بازی با جان بدون بیمه/اصلاح قانون بیمه کارگران ساختمانی ۳.۵ سال است که در بهارستان خاک می‌خورد

به گزارش چابک آنلاین به نقل از روزنامه ایران، به این بخش از حرف‌هایش که رسید مکث کرد؛ یک لحظه، یک غفلت، یک سهل‌انگاری دنیایش را خراب کرد. دنیای ساده کارگری که صبح به امید کسب روزی از خانه خارج می‌شود و با اندک در آمدش روزگار می‌گذراند اما اکنون همین کار را هم نمی‌تواند انجام دهد.

علی متولد سال 46 است و ساکن یکی از مناطق اطراف پایتخت، حرفه‌اش جوشکاری و محل کارش ساختمان‌های در حال ساخت هستند اما از بد حادثه او نیز به جمع حادثه‌دیدگان ناشی از کار می‌پیوندد.

طاهری برایم از روز حادثه می‌گوید: صبح مثل همیشه روی داربست ساختمانی که در حال ساخت بود رفتم، محیط کارم نزدیک به سیم‌های برق فشار قوی بود، یک لحظه نمی‌دانم چه شد که میله آهنی که در دست داشتم به سیم برق برخورد کرد و از فاصله ۹ متری به زمین پرتاب شدم و از هوش رفتم. به هوش که آمدم دریافتم به علت وصل شدن به برق فشار قوی دست چپم از مچ قطع شده و دیگر نمی‌توانم کار کنم.

دنیا با من یار نبود چرا که مثل بیشتر کارگران ساختمانی بیمه نبودم و نتوانستم حقی را که از من ضایع شد دریافت کنم. پیگیر شدم تا از محل کارم غرامتی دریافت کنم اما گفتند چون ساختمان بیمه نبوده نمی‌توانید غرامت حادثه‌ای را که دیده‌اید دریافت کنید. به زبان خودمان بگویم که دستم به هیچ جا بند نبود و هیچ کسی حاضر به پرداخت خسارت نشد. آن زمان که مشغول حرفه جوشکاری بودم بارها مراجعه کردم تا بیمه شوم اما هر بار گفتند سهمیه برای بیمه کارگران ساختمانی نداریم. من در بازی بیمه و حادثه مهره سوخته‌ام. سال 94 بود که از شغل جوشکاری به دستفروشی روی آوردم. همسر و چهار فرزند دارم اگر می‌خواستم خودم را غرق در اندوه اتفاقی که رخ داد کنم زندگی‌ام از آنچه بود سخت‌تر می‌شد.

با اندک پس‌اندازی که داشتم وسایلی را تهیه کردم و در تهران دستفروشی می‌کنم البته درآمد قابل قبولی نیست اما با همان اندک درآمد صورت‌مان را سرخ نگه می‌داریم تا اطرافیان متوجه وخامت روزگارمان نشوند، البته دستفروشی هم برایمان سخت شده، دیروز مأموران شهرداری بساطم را جمع کردند و همان اندک وسایلی را که برای فروش تهیه کرده بودم با خودشان بردند، حالا من مانده‌ام و خرج زن و بچه و اجاره خانه.

از او پرسیدم آیا به عضویت سازمان‌های حمایتی مثل بهزیستی درآمده‌اید که در پاسخ می‌گوید: خانم ما آبرو داریم صورت‌مان را با سیلی سرخ نگه می‌داریم تا رنگ پریدگی رخسارمان رسوای‌مان نکند، هیچ وقت نتوانستم حتی یک قدم به سمت سازمان های حمایتی بردارم و طلب کمک کنم.

حفاظ نبود، فلج شدم

اکنون پیرمردی ۷۰ ساله است و یادآوری حادثه همچنان برایش ناخوشایند بود. شاید سال‌های سال است که از آن روز شوم می‌گذرد اما تک تک این روزها و ساعت‌هایی که گذشته عمر مردی است که با یک تکه آجر به سیاهی کشیده شد. مردی که دیگر نتوانست نان‌آور خانواده‌اش باشد. علی‌اکبر نصیرالاسلامی ساکن روستایی از شهرستان خمین است. مردی عیالوار با ۷ بچه؛ او با لهجه زیبای روستایی‌اش برایمان از روزی می‌گوید که مثل همیشه بود اما پایان خوشی نداشت: سال 79 هنگامی که روی ساختمانی در تهران مشغول کار بودم از فرط خستگی برای چند دقیقه نفس چاق کردن روی زمین، کنار ساختمانی که در آن مشغول کار بودم نشستم، ساختمان دارای تورهای ایمنی و حفاظ برای جلوگیری از سقوط اشیا بر زمین نبود. کلاه ایمنی هم نداشتیم که بر سر بگذارم تا آسیب نبینم همه چیز در چند صدم ثانیه اتفاق افتاد؛ تکه آجری از بالای ساختمان به پایین پرت شد و به سرم اصابت کرد و یک عمر خانه‌نشینم کرد.خدا را شاکرم که بیمه داشتم و توانستم اندک حقوقی از بیمه دریافت کنم و با کلی دوندگی و شکایت از کارفرما مبلغی را به‌عنوان خسارت بگیرم اما ای کاش ساختمان داربست و حفاظ داشت تا جلوی سقوط آن آجر کذایی را می‌گرفت. اصابت آن تکه آجر سبب شد ضربه مغزی شوم و نصف بدنم فلج شود. 

غفلت از آموزش اصول ایمنی به کارگران

هادی مولایی، کارشناس کارگری در گفت‌و‌گو با «ایران» از مشکلات کارگران ساختمانی به‌دلیل نبود بیمه و حوادث ناشی از کار می‌گوید: ضعیف‌ترین و مظلوم‌ترین قشر کارگران در کشور، کارگران ساختمانی هستند چرا که نه کارفرمای مشخصی دارند و نه محل کار ثابتی، هیچ نهاد و ارگانی هم از آنها حمایت نمی‌کند. کارگران ساختمانی اگر امروز کار نکنند فردا نانی برای خوردن نخواهند داشت، آنها از نظر امنیت شغلی هم هیچ پشتوانه‌ای ندارند. کار ساختمانی باید جزو مشاغل سخت و زیان‌آور باشد اما در کشور ما نه تنها جزو مشاغل سخت و زیان‌آور نیست بلکه کارگران ساختمانی نسبت به دیگر کارگران هم باید بیشتر کار کنند تا بازنشسته شوند.

همه کارگرانی که در بخش‌های مختلف کشور مشغول به کار هستند بعد از ۳۰ سال خدمت بازنشسته می‌شوند اما این در حالی است که کارگران ساختمانی باید ۳۵ سال کار کنند تا بتوانند مزه بازنشستگی را بچشند.

در کشورهای دیگر اما کارگران ساختمانی بعد از ۱۴ الی ۱۷ سال کار مشمول مشاغل سخت و زیان‌آور می‌شوند، اما در سازمان بیمه تأمین اجتماعی، کشور برای بیمه شدن کارگران ساختمانی، سهمیه در نظر گرفته است که تعداد کثیری از کارگران ساختمانی بعد از سال‌ها کار و خدمت هنوز مشمول این سهمیه نشده‌اند و بیمه‌ای ندارند به عبارتی قشری از کارگرانی بیمه ندارند که درست نوک پیکان حوادث شغلی قرار گرفته‌اند.

وی ادامه می‌دهد: امیدواریم هرچه زودتر تکلیف پوشش کامل بیمه کارگران ساختمانی مشخص شود چرا که هر روزی که کارگر بیمه نشده‌ای دچار حادثه ناشی از کار شود، نمی‌تواند از هیچ حمایتی برخوردار باشد و زندگی خود و خانواده‌اش نابود خواهد شد. ارتباط مستقیمی با افراد و خانواده‌هایی که دچار آسیب ناشی از کار شده‌اند داریم و می‌دانیم این گروه از شهروندان در این اوضاع و شرایط اقتصادی کشور که هر روز شاهد گرانی و افزایش قیمت محصولات هستیم با چه مشقتی روزگار می‌گذرانند. ای کاش نمایندگان مجلس و مسئولان دولتی سری به خانواده‌های آسیب‌دیده کارگران ساختمانی می‌زدند تا دریابند هر روزی که این قانون دیرتر تصویب شود چقدر خانواده‌ها متحمل درد و رنج خواهند شد.

مولایی با اشاره به عدم رعایت اصول ایمنی در کارگاه‌های ساختمانی بیان می‌کند: در بحث رعایت اصول ایمنی میان کارگران ساختمانی باید بگویم ۹۹ درصد کارگران به‌صورت سنتی کار را فرا گرفته‌اند و آموزش اصولی برای رعایت نکات ایمنی در حین کار ندیده‌اند به عبارتی چیزی با عنوان ایمنی در کار به این افراد آموزش داده نشده است و هیچ ارگانی هم مسئولیت آموزش ایمنی به کارگران ساختمانی را برعهده نمی‌گیرد. سازمان فنی و حرفه‌ای آموزش مهارت حرفه‌ای به افراد می‌دهد اما باید دید چند نفر از کارگران ساختمانی می‌توانند از پس هزینه کلاس‌ها برآمده و گواهی کسب مهارت دریافت کنند.کارشناس کارگری می‌افزاید: با توجه به اینکه شیوه آموزش کارهای ساختمانی در کشور ما به‌صورت سنتی انجام می‌شود و با بررسی آمار حادثه‌دیدگان از لحاظ سن و سابقه کار در تخصص خودشان در نمی‌یابیم که چرا حوادث معمولاً برای افرادی اتفاق افتاده که تجربه کاری بالایی دارند و به قولی اوستا کار محسوب می‌شوند.

مولایی با بیان آنکه نیاز ضروری برای کارگران ساختمانی آموزش است، می‌گوید: سازمان‌ها و نهادهای مربوطه باید در این عرصه گام بردارند و با مراجعه به کارگاه‌های ساختمانی یا ایجاد کلاس‌های رایگان برای آموزش اصول ایمنی به کارگران ساختمانی از ایجاد حوادث ناشی از کار جلو‌گیری کنند اما این آموزش‌ها نمی‌تواند نبود بیمه برای این قشر را جبران کند. بحران بیمه همچنان برای کارگران ساختمانی وجود دارد و اگر فردی حادثه ببیند و بیمه نباشد عملاً روزگارش سیاه شده است زیرا کمتر از 10 درصد از کارفرمایان اصول ایمنی را رعایت می‌کنند و کمتر از 2درصد از کارگران از امکانات ایمنی بهره‌‌مند هستند.

این کارشناس کارگری در پایان صحبت‌هایش بیان می‌کند: کارگرانی که بیمه هستند هم نمی‌توانند از همه تسهیلات بیمه همچون بیمه بیکاری بهره‌مند شوند. یک کارگر ساختمانی به‌طور میانگین 15 روز از هر ماه را مشغول کار است و در هر شرایطی باید حق بیمه سهم خود را پرداخت کند. در ایام شیوع کرونا و با تعطیلی بیشتر کسب و کارها بسیاری از کارگران ساختمانی هم بیکار شدند اما هیچ حمایتی از کارگران ساختمانی دراین مدت صورت نگرفت.

بیمه کارگران ساختمانی بزودی به رأی گذاشته می‌شود

این روزها اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی به مطالبه اصلی قشر بزرگ و شریف کارگران ساختمانی و فعالان صنفی تبدیل شده است. حدود سه سال و سه ماه است که این بخش از قانون بیمه کارگران ساختمانی در انتظار رأی نمایندگان خانه ملت است اما هنوز چراغ سبز را از نمایندگان دریافت نکرده است. سال گذشته اصلاحیه ماده 5 به صحن رسید اما با ایراداتی روبه رو شد و به کمیسیون برای رفع این ابهامات و ایرادات بازگشت. اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی بعد از رفع ابهامات همچنان بلاتکلیف باقی مانده و زمان دقیق بررسی آن در صحن مجلس مشخص نیست.

حسن لطفی سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اصلاحیه ماده 5 قانون بیمه کارگران ساختمانی می‌گوید: سال گذشته این اصلاحیه به صحن علنی مجلس ورود پیدا کرد و با ایراداتی همراه شد، این امر سبب شد اصلاحیه این ماده قانونی دوباره به کمیسیون اجتماعی بازگردد تا ایرادات وارده برطرف شود که در فروردین ماه این جلسه برگزار شد و مشکل اصلاحیه قانون بیمه کارگران ساختمانی را رفع کردیم. حال این ماده قانونی در نوبت بررسی هیأت رئیسه قرار دارد تا به صحن علنی مجلس برای رأی‌گیری مجدد وارد شود.

وی ادامه می‌دهد: با بررسی‌های ما در کمیسیون اجتماعی قول‌هایی دادند تا اصلاحیه ماده 5 قانون بیمه کارگران ساختمانی هرچه زودتر به صحن علنی کشیده شود. اما ناگفته نماند که هم اکنون هم کارگران ساختمانی بسیاری تحت پوشش بیمه هستند و با اصلاح شدن این قانون می‌توانیم همه کارگران ایرانی را تحت پوشش بیمه درآوریم.

سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی با بیان آنکه در تلاش هستیم در هفته‌های آینده این اصلاحیه قانون ماده 5 بیمه کارگران ساختمانی به صحن مجلس برای رأی‌گیری وارد شود، می‌گوید: این قانون بارمالی برای دولت نخواهد داشت و با تصویب شدن آن منابع مالی خوبی برای سازمان تأمین اجتماعی ایجاد خواهد شد تا بتوانند همه کارگران ساختمانی را بیمه کنند و تلاش ما بر این است که تا دو هفته آینده این قانون در صحن علنی به رأی نمایندگان خانه ملت گذاشته شود.