ساز همسان‌سازی خوب کوک نشد
پس از کش‌وقوس‌های فراوان اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی توسط دولت تصویب و منابع مالی آن از محل واگذاری سهام دولت به ارزش تقریبی ۳۲ هزار میلیارد تومان به سازمان تأمین اجتماعی بابت رد بخشی از دیون دولت به این سازمان، تخصیص داده شد و بدین طریق سازمان تأمین اجتماعی توانست این طرح را از 20 مرداد به مرحله اجرا درآورد.
به گزارش چابک آنلاین، پس از کش‌وقوس‌های فراوان اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی توسط دولت تصویب و منابع مالی آن از محل واگذاری سهام دولت به ارزش تقریبی ۳۲ هزار میلیارد تومان به سازمان تأمین اجتماعی بابت رد بخشی از دیون دولت به این سازمان، تخصیص داده شد و بدین طریق سازمان تأمین اجتماعی توانست این طرح را از ۲۰ مرداد به مرحله اجرا درآورد. محمد اسدی، دبیر کانون عالی بازنشستگان و مستمری‌بگیران این سازمان، طرح همسان‌سازی را یکی‌از مهم‌ترین اقدامات دولت و گامی درجهت بهبود وضعیت معیشت این قشر دانسته اما اغلب بازنشستگان از افزودن مبلغی ناچیز به مستمری‌شان تحت‌عنوان طرح همسان‌سازی ناراضی‌اند و آن را باتوجه به تورم فعلی ناکافی می‌دانند. طرحی که سه‌میلیون‌و۲۰۰هزار بازنشسته در کشور با مشکلات جدی معیشتی، سال‌ها منتظر تحقق آن بودند اما حالا نه‌تنها انتظارات آنها به‌جهت مبلغ دریافتی برآورده‌نشده بلکه سنوات مشاغل سخت و زیان‌آور نیز در این طرح لحاظ نشده است. موضوعی که به گفته عده‌ای شوکی بزرگ برای کارگران مشاغل سخت بوده و مشخص نیست برمبنای چه فرمولی عمل شده است.
فرمول و نحوه محاسبه مبلغ متناسب‌سازی از زبان معاون بیمه‌ای سازمان
مهرداد قریب، معاون بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی به نقل از روابط‌عمومی این سازمان با تأکید براین‌که متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان براساس بند«ب» ماده۱۲ قانون برنامه ششم توسعه به اجرا گذاشته‌شده است و تمامی مستمری‌بگیران بازنشسته، ازکارافتاده کلی و بازماندگان مشمول این قانون هستند، درباره فرمول متناسب‌سازی مستمری‌بگیران این سازمان و شاخص‌های چهارگانه مؤثر در آن می‌گوید: « شاخص‌های مؤثر بر متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران شامل مبلغ متناسب‌سازی، ضریب ترغیب، تفاوت تطبیق و کمک‌هزینه معیشت و مسکن است. » وی همچنین درخصوص نحوه محاسبه مبلغ متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران اظهار می‌دارد:«این مبلغ ازطریق ضرب مبلغ پایه در تفاوت ضریب مستمری زمان اجرای متناسب‌سازی با ضریب مستمری در زمان برقراری به‌علاوه یک به دست می‌آید. ضریب مستمری در زمان برقراری نیز با تقسیم مستمری قابل پرداخت در زمان برقراری بر حداقل مستمری سال برقراری به دست می‌آید. ضریب مستمری در زمان اجرای متناسب‌سازی نیز با تقسیم مبلغ مستمری در زمان اجرای متناسب‌سازی بر حداقل مستمری در زمان اجرای متناسب‌سازی محاسبه میشود. مبلغ پایه به نسبت سنوات پرداخت حق‌بیمه از ۱۵۰ هزار تومان برای مستمری‌بگیران دارای سابقه۱۰ سال و کمتر بیمه‌پردازی شروع میشود و برای افراد دارای ۳۵ سال و بیشتر بیمه پردازی به ۴۶۵ هزار تومان می‌رسد. »
معاون بیمه‌ای سازمان‌تأمین‌اجتماعی بیان می‌کند: «ضریب تقریب در فرمول اجرایی متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران به‌منظور برقراری عدالت طراحی‌شده است تا آن دسته از مستمری‌بگیرانی که در زمان اشتغال، حق بیمه خود را به‌صورت منظم و مستمر پرداخت کرده‌اند از طریق اعمال این ضریب، دریافتی بیشتری داشته باشند. ضریب ترغیب درواقع حاصل‌ضرب حداقل دستمزد درزمان اجرای متناسب‌سازی در ضریب متناسب با میزان سابقه است. این ضریب برای افراد دارای بیش از ۲۵ سال سابقه بیمه‌پردازی اعمال‌شده است. » قریب همچنین درباره تفاوت تطبیق اعمال‌شده در فرمول متناسب‌سازی، خاطرنشان می‌کند:
« مبلغ مستمری و مزایای جانبی مستمری‌بگیران پس‌ازاجرای متناسب‌سازی برای سوابق ۳۰ تا ۳۴ سال از مبلغ ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و برای سوابق ۳۵ سال و بالاتر، از مبلغ ۳ میلیون تومان نباید کمتر باشد و کسری احتمالی تا مبلغ مذکور تحت عنوان تفاوت تطبیق به مستمری‌بگیران مربوطه پرداخت میشود. وی افزایش مجدد کمک‌هزینه معیشت و کمک‌هزینه مسکن را آخرین بخش از فرمول اجرایی متناسب‌سازی حقوق مستمری‌بگیران برشمرده و توضیح می‌دهد: «کمک‌هزینه معیشت از ۴۸ هزار تومان به ۱۲۰ هزار تومان و کمک‌هزینه مسکن از ۲۲ هزار تومان به ۷۰ هزار تومان رسیده است که درمجموع نسبت به سال ۹۸ از رشد ۱۷۲ درصدی برخوردار شده است. »
الزام حقوق بالای ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان مربوط به بازنشستگان کشوری و لشکری است
درراستای حرف‌وحدیث‌ها بر سر این موضوع که بعد از اجرای طرح همسان‌سازی حقوق هیچ مستمری‌بگیری نباید زیر ۲ میلیون و۸۰۰ هزار تومان باشد؛ مصطفی سالاری، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی در نشست خبری خود به مناسبت هفته تأمین‌اجتماعی توضیح می‌دهد:«هیچ الزامی در قانون نیامده که حداقل حقوق بازنشسته تأمین‌اجتماعی به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان برسد چراکه این الزام برای بازنشستگان کشوری است، اما ما خود را ملزم می‌دانیم تا حقوق بازنشستگان‌مان را افزایش دهیم، این رقم ۳۲هزارمیلیارد تومانی که از دولت گرفتیم برای اجرای همسان‌سازی در ۳ سال است. »
افزایش حقوقی که عباس گودرزی، نماینده مجلس یازدهم شورای اسلامی در مقایسه با گرانی‌ها، افزایش قیمت‌ها و نرخ تورم آن را قابل دفاع ندانسته اما توان و بضاعت صندوق را نیز بیش از این مقدار نمی‌داند. این نماینده مجلس به مناسبت هفته تأمین‌اجتماعی به خبرگزاری خانه ملت می‌گوید: « سازمان‌تأمین‌اجتماعی باید به نحوی اداره شود که بتواند رفاه نسبی را برای زمان بازنشستگی افراد تحت پوشش فراهم کند، فرد در دوران جوانی سهمی را پرداخت می‌کند که در روزگار پیری بتواند رفاه نسبی را داشته باشد بنابراین با توجه به بزرگی این خانواده باید تدابیر هوشمندانه‌ای اتخاذ شود که آینده آن با چالش مواجه نشود. »
مرکز پژوهش‌های مجلس نیز، خط فقر در تهران را برای سال ۹۸ حدود ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان اعلام کرده بود که قطعا این خط در سال ۹۹ بیشتر شده است. از طرفی سازمان‌تأمین‌اجتماعی وظیفه دارد طبق ماده ۹۶ قانون تأمین‌اجتماعی، مستمری‌های بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی و مجموع مستمری بازماندگان را متناسب با هزینه زندگی افزایش دهد. این افزایش باید حداقل سالی‌یک‌بار و با تصویب هیئت‌وزیران انجام گیرد. قانونی که سال‌هاست به آن توجهی نشده است و مستمری بازنشستگان تأمین اجتماعی تناسبی با تورم و هزینه‌های زندگی آنها ندارد. از قرار معلوم درحال‌حاضر نیز بازنشستگان باید به‌همین حداقل افزایش حقوقشان در شرایط فعلی کشور راضی باشند و مثل همیشه با همین حداقل‌ها آبروداری کنند.
اصل طرح همسان‌سازی دستاورد بزرگی برای سازمان است هرچند به نحوه اجرایش انتقاد داشته باشیم
علی دهقان کیا، رئیس کانون بازنشستگان و کارگران تأمین‌اجتماعی تهران در گفت‌وگو با « رسالت » در واکنش به نارضایتی‌های بازنشستگان از مبلغ واریزی تحت عنوان طرح همسان‌سازی می‌گوید:«ما امسال توانستیم ۱۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه برای این طرح دریافت کنیم و در کنار آن ۳هزار میلیارد هم بابت بن و مسکن گرفته‌ایم که درمجموع ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه برای یک‌سال متناسب‌سازی در اختیارمان قرارگرفته است. سؤال من از افرادی که ناراضی هستند این است که بعد از انقلاب چه زمان یک چنین بودجه‌هایی در سازمان‌تأمین‌اجتماعی آمده است؟ حالا ممکن است عده‌ای بگویند نحوه تقسیم پولی که گرفته‌اید درست نیست اما اصل موضوع را زیرسؤال‌بردن هم درست نیست. گرفتن این رقم بالا در شرایط فعلی کشور خودش موفقیت بزرگی محسوب میشود که باید از دوستان‌مان در کانون عالی و استانی و شهرستانی که پیگیر این ماجرا بودند نهایت تقدیر و تشکر را به عمل بیاوریم. »
وی در پاسخ به این شائبه که چرا مسئولین ادعا کرده بودند طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان به‌نحوی اجرا میشود که دریافتی هیچ بازنشسته‌ای زیر دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان نباشد اما درحال‌حاضر مبلغ دریافتی بسیاری از افراد زیر این عدد است، توضیح می‌دهد: « بازنشستگان تأمین اجتماعی متفاوت از کشوری و لشکری هستند و درخصوص‌این‌که گفته میشود بعد از اجرای این طرح هیچ حقوقی زیر دو میلیون و ۸۰۰ و نهایتا دو میلیون نباید باشد، شامل همه بازنشستگان تأمین‌اجتماعی نمی‌شود. چطور فردی باسابقه ۱۰سال را حقوقش را به دومیلیونو۸۰۰ برسانیم؟ بله درمورد بازنشستگان کشوری و لشکری این شدنی است چراکه تقریبا ۹۷ درصد این بازنشستگان ۳۰ سال سابقه خدمت دارند اما در سیستم سازمان تأمین‌اجتماعی از ۱۰سال تا ۳۵ سال سابقه‌داریم. آیا می‌توانیم فردی با ۱۰ سال سابقه را در کنار ۳۵ سال سابقه بیمه پردازی قرار دهیم؟ فردی که سابقه‌اش ۱۰ سال بوده و سال گذشته حدود پانصدوسی‌تومان حقوق می‌گرفته امسال آن عدد به هشت‌صدوهشتادتومان رسیده است. اگر همین فرد سی سال سابقه داشت حتما دریافتی‌اش به دومیلیونو۸۰۰ می‌رسید. چنانچه فردی با ۳۰ سال سابقه اعتراض کند حقوقش به این مبلغ نرسیده است اعتراضش کاملا بحق است. »
دهقان کیا در مورد آیتم‌های درنظر گرفته‌شده در نحوه اجرای طرح همسان‌سازی چنین توضیح می‌دهد: « طی جلساتی که با حضور تشکلات عالی و کارشناسان و مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی صورت پذیرفت، ۳ آیتم برای نحوه همسان‌سازی در نظر گرفته شد؛ اولین آیتم مدت بیمه پردازی بود. بدین معنا که هر فردی که بیمه پردازی بیشتری داشته باشد امتیاز بیشتری می‌گیرد. مثلا فردی که ۱۰ سال سابقه بیمه پردازی دارد، ۱۵۰ هزار تومان، فردی که ۳۰ سال سابقه دارد، ۳۸۰ هزار تومان و فردی که ۳۵ سال سابقه دارد، ۴۶۰ هزار تومان از محل این متناسب‌سازی دریافت خواهد کرد. دومین آیتم مبلغ بیمه‌پردازی بود. یعنی هرکسی که مبلغ بیشتری به‌عنوان بیمه پرداخت کرده باشد، مبلغ همسازی‌سازی برایش بیشتر است. مثلا فردی که آن زمان سقف را پرداخت می‌کرده است یا ۴ برابر حداقل دستمزد را پرداخت می‌کرده، به‌مرورزمان این کم شده است. حالا می‌گوییم مثلا آن فردی که ۴ برابر حداقل دستمزد را پرداخت می‌کرده الان دوبرابرشده یعنی دو برابر حداقل دستمزد کم شده است ولی ازآنجایی‌که ما نمی‌توانیم دوبرابر تا حداقل دستمزد به این فرد بدهیم می‌گوییم اگر او بازنشسته‌ای با ۳۰ سال سابقه باشد، چون این مدت سابقه میشود ۳۸۰ هزار تومان، ما دو مبلغ ۳۸۰ هزار تومان بابت مبلغ بیشتری که پرداخت کرده و به‌مرورزمان کم شده است به او می‌دهیم. سومین آیتم پرداخت پایه تشویقی به افرادی است که سابقه بالای ۲۵ سال دارند. برای‌این‌منظور برای افرادی باسابقه ۲۵ سال یک درصد، ۳۰ سال، ۳ درصد و ۳۵ سال، ۸ درصد پایه تشویقی درنظر گرفته‌شده است. »
رئیس کانون بازنشستگان و کارگران تأمین‌اجتماعی شهرتهران درخصوص لحاظ‌نشدن سنوات مشاغل سخت و زیان‌آور نیز می‌گوید:«در جلساتی که با حضور کارشناسان سازمان و مدیرعامل آن داشتیم اعتراض خود را دراین‌خصوص مطرح کردیم که گفته شد برای ما ملاک زمان‌های بیمه‌پردازی است. یعنی هرکسی به میزانی که بیمه‌پردازی دارد برایش محاسبه میشود. هرچند بعد قرار شد آن ۴ درصد مازاد حق‌بیمه‌ای که بازنشستگان کارهای سخت و زیان‌آور در طول ۲۰ سال سابقه کارشان پرداخت کرده‌اند تا جبران ۱۰ سال زودتر بازنشستگی‌شان باشد، را محاسبه کنند که این اتفاق نیفتاده است. یعنی فردی که ۲۰ سال سابقه کار سخت و زیان‌آور دارد و ۴ درصد مازاد حق بیمه را هم پرداخت کرده است باید الان همسان‌سازی را براساس ۳۰ سال سابقه برایش محاسبه کنند. البته این مورد با مدیرعامل سازمان مطرح‌شده است و قرار شد این ۴ درصد لحاظ گردد. »
دهقان کیا درخصوص تأخیر ۴ ماهه اعمال افزایش حقوق و مزایای مزدی که به‌موجب طرح همسان‌سازی صورت گرفته است خاطرنشان می‌کند: « ما با دولتی‌ها فرق داریم. در خصوص بازنشستگان کشوری و لشکری، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه همان پایان سال تأکید کرد که می‌خواهیم متناسب‌سازی کنیم و بودجه‌اش را هم داشتند و پرداخت کردند. اما سازمان‌تأمین‌اجتماعی بعد از ۴ تا ۵ ماه دوندگی کانون‌های عالی و استانی و شهرستانی و فشار نمایندگان آنها به دولت، به‌این‌مهم یعنی دریافت بودجه رسید. ازهمان‌زمان هم که بودجه تصویب شد و آن را دریافت کردیم بلافاصله برای رسیدن به‌نحوه متناسب‌سازی جلسات پیاپی برگزار کردیم و از ابتدای مردادماه نیز پرداخت‌ها را شروع کردیم. می‌خواهم بگویم این‌طورنبود که بودجه ما از ۶ ماه قبل تصویب‌شده باشد و ما تعلل کرده باشیم. »
