۲ درصد شاغلین ‌تحت پوشش صندوق‌های بیمه اجتماعی کوچک قرار دارند

به گزارش چابک آنلاین به نقل از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات اجتماعی این مرکز در گزارشی با عنوان «بررسی وضعیت موجود صندوق‌های بیمه اجتماعی کوچک و ارائه الگو برای ساماندهی آنها» آورده است؛ گزارش حاضر به بررسی صندوق‌های حرفه‌ای اجباری کوچک می‌پردازد. حدود ۲ درصد از جمعیت شاغل کشور و حدود ۲/۵ درصد جمعیت کشور در صندوق‌های بیمه اجتماعی کوچک که به‌شکل صنفی و اختصاصی مربوط به شرکت‌ها و اصناف خاص هستند پوشش داده می‌شوند.

در این گزارش شاخص‌های جمعیت تحت پوشش، ضریب پوشش و ضریب نفوذ، ارکان و مقررات صندوق‌های بیمه اجتماعی کوچک، میزان حق بیمه، مشخصات سنی بیمه‌شدگان، کفایت حقوق و مزایا، پایداری مالی این صندوق‌ها مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است.

براساس مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس، چندپارگی و ناعادلانه بودن، تفوق ماهیت اداره بازنشستگی ۹ صندوق بیمه بازنشستگی، عدم شفافیت، کسری روبه رشد منابع و کوچکی جامعه، هدف چالش‌های اصلی این صندوق‌ها به شمار می‌رود. در پایان نیز با ارزیابی وضعیت صندوق‌های اختصاصی و صنفی کوچک کشور، برای بهبود هرچه بیشتر نظام چندین پیشنهاد درخصوص خط مشی‌ها یا مکانیسم‌های مالی، انگیزه‌ها، برقراری عدالت و شیوه‌های مدیریت ارائه شده است.

گزارش دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس افزود: باید توجه داشت بررسی جزییات هریک از صندوق‌های خرد حاکی از آن است که شرایط هر صندوق متفاوت و خاص خود است؛ این تفاوت اعم از شاخص‌های پایداری، جمعیت مشمول، شرایط احراز و بسته خدمات و تعهدات شامل ساختار مدیریتی و ارکان و همچنین نحوه ثبت و نگهداری رکوردهای اطلاعاتی و شفافیت آن نیز است. بنابراین نمی‌توان یک نسخه واحد و یکسانی را درخصوص اصلاحات برای همه تجویز کرد.

بنابراین گزارش، صندوق‌های وکلا، آینده‌ساز، نفت و بانک‌ها را می‌توان صندوق‌های شغلی بازنشستگی دانست که وضعیت نسبتاً قابل قبولی دارند و در صورت انجام برخی اصلاحات پارامتری، ساختاری و مدیریتی، امکان ادامه حیات دارند. اما مابقی صندوق‌ها ماهیت اداره بازنشستگی و تقاعد داشته و حتی با اصلاحات پارامتریک گسترده نیز به سازمان و شرکت متولی تأسیس خود وابسته می‌مانند.

گزارش دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس ادامه داد: برنامه اصلاحی باید این اطمینان را ایجاد کند که مستمری‌های حرفه‌ای یا شغلی کوچک، جایگزینِ نظام‌های اجباری نخواهند شد.

این گزارش خاطرنشان کرد: برای رسیدن به این امر دو رویکرد وجود دارد: اول اینکه شاغلان جدید به یکی از دو صندوق بازنشستگی کشوری یا سازمان تأمین اجتماعی ملحق شوند، دومین رویکرد این است که اعضای کنونی این طرح‌ها به صندوق بازنشستگی یا سازمان تأمین اجتماعی با حفظ حق مستمری انباشته شده منتقل شوند.

این گزارش یادآور شد: هرچند مداخله در این سطح مستلزم ارزیابی وضعیت مالی صندوق‌های حرفه‌ای است. در هر طرح، کارفرمایان به پیشنهاد برنامه‌های مستمری تکمیلی به کارگران یا کارمندان‌شان تشویق می‌شوند؛ اما در هر صورت باید به طور مناسبی تأمین مالی، تنظیم و نظارت شوند.

تمرکز اصلی برنامه‌های اصلاحی صندوق‌های بازنشستگی باید نظام یکپارچه مستمری‌ها باشد

گزارش  دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس عنوان کرد: تمرکز اصلی برنامه‌های اصلاحی باید در رسیدن به نظام یکپارچه مستمری‌ها باشد. اطمینان از اینکه طرح‌های جاری مبتنی بر درآمد در بهترین حالت برای بهبود پایداری طراحی شده‌اند، انحرافات اقتصادی را کاهش می‌دهند، موجب بهبود عدالت و برابری و همچنین تنوع بیشتر پس‌انداز برای بازنشستگی از طریق برنامه‌های تکمیلی اختیاری می‌شوند.

این گزارش تصریح کرد: از این رو با پذیرش نظام چند لایه‌ای به منظور اصلاح نظام بازنشستگی و مستمری که در برنامه‌ها و سیاست‌های کلی کشور برآن تأکید شده است، راهکار سامان‌دهی صندوق‌های بیمه اجتماعی کوچک در سه سناریو ارائه شده است.