بیش از ۲۲۳ هزار نابینا تحت پوشش بهزیستی قرار دارند

به گزارش چابک آنلاین به نقل از ایرنا ، ۲۲۳ هزار و ۲۰۹ نفر از افراد نابینا و کم بینا تحت پوشش سازمان بهزیستی قرار دارند و این سازمان بر اساس اهداف و شرح وظایف خود، همواره در تلاش است تا با سنجش دقیق سطح نیازهای افراد دارای معلولیت بینایی و انطباق نوع خدمات با سطح عملکرد و میزان محدودیت های این افراد، فرایند خدمت رسانی به افراد نابینا و کم بینا را براساس نیازهای روز آنان گسترش داده و به سهم خود، زمینه توانمندسازی و تلفیق اجتماعی این افراد را در عرصه های مختلف فراهم سازد.

خدمات پیشگیرانه، برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم، برنامه آگاهسازی پیشگیری از معلولیت ها، برنامه پیشگیری از معلولیت‌های ناشی از اختلالات ژنتیک، تشخیص به موقع نقایص بینایی و ارجاع بهنگام افراد مبتلا، کمیسیون پزشکی توانبخشی تعیین نوع و شدت معلولیت، مداخلات بهنگام، خدمات هنردرمانی، نمایش درمانی و موسیقی درمانی در مراکز توانبخشی، ارائه وسایل کمک توانبخشی، تولید منابع گویا و بریل، اجرای طرح توانمندسازی نابینایان و کم بینایان، مناسب سازی و دسترس پذیری، کمک هزینه ایاب و ذهاب افراد دارای معلولیت از مهمترین اقدامات شده برای روشندلان به شمار می رود.

همچنین ارایه خدمات رفاهی، تسهیل شرایط ورود به دانشگاه، کمک هزینه تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان دارای معلولیت دانشگاه های دولتی، کمک هزینه شهریه دانشگاه دانشجویان دارای معلولیت، بازنشستگی پیش از موعد افراد دارای معلولیت، خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه، ورزش و بازی های بومی محلی فراگیر در برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه، تسهیل شرایط اشتغال نابینایان، آگاهسازی جامعه، حمایت از سازمان های غیردولتی و ارائه مشاوره های تخصصی به سایر نهادها از اهم اقدامات این سازمان در رابطه با افراد دارای معلولیت بینایی است.

در رابطه با خدمات پیشگیرانه با توجه به ضرورت پیشگیری از انواع معلولیت ها، بخشی از تلاش های بهزیستی به اجرای برنامه های پیشگیرانه اختصاص یافته است که اجرای طرح پیشگیری از تنبلی چشم با همکاری وزارت آموزش و پرورش، تدوین و اجرای برنامه های آگاهسازی در زمینه پیشگیری از انواع معلولیت ها در سراسر کشور در قالب فیلم ها و جزوات و کارگاه های آموزشی و به ویژه توسعه برنامه های مشاوره ژنتیک در مراکز تخصصی در مناطق مختلف از مهمترین این برنامه ها به شمار می روند.

در سال ۱۴۰۱، تعداد سه میلیون و ۷۶۶ هزار و ۳۲۳ کودک، از نظر بینایی غربال شدند که از این تعداد ۸۴ هزار و ۴۳ مورد دارای انواع اختلالات بینایی تشخیص داده شدند و ۱۹ هزار و ۶۸۹ مورد دارای تنبلی چشم بوده اند.

برنامه کشوری پیشگیری از تنبلی چشم در کودکان ۳ تا ۶ ساله نیز با همکاری وزارت آموزش و پرورش، سازمان آموزش و پرورش استثنایی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام می شود. در سال ۱۴۰۱، تعداد سه میلیون و ۷۶۶ هزار و ۳۲۳ کودک، از نظر بینایی غربال شدند که از این تعداد ۸۴ هزار و ۴۳ مورد دارای انواع اختلالات بینایی تشخیص داده شدند و ۱۹ هزار و ۶۸۹ مورد دارای تنبلی چشم بوده اند. در این برنامه کودکان توسط چارت E و دستگاه غربالگر عیوب انکساری و به وسیله ی غربالگران آموزش دیده غربال می شوند.

برنامه آگاهسازی پیشگیری از معلولیت ها برنامه شامل پکیج آموزشی مدون پیشگیری از معلولیت ها با عنوان «آنچه باید برای پیشگیری از معلولیت ها بدانیم» در ۲ جلد و شامل تعاریف سلامت، بیماری، معلولیت و روش‌های پیشگیری از معلولیت ها، سلامت دستگاه عضلانی - اسکلتی، سلامت بینایی، سلامت شنوایی، مشاوره ژنتیک و پیشگیری از حوادث ترافیکی و غیرترافیکی می‌باشد. در سال ۱۴۰۱، تعداد ۶۲ هزار مددجو تحت پوشش این برنامه قرار گرفتند.

برنامه پیشگیری از معلولیت های ناشی از اختلالات ژنتیک از سال ۱۳۷۶ با راه‌اندازی و تأسیس مراکز مشاوره ژنتیک در ۹ استان کشور آغاز شد و پس از آن در سایر استانهای کشور گسترش یافت. هم ‌اکنون ۲۴۱ مرکز دولتی و خصوصی مشاورۀ ژنتیک مشغول به ارائه خدمات به عامۀ مردم در سطح کشور هستند.

در همین راستا، دفتر پیشگیری از معلولیت ها و تلفیق اجتماعی بهزیستی تصمیم به بررسی و ارائه راهکارهایی برای فرهنگ سازی و حساس سازی جامعه هدف برای گسترش این برنامه گرفت. در این راستا دو طرح مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج و غربالگری اختلالات ژنتیک در افراد ۱۵ تا ۲۵ سال در سال ۱۳۹۴ در سراسر کشور آغاز شد. در سال ۱۳۹۵ همزمان با گسترش کمی برنامه پیشگیری از معلولیت های ناشی از اختلالات ژنتیک، ماده ۷۵ قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران در راستای غربال تمامی زوجین پیش از ازدواج به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در سال ۱۴۰۱، ۱۳۵ هزار و ۵۹۱ نفر تحت پوشش این برنامه قرار گرفتند.

تشخیص به موقع نقائص بینایی و ارجاع بهنگام افراد مبتلا

دریافت بهنگام خدمات توانبخشی مستلزم تشخیص به موقع نقص بینایی و ارجاع صحیح فرد مبتلا است. سازمان بهزیستی با بهره گیری از تیم های تخصصی در قالب کمیسیون های پزشکی-توانبخشی، نسبت به شناسایی نوع و شدت آسیب های بینایی و تشکیل پرونده پزشکی برای افراد دچار آسیب بینایی اقدام می‌کند تا این افراد در چرخه دریافت خدمات توانبخشی قرار گیرند.

در رابطه با کمیسیون پزشکی توانبخشی تعیین نوع و شدت معلولیت نیز به استناد ماده ۱ قانون حمایت از حقوق معلولان، تعیین نوع و شدت معلولیت افراد بر عهده کمیسیون پزشکی توانبخشی سازمان است. این کمیسیون ترکیبی از متخصصان و کارشناسان گروه‌های توان‌بخشی مرتبط با سلامت و گروه‌های پزشکی است که تعیین نوع و شدت معلولیت را مطابق طبقه‌بندی بین‌المللی عملکرد، معلولیت (کم‌توانی) و سلامت برعهده ‌دارد. این کمیسیون در سه سطح شهرستان، استان و کشور تشکیل می‌شود و متناسب با نوع معلولیت (کم‌توانی)، تعداد و ترکیب اعضای آن تعیین می‌شود. تعداد ۲۲۳ هزار و ۵۹۸ نفر دارای پرونده کمیسیون پزشکی با معلولیت بینایی هستند.

توانمندسازی فرد نابینا مستلزم ارائه خدمات توانبخشی، بلافاصله پس از تشخیص آسیب، متناسب با نیازهای او است. از این رو ارائه خدمات مشاوره روانشناختی به فرد نابینا یا کم بینا، آموزش مهارت های روزمره زندگی مانند تحرک و جهت یابی و مهارت های پرورش حواس جایگزین در دستور کار قرار می گیرد که در مراکز خانواده و کودک نابینای زیر شش سال و سایر مراکز تخصصی توانبخشی ارائه می شوند.

همچنین ارائه خدمات آموزشی در زمینه مهارت های زندگی روزمره، بریل آموزی، مهارت های استفاده از امکانات سخت افزاری و نرم افزاری گویا و بریل و کار با وسائل الکترونیک از دیگر خدمات این مراکز به افراد نابینا و کم بینا است.

خدمات هنردرمانی، نمایش درمانی و موسیقی درمانی درمراکز توانبخشی نیز با تاکید برجنبه های درمانی هنر و نقش موثر آن در توانبخشی افراد دارای معلولیت طراحی شده که در گروه خدمت گیرندگان دارای اختلالات بینایی در ۳۴ مرکز به ۷۳۶ توانخواه دارای اختلال بینایی، خدمات هنری درگرایش های نمایش درمانی و موسیقی درمانی، توسط مربیان هنری آموزش دیده با همکاری تیم توانبخشی و روانشناسان مرکز، در جلسات انفرادی و یا گروهی و بصورت هفتگی در مراکز توانبخشی روزانه ارائه گردیده است.

ارائه وسایل کمک توانبخشی

کاهش محدودیت ها و افزایش سطح عملکرد افراد آسیب دیده بینایی مستلزم بهره گیری آنان از تجهیزات کمک توانبخشی متناسب با نیازهای آنها است. از این رو با اجرای برنامه های نیازسنجی در سراسر کشور و تعیین نوع و میزان تقاضای افراد نابینا و کم بینا، وسائلی از قبیل عصای سفید، ساعت های گویا و بریل، تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مانند رایانه، برجسته نگار و نرم افزارهای مربوطه در اختیار افراد نابینا قرار می گیرد.

افراد کم بینا نیز از امکاناتی مانند انواع درشت نما یا بهدید و ذره بین برخوردار می شوند. ۲۱ مرکز ارائه وسایل کمک توانبخشی در کشور فعالیت دارد که ۷۲۸ نفر از خدمات آن بهره مند می شوند و ۶۲۳ نفر یارانه می گیرند.

عصا، عینک، برجسته نگار، درشت نما، کاغذ بریل، لوح و قلم، نرم افزار، لپ تاپ یا تبلت، ماشین تحریر بریل، ساعت گویا و بریل وسایر وسایل از جمله وسایل کمک بینایی در سال ۱۴۰۱ بوده که برای مددجویان تامین شده است

پنج درصد کل اعتبار وسایل کمک توانبخشی برای وسایل کمک بینایی هزینه شده است؛ از ۶۵ هزار و ۱۸۳ میلیون ریال کل مبلغی که برای تامین وسایل کمک بینایی هزینه شده است ۵۴۳۱ میلیون ریال به صورت موردی و ۵۹ هزار و ۷۵۲ میلیون ریال به صورت خرید استانی بوده است.

عصا، عینک، برجسته نگار، درشت نما، کاغذ بریل، لوح و قلم، نرم افزار، لپ تاپ یا تبلت، ماشین تحریر بریل، ساعت گویا و بریل وسایر وسایل از جمله وسایل کمک بینایی در سال ۱۴۰۱ بوده که برای مددجویان تامین شده است؛ جمع کل این وسایل ۱۵ هزار و ۳۷۹ مورد بوده که چهار هزار و ۵۴۷ مورد آن اختصاص به عصا، ۱۰۳۶ مورد مربوط به عینک، ۳۲ مورد برجسته نگار، ۵۰۳ مورد درشت نما، ۹۴۵ مورد کاغذ بریل، ۹۹۷ مورد لوح و قلم، ۵۳ مورد نرم افزار، ۳۱۹ مورد لپ تاپ یا تبلت، ۱۵ مورد ماشین تحریر بریل، ۱۷۸۷ مورد ساعت گو و ۵۱۴۵ مورد مربوط به سایر وسایل کمک توانبخشی بوده است.

۳۲ واحد بینایی سنجی در کشور فعالیت دارد که ۲۹ هزار و ۸۰۲ نفر/جلسه از خدمات آن بهره مند شده اند.

همچنین ارتقای سطح دانش افراد نابینا در حوزه های علمی و هنری از مهمترین اهداف سازمان به شمار می رود. تولید صدها جلد کتاب گویا و بریل در حوزه های مختلف دانشگاهی در مجتمع فرهنگی نابینایان رودکی و توزیع این منابع در مناطق مختلف کشور از جمله اقداماتی است که جهت تحقق این هدف دنبال می‌شود. تجهیز کتابخانه های عمومی سراسر کشور به امکانات مورد نیاز نابینایان و کمک به انجمن های غیر دولتی برای ارائه خدمات کتابخانه ای به نابینایان از دیگر فعالیت های این بخش به شمار می‌رود.

اجرای طرح توانمندسازی نابینایان و کم بینایان

به گزارش ایرنا، در طرح توانمندسازی افراد نابینا و کم بینا با رویکردی متفاوت به مسائل این افراد، تلاش شده است تا نیازهای واقعی آنان در زمینه های آموزش، اشتغال، مسایل روانشناختی و مناسبات اجتماعی، مدنظر قرار گیرد و برنامه های آموزشی متناسب با این نیازها اجرا گردد. در همین راستا با همکاری انجمن های غیر دولتی فعال در امور نابینایان در سراسر کشور برنامه هایی با محوریت آموزش مهارت های ارتباطی، فعالیت های زندگی روزمره، کار با کامپیوتر، ارائه خدمات مشاوره روانشناختی، ورزش و اوقات فراغت مدنظر قرار گرفته است.

این آموزش ها بر اساس نوع نیازها و مهارت های پیش نیاز افراد نابینا و کم بینا ارائه می شود و به ویژه در زمینه مهارت های شغلی، آموزش هایی متناسب با الزامات روز جامعه ارائه می شود و درصورت لزوم، افراد به مراکز آموزشی تخصصی درزمینه مهارت های فنی و هنری ارجاع داده می شوند.

افزایش میزان استقلال افراد نابینا در انجام فعالیت های روزمره، منوط به متناسب سازی محل زندگی و امکانات مورد نیاز آنها است. پرداخت کمک هزینه مناسب سازی محل زندگی این افراد جهت رفع موانع، ایمن سازی و بهینه سازی محیط به لحاظ برخورداری از نشانه های لمسی-شنیداری، ارائه وسائل مرتبط با فعالیت های روزمره زندگی از جمله خدمات این بخش محسوب می شود.

دسترس پذیری فضای مجازی و برنامه های مورد استفاده در این فضا برای افراد نابینا و کم بینا دارای اهمیت بسیار است. از این رو رایزنی های متعددی با شرکت های دانش بنیان و تولیدکنندگان نرم افزارهای مختلف صورت گرفته تا تولیدات و خدمات نرم افزاری این شرکت ها، متناسب با نیازهای افراد نابینا و کم بینا ارائه شود و آنان بتوانند با استفاده از امکانات گویا و بریل از این خدمات بهره مند شوند.

تلاش جهت استاندارد سازی سایت ها و درگاه های اینترنتی نهادها و شرکت های مختلف نیز در همین راستا دنبال می شود و نشست های مشترکی نیز در این رابطه برگزار شده است. در سال ۱۴۰۱ تعداد ۳۴۰ نفر از افراد دارای آسیب بینایی از مناسب سازی مسکن و تجهیزات فعالیت های روزمره زندگی بهره مند شده‌اند.

کمک هزینه ایاب و ذهاب افراد دارای معلولیت نیز طی ۱۲ ماه سال پرداخت می‌شود که به هفت هزار و ۲۰۴ نفر معلول نابینا و کم بینا طبق دستورالعمل بسته تردد پرداخت شده است.

خدمات رفاهی برای نابینایان

علاوه بر کمک هزینه معیشتی یا مستمری که افراد نابینا و کم بینا نیز مانند سایر گروه های دارای معلولیت از آن بهره مند می باشند، حمایت های دیگری نیز جهت ارتقا کیفیت زندگی آنان انجام می شود.

پرداخت کمک هزینه تحصیلی به دانش آموزان دارای آسیب بینایی، کمک هزینه تشویقی به دانشجویان نابینا و کم بینای دانشگاه های دولتی و پرداخت شهریه تحصیلی نابینایان شاغل به تحصیل در دانشگاه آزاد و موسسات غیر دولتی را می توان از جمله این خدمات برشمرد.

ارتباط مستمر سازمان بهزیستی با سازمان سنجش و آموزش کشور، برگزاری نشست های مشترک با این سازمان، ایجاد شبکه واحد بین بانک های اطلاعاتی هردو سازمان، تشریح شرایط داوطلبان نابینا و کم بینا برای برگزارکنندگان کنکور درخصوص استفاده از منشی های مناسب و وقت اضافه و آموزش مسوولان شعب برگزاری آزمون ها در مجموع، شرایط حضور داوطلبان نابینا و کم بینا در آزمون های سراسری را تسهیل کرده است.

تشویق دانشجویان دارای رتبه های برتر، فراهم سازی منابع علمی و تجهیزات مورد نیاز آنان به صورت گویا و بریل و ارائه مشاوره های تحصیلی و روانشناختی به این افراد و خانواده های آنان، مجموعه اقداماتی است که جهت بهبود وضعیت تحصیلی دانشجویان نابینا و کم بینا انجام می شود.

کمک هزینه شهریه دانشگاه دانشجویان دارای معلولیت به دانشجویان دارای معلولیت دانشگاههای شهریه پرداز در طی دوره تحصیل آنها و از محل اعتبارات سازمان و طبق دستورالعمل و شیوه نامه های مربوطه پرداخت می شود. تعداد دانشجویان دارای معلولیت بینایی برخوردار از این کمک هزینه ۵۲۱۰ نفر است.

کمک هزینه تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان دارای معلولیت دانشگاه های دولتی طی دوره تحصیل آنها واز محل اعتبارات سازمان تعلق گرفته که براساس آمارو اطلاعات افراد تحت پوشش استانها توزیع استانی صورت می گیرد. کمک هزینه دانش آموزان معلول طبق دستورالعمل حمایت های مالی سازمان بابت هر سال تحصیلی پرداخت می شود. تعداد دانش آموزان نابینا ۲۴ هزار و ۵۳۲ نفر است. کمک هزینه دانشجویان واجد شرایط نیز از طبق دستورالعمل حمایت های مالی سازمان در هر سال تحصیلی یک بار پرداخت می‌شود.

کمک هزینه شهریه دانشگاه دانشجویان دارای معلولیت به دانشجویان دارای معلولیت دانشگاههای شهریه پرداز در طی دوره تحصیل آنها و از محل اعتبارات سازمان و طبق دستورالعمل و شیوه نامه های مربوطه پرداخت می شود. تعداد دانشجویان دارای معلولیت بینایی برخوردار از این کمک هزینه ۵۲۱۰ نفر است. ۱۰۳ هزار و ۲۸۵ نفر نیز از کمک هزینه معیشت توانبخشی (مستمری) و حق پرستاری افراد نابینا و کم بینا و ۲۲ هزار و ۲۶۷ نفر از پرداخت کمک هزینه معیشت ماده ۲۷ به افراد نابینا و کم بینا برخوردار هستند.

بازنشستگی پیش از موعد افراد دارای معلولیت

بر اساس قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب ۱۳۶۷، طی ۵ سال اخیر طبق ماده ۱ قانون واحده تعداد ۲۷۵ نفر از افراد دارای آسیب بینایی از بازنشستگی پیش از موعد استفاده کرده‌اند.

در زمینه خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه نیز بخش عمده ای از خدمات سازمان به افراد دارای معلولیت از جمله آسیب دیدگان بینایی در قالب خدمات توانبخشی مبتنی بر جامعه و با استفاده از ظرفیت های اجتماعی اعم از سازمان‌های غیردولتی، گروه‌های محلی خودیار و تسهیلگران فعال در شبکه خدمات شهری و روستایی ارائه می شود.

آموزش خانواده‌های ساکن در مناطق شهری و روستایی در زمینه اصول توانبخشی و مراقبتی، حمایت از طرح‌های خود اشتغالی مانند صندوق‌های مالی خرد و اشتغال استاد-شاگردی، توسعه برنامه های فرهنگی-ورزشی به ویژه ورزش های بومی و ارتباط موثر با مسوولان محلی در سطح روستاها و شهرها جهت فراهم سازی امکانات مورد نیاز معلولان، مجموعه خدماتی است که در این بخش به ویژه در مناطق محروم و کم برخوردار انجام می شود.

این برنامه که از سال ۱۳۷۴ در کشور آغاز شده اکنون بخشی از برنامه ششم توسعه کشور است و تاکنون توانسته ۹۴ درصد جمعیت روستایی کشور و ۹ درصد از جمعیت شهری را تحت پوشش قرار دهد. ۶۹ هزار و ۸۰۰ نفر فرد دارای آسیب بینایی (معادل ۸/۱۲ درصد از کل جمعیت تحت پوشش این برنامه) هر ساله خدمات مختلفی را در زمینه سلامت، آموزش، معاش، فعالیت های اجتماعی و توانمند سازی برای افراد دارای معلولیت در مناطق روستایی با کمک بخش‌های دولتی و غیردولتی و اعضای جامعه دریافت می‌کنند.

برنامه ورزش و بازی های بومی محلی فراگیر در برنامه توانبخشی مبتنی بر جامعه نیز با هدف ارتقای سطح سلامت و توانمندی های جسمانی، روانی و اجتماعی افراد دارای معلولیت ساکن روستا طراحی شده است. در سال ۱۴۰۱ تعداد ۷۶۸ نفر فرد دارای آسیب بینایی در این طرح مشارکت داشته اند.

در رابطه با تسهیل شرایط اشتغال نابینایان، تشکیل نشست های مشترک با دستگاه های اجرایی جهت تشریح شرایط افراد نابینا و کم بینا و قوانین مرتبط با این افراد و افزایش فرصت‌های شغلی نابینایان در این نهادها از جمله وزارت آموزش و پرورش، حضور در مصاحبه‌های تخصصی دستگاه ها به منظور هموارسازی شرایط پذیرش نابینایان، معرفی افراد نابینا و کم بینای متقاضی مشاغل مختلف به دستگاه های اجرایی و بروز رسانی بانک های اطلاعاتی سازمان متناسب با نیازهای شغلی این افراد و پیگیری مشکلات افراد نابینا و کم بینا در محیط های شغلی، بخشی از اقداماتی است که در این رابطه صورت می پذیرد.

آگاهسازی جامعه در زمینه نابینایان

انعکاس توانمندی های افراد نابینا در سطح جامعه و آموزش روش های صحیح ارتباط با این افراد از مهمترین برنامه های سازمان به شمار می رود که با تکیه بر ظرفیت های تخصصی و ارتباط های رسانه ای دنبال می شود.

انجام مصاحبه‌های تخصصی در شبکه های مختلف رسانه ملی، تهیه و پخش موشنگرافی و تیزرهای آگاهسازی، معرفی نابینایان موفق در قالب برنامه های رسانه ای ارائه محتوا جهت ساخت فیلم های داستانی و مستند در ارتباط با مسائل نابینایان و انعکاس موضوعات مربوطه در سطح مطبوعات، مجموعه اقداماتی است که با هدف آگاهسازی جامعه در مدار توجه قرار دارد.

تلاش جهت مشارکت فعال انجمن های فعال در امور نابینایان در برنامه های مختلف سازمان، همواره در کانون توجه بوده است. تشکیل نشست های کارشناسی و رایزنی با این انجمن ها در تصمیمات مرتبط با نابینایان، حمایت از تشکل ها جهت حضور در نهادهای مختلف و پیگیری حقوق نابینایان از جمله در آموزش و پرورش، حمایت های مادی و تخصصی جهت اجرای برنامه های آموزشی در این انجمن ها و تشکیل "شبکه ملی تشکل های مردم نهاد نابینایان ایران" متشکل از انجمن های فعال به منظور پیگیری مفاد قانون حمایت از حقوق معلولان، مجموعه اقداماتی است که در مسیر حمایت از تشکل های نابینایان دنبال می‌شود. همکاری سایر دستگاه ها در اجرای صحیح قوانین مرتبط با معلولان مستلزم آگاهی هرچه بیشتر این نهادها در ارتباط با توانمندی ها و نیازهای افراد نابینا و کم بینا است.

سازمان بهزیستی به ویژه طی سال های اخیر کوشیده است تا از طریق ارتباط مستمر با نهادهای مختلف، زمینه گسترش این آگاهی را فراهم سازد. تهیه دستور العمل متناسب سازی خدمات دادرسی برای معلولان، رایزنی با مسوولان امور بانکی به ویژه جهت دسترس پذیر ساختن خدمات آنها برای افراد نابینا و کم بینا، تشکیل جلسات مشترک با سازمان های بین المللی مانند یونیسف جهت حمایت از برنامه های فرهنگی-آموزشی و تقویت ارتباط با رسانه ملی به خصوص شبکه های تخصصی مانند شبکه سلامت جهت ساخت و پخش برنامه های مرتبط را می توان بخشی از این تلاش ها برشمرد.

روز ایمنی عصای سفید

همه ساله روز ۲۳ مهر ماه مصادف با ۱۵ اکتبر به نام روز ایمنی عصای سفید شناخته می شود. در این روز، صدای عدالت خواهی افراد نابینا بیش از پیش شنیده می شود و فعالان امور نابینایان تلاش می‌کنند تا آن را به عنوان سمبل هویت اجتماعی این افراد معرفی کنند.

روز عصای سفید در حقیقت وام دار مطالباتی است که افراد نابینا وکم بینا مطرح می سازند. این مطالبات نه تنها در قانون عصای سفید که در اوایل دهه ۱۹۴۰ توسط سازمان ملل به تصویب رسید بلکه در سایر قوانین مرتبط با معلولان مطرح گردیده و از دولت ها خواسته شده است تا با پایبندی کامل به مفاد این قوانین، زمینه احیای حقوق نابینایان و دستیابی آنان به کیفیت زندگی برتر را فراهم سازند.

مهمترین مطالبات افراد نابینا و کم بینا از جمله حق دسترسی کامل به امکانات آموزشی، بهداشت و سلامت، تردد ایمن در فضای شهری و مشارکت فعالانه در عرصه های سیاسی و اجتماعی در کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و قانون حمایت از حقوق معلولان صراحتا مورد تاکید قرار گرفته و دولت مکلف است با استفاده از کمیته هماهنگی و نظارت بر اجرای قوانین، تمامی دستگاه های کشور را به اجرای این قوانین و تامین حقوق نابینان مکلف سازند.

بنابراین سازمان بهزیستی کشور به عنوان متولی پیگیری حقوق افراد دارای آسیب بینایی همواره تمام تلاش خود را جهت رایزنی با دستگاه های اجرایی و نهاد های نظارتی جهت طرح مسایل نابینایان و پیگیری خواسته های آنان به عمل می آورد، اما بدون شک عزم ملی برای ساختن زندگی بهتر برای این افراد مستلزم همکاری تمامی بخش های جامعه و اجرای صحیح قانون عصای سفید، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و قانون حمایت از حقوق معلولان است.

در حال حاضر بسیاری از افراد نابینا و کم بینا با تکیه بر مهارت ها و تجارب خویش، به ظرفیت های لازم برای مشارکت فعال در عرصه های شغلی و اجتماعی دست یافته اند لیکن مکرراً شاهد آن هستیم که فرصت های شغلی مورد نظر این افراد در پس تبعیض و ناآگاهی دستگاه ها از بین می رود و افراد دارای اختلال بینایی به رغم توانمندی های ارزنده خویش از دستیابی به شغل مناسب محروم می گردند.

بنابراین پیام اصلی روز ایمنی عصای سفید، شنیدن صدای نابینایان و درک مطالبات بر حق آنان برای دستیابی به یک زندگی سالم پویا و شکوفا است.

آمار مرتبط با افراد دارای اختلال بینایی

طبق برآورد سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر نزدیک به ۲۹۰ میلیون فرد دارای آسیب بینایی در مناطق مختلف جهان وجود دارد که حدود یک پنجم این جمعیت را نابینایان و مابقی را افراد کم بینا تشکیل می دهند.

۲۲۳ هزار و ۲۰۹ نفر از افراد نابینا و کم بینا معادل ۱۳.۵ درصد معلولین کشور، تحت پوشش بهزیستی قرار دارند. از این تعداد ۳۴۴ هزار و ۶۵۳ نفر دارای اختلال بینایی خفیف، ۱۰۵ هزار و ۲۸۹ نفر دارای معلولیت بینایی خیلی شدید، ۱۰۵ هزار و ۲۸۹ نفر دارای معلولیت شدید و ۵۵۷ هزار و ۵۴ نفر دارای معلولیت بینایی متوسط هستند.

۷۲۲ هزار و ۲۱۲ نفر از معلولان نابینایی را زنان و ۱۴۲ هزار و ۹۱۵ نفر از معلولان نابینایان را مردان تشکیل می‌دهند. خراسان رضوی با ۱۹ هزار و ۱۷۳ معلول بینایی دارای بیشترین نابینا و کم بینا در کشور است.