و ایجاد امکان بازپرداخت تسهیلات) از جمله دلایل این امر بوده است. کارگروه نیز با در نظر گرفتن شرایط ویژه بخش‌های مذکور، در سال گذشته و سال جاری تسهیلات ویژه‌ای را برای آنان با دوره تنفس طولانی‌تر طراحی نموده است.
نتایج و خروجی‌ها
مجموعه اقدامات و مصوبات کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی کرونا نتایج و دستاوردهای متعددی را در دوره بیماری کرونا به دنبال داشته است. به عنوان نمونه، در این دوره 22 میلیون خانوار بدون نیاز به حضور در بانک و در بستر ظرفیت‌های دولت الکترونیک (حداقل یک بار) موفق به دریافت تسهیلات قرض‌الحسنه شدند، حدود 400 هزار بنگاه آسیب‌دیده از بیماری کرونا تسهیلات ارزان قیمت با دوره تنفس چندماهه دریافت نمودند، شمار زیادی از بنگاه‌های آسیب‌دیده (در مقیاس میلیونی) از امتیازات مربوط به حمایت‌های بیمه‌ای، مالیاتی و استمهال بانکی استفاده نمودند، بیش از 220 هزار خانوار مستاجر (برای نخستین بار در کشور) از تسهیلات ارزان قیمت ودیعه اجاره مسکن برخوردار شدند، بیش از 1,8 هزار میلیارد تومان مقرری بابت ایام بیکاری به بیکاران ناشی از کرونا پرداخت شده، بزرگترین کمک بلاعوض دولت به خانوارها به مبلغ بیش از 17 هزار میلیارد تومان صورت گرفته و بخش بهداشت و درمان نیز بیش از 16 هزار میلیارد تومان منابع جهت مقابله با بیماری کرونا (مازاد بر بودجه مصوب سالانه) دریافت نموده است. نکته مهمی که باید در زمینه اقدامات کارگروه مورد نظر قرار گیرد آن است که بررسی روند زمانی بیماری در کشور و مقایسه آن با مواعد بسته‌های حمایتی کارگروه اقتصادی کرونا نشان می‌دهد همبستگی بالایی میان ارائه کمک‌های حمایتی و کاهش تعداد مبتلایان در زمان تدوین و اجرای هر سه بسته حمایتی وجود دارد.
چشم‌انداز اقدامات آتی
در نهایت باید توجه داشت که برای سال 1400 نیز بسته حمایتی کرونا جهت حمایت از کسب‌وکارها و اصناف آسیب‌دیده و خانوارها تهیه و ابلاغ شده است که بخش عمده‌ای از حمایت‌های سال 1399 از جمله انواع حمایت‌های مالیاتی، بیمه‌ای و بانکی را در بر می‌گیرد. البته با توجه به شرایط و اقتضائات اقتصاد کلان، برخی پیشنهادات و اقدامات سیاستی جدید به ویژه در حوزه حمایت از اشتغال بازار کار (شامل مشوق‌های بیمه‌ای و یارانه دستمزد) نیز توسط دستگاه‌های مربوطه ارائه شده که در کارگروه تحت بررسی قرار گرفته و در صورت ایجاد اجماع نهایی، در سیر مراحل تصویب قرار خواهد گرفت. همچنین موضوع تامین منابع مورد نیاز برای واردات واکسن کرونا و تولید واکسن داخلی کرونا نیز به صورت پیوسته در کارگروه اقتصادی کرونا مورد بررسی قرار گرفته و مصوبات لازم جهت اجرای موضوع توسط مراجع ذیصلاح از جمله ستاد ملی مدیریت کرونا صادر گردیده است. به این ترتیب، نگاه اجمالی به عملکرد کارگروه مقابله با پیامدهای اقتصادی کرونا نشان می‌دهد که مجموعه اقدامات و تصمیمات متخذه توسط این کارگروه چه در حوزه حمایت از کسب‌وکارها، چه در حوزه حمایت از خانوارها و چه در حوزه حمایت‌های اجتماعی، اثرات و نتایج مهمی را به دنبال داشته است. در واقع این کارگروه، به همراه سایر کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مدیریت کرونا، نقش مهمی در اداره شرایط کشور در دوره بیماری کرونا داشته است و به نظر می‌رسد استفاده از ظرفیت‌های این کارگروه در فرآیند سیاست‌گذاری، تا پایان دوره بیماری کرونا ضرورت دارد.
