کدام کشورها بیشترین موفقیت ها را در اجرای نسخه نویسی الکترونیک کسب کرده اند؟

نسخه‌نویسی الکترونیکی، به عنوان یکی از پایه‌های اصلی این تحول، با هدف کاهش خطاهای دارویی، افزایش سرعت خدمات درمانی و تسهیل تعامل میان پزشکان، داروسازان و بیماران در بسیاری از کشورها اجرا شده است. 

ایران نیز در مسیر اجرای این طرح گام برداشته، اما با چالش‌هایی در زمینه زیرساخت، هماهنگی سازمانی و پذیرش از سوی کاربران مواجه است. 

با توجه به  وضعیت نسخ الکترونیکی در جهان و تجربه کشورهای پیشرو می توان گفت که کشورهای موفق در اجرای نسخ الکترونیکی توانسته‌اند با ایجاد زیرساخت‌های قوی، آموزش کاربران و تدوین قوانین شفاف، این سیستم را به بخشی جدایی‌ناپذیر از خدمات سلامت خود تبدیل کنند.

به گزارش چابک آنلاین، در ادامه به بررسی برخی از این کشورها می پردازیم.

۱. سوئد: پیشگام در دیجیتالی‌سازی خدمات درمانی

سوئد یکی از نخستین کشورهایی است که نسخه‌نویسی الکترونیکی را به طور کامل اجرایی کرده است. 

بیش از 95 درصد نسخه‌ها در این کشور به صورت دیجیتال پردازش می‌شوند. 

زیرساخت‌های قدرتمند فناوری اطلاعات و اینترنت پرسرعت در کنار سامانه‌های یکپارچه، باعث کاهش چشمگیر خطاهای دارویی و افزایش سرعت تجویز و دریافت دارو شده است.

 این کشور همچنین از اپلیکیشن‌های موبایلی برای مدیریت نسخه‌های بیماران استفاده می‌کند که باعث سهولت در دسترسی و کاهش مراجعات غیرضروری به مراکز درمانی شده است.

۲. استرالیا: پرونده سلامت ملی 

استرالیا با ایجاد سامانه "My Health Record" امکان ذخیره نسخه‌ها و سوابق پزشکی بیماران را در یک پایگاه داده ملی فراهم کرده است. 

این سامانه نه‌تنها نسخه‌های الکترونیکی را مدیریت می‌کند، بلکه امکان دسترسی بیماران و پزشکان به سوابق درمانی را در هر نقطه‌ای از کشور فراهم ساخته است.

 استفاده از رمزنگاری پیشرفته و احراز هویت چندعاملی باعث شده که این سیستم از نظر امنیتی بسیار قابل‌اعتماد باشد.

۳. آلمان: اجرای تدریجی با سامانه "eRezept"

آلمان با اجرای سامانه "eRezept"، فرآیند نسخه‌نویسی را از طریق کدهای QR دیجیتالی کرده است.

 این کشور به جای اجرای سریع و یکباره، یک فرآیند تدریجی را در پیش گرفت تا پزشکان و داروسازان به‌مرور با سیستم جدید هماهنگ شوند.

 این مدل باعث شد تا مقاومت‌های احتمالی کاهش یابد و زیرساخت‌ها، فرصت تکمیل و بهینه‌سازی داشته باشند.

۴. انگلستان: سیستم جامع NHS

در انگلستان، سرویس سلامت ملی (NHS) نسخه‌نویسی الکترونیکی را به‌عنوان بخشی از یک سیستم سلامت دیجیتال پیاده‌سازی کرده است. 

این سیستم، علاوه بر یکپارچه‌سازی اطلاعات پزشکی، امکان پرداخت الکترونیکی هزینه‌های درمانی را نیز فراهم کرده و وابستگی به کاغذ را به حداقل رسانده است.

۵. آمریکا: تنوع سامانه‌های نسخه‌نویسی

در ایالات متحده، شرکت‌های خصوصی و دولتی به‌صورت ترکیبی در اجرای نسخ الکترونیکی مشارکت دارند.

 سامانه‌های پیشرفته‌ای مانند Epic و Cerner در بسیاری از بیمارستان‌ها و داروخانه‌های این کشور استفاده می‌شوند.

 با این حال، یکی از چالش‌های اصلی در آمریکا ناهماهنگی میان سامانه‌های مختلف و نیاز به یکپارچه‌سازی بهتر میان بیمه‌ها، داروخانه‌ها و مراکز درمانی است.

چالش‌های اجرای نسخ الکترونیکی در ایران

با وجود تلاش‌های جدی  دولت ها  در پیاده‌سازی نسخ الکترونیکی، این طرح همچنان با موانعی مواجه بوده که اجرای موفق آن را با دشواری روبه‌رو می‌کند.

۱. مشکلات زیرساختی

سرعت و پوشش ناکافی اینترنت در برخی مناطق، خصوصاً در شهرهای کوچک و روستاها.

نیاز به سامانه‌های پایدار و یکپارچه برای جلوگیری از قطعی‌ها و کندی عملکرد.

عدم دسترسی برخی از  مراکز درمانی به سخت‌افزارهای مناسب مانند کامپیوترهای به‌روز و اسکنرهای اثرانگشت.

۲. چالش‌های اجرایی و فنی

ضعف در هماهنگی میان بیمه‌های مختلف که باعث ناهماهنگی در پردازش نسخ می‌شود.

کمبود نیروهای فنی برای پشتیبانی از سامانه‌ها در مناطق دورافتاده.

نارضایتی برخی از  پزشکان و داروسازان به دلیل پیچیدگی سامانه‌ها و افزایش زمان ثبت اطلاعات.

۳.  عدم فرهنگ‌سازی مناسب

برخی پزشکان و داروسازان به دلیل تغییرات ناگهانی و عدم آموزش کافی، در برابر پذیرش سیستم مقاومت می‌کنند.

بیماران آگاهی کافی از مزایای این سیستم ندارند و ممکن است در پیگیری نسخه‌های خود با مشکل مواجه شوند.

۴. نگرانی‌های امنیتی و حفظ حریم خصوصی

دغدغه در مورد دسترسی غیرمجاز به اطلاعات پزشکی بیماران.

عدم تدوین قوانین جامع برای حفاظت از داده‌های سلامت.

حال باید دید که برای موفقیت نسخ الکترونیکی در ایران چه راهکارهایی را می شود اجرایی کرد.

۱. تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات

توسعه اینترنت پرسرعت و پوشش گسترده در مناطق محروم.

طراحی سامانه‌های یکپارچه و پایدار با ظرفیت بالا برای جلوگیری از قطعی‌ها.

تأمین تجهیزات موردنیاز برای مراکز درمانی و داروخانه‌ها.

۲. ارتقای آموزش و فرهنگ‌سازی

برگزاری دوره‌های آموزشی برای پزشکان، داروسازان و پرسنل مراکز درمانی.

راه‌اندازی کمپین‌های آگاهی‌بخشی برای بیماران درباره مزایای نسخ الکترونیکی.

ارائه مشوق‌های مالی برای تشویق پزشکان به استفاده از سامانه‌های دیجیتال.

۳. بهبود هماهنگی میان سازمان‌ها

ایجاد یک سامانه ملی مشترک برای تمامی بیمه‌ها.

تشکیل کارگروه مشترک میان وزارت بهداشت، سازمان‌های بیمه‌گر و انجمن‌های داروسازی.

۴. تدوین قوانین شفاف

استفاده از رمزنگاری پیشرفته و احراز هویت چندعاملی برای حفاظت از داده‌های بیماران.

تصویب قوانین جدید  برای نظارت بر امنیت اطلاعات نسخه‌های دیجیتال.

۵. اجرای تدریجی و پایش عملکرد

اجرای آزمایشی در چند استان و سپس گسترش تدریجی.

ایجاد سیستم بازخورد برای دریافت نظرات پزشکان و بیماران.

انتشار گزارش‌های دوره‌ای برای ارزیابی عملکرد سامانه.

در نهایت، ایران با اجرای نسخ الکترونیکی گامی مهم در مسیر دیجیتالی‌سازی نظام سلامت برداشته است، اما برای موفقیت کامل این طرح باید از تجربیات کشورهای پیشرو بهره بگیرد. 

حل چالش‌های زیرساختی، آموزش مداوم، تقویت امنیت داده‌ها و ایجاد یک سامانه یکپارچه می‌تواند باعث بهبود کیفیت خدمات درمانی و افزایش رضایت بیماران و پزشکان شود. 

با اجرای تدریجی و سیاست‌گذاری‌های دقیق، می‌توان به آینده‌ای دست یافت که در آن، نسخ الکترونیکی بخشی ضروری و کارآمد از نظام سلامت ایران باشد.