درخواست دریافت تسهیلات از لیزینگ ها بیشتر شده است

چابک آنلاین، مجیدمیرزاحیدری، لیزینگ در واقع،  نوع خاصی از عملیات مالی بوده که بهترین معنی برای آن اجاره اعتباری است.  

تقویت و ارتقای  قدرت خرید در بازار مصرف و تبدیل هر تمایل به خرید به یک تقاضای موثر ، از جمله اهداف اصلی صنعت لیزینگ به شمار میرود.

صنعت لیزینگ از نظر تاثیرگذاری بر روی متغیر های  اقتصادی، از یکسو می تواند رافع  رکود اقتصادی از طریق فعال کردن طرف تقاضا باشد و ازاین طریق، زمینه های اقتصادی و مالی مورد نیاز را درجهت رشد تولیدات و افزایش ظرفیت های تولیدی کارخانجات صنعتی افزایش دهد. 

ازسوی دیگر، با فراهم کردن امکانات مالی برای مصرف کننده، رفاه بیشتری را نصیب استفاده کننده از تسهیلات می کند. 

بدین ترتیب، صنعت لیزینگ برای متقاضیان موجب افزایش قدرت خرید،کاهش فشار نقدینگی و برخورداری از امکانات آینده را در زمان حال فراهم می سازد و برای  عرضه کنندگان کالا نیز، سبب بازار سازی و تسریع در گردش فروش کالا از طریق ایجاد تقاضا دربازار می شود.

با این توضیحات و با هدف بررسی وضعیت صنعت لیزینگ در کشور گفتگویی با "هادی امینی هراتی" مدیرعامل و عضوهیأت مدیره شرکت واسپاری فرتاک صورت گرفته که از نظرمی گذرد:

چابک آنلاین: نرخ تورم و وضعیت فعلی اقتصاد چه تاثیری در ورود منابع و سرمایه گذاری در این صنعت و همچنین در استقبال مشتریان از این صنعت داشته است؟

امینی هراتی: باتوجه به اینکه در سال های اخیر، نرخ تورم با نرخ تسهیلات لیزینگ ها تناسبی نداشته و منابع ارزان قیمت نیز به ندرت دردسترس آنها بوده، بنابراین از بازدهی شرکت های لیزینگ در مقایسه با برخی دیگر سرمایه گذاری ها کاسته شده و عموماٌ توجه و استقبال سرمایه گذاران به بازارهای زود بازده مثل سهام و  طلا بیش از سرمایه گذاری در صنعت لیزینگ بوده است.

به همین، دلیل در سال های اخیر شاهد سرمایه گذاری قابل ملاحظه ای در این صنعت نبوده ایم، و به تبع ورود منابع اندک و تورم از ارزش منابع موجود کاسته شده و در نتیجه اندازه صنعت لیزینگ و اثر بخشی آن در حجم اقتصاد کلان کشورکوچکتر و کمتر شده است.

درمقابل تورم تاثیر بسزایی درکاهش قدرت خرید مردم داشته و از طرف دیگر افزایش قابل ملاحظه بهای کالاهای مصرفی با دوام را سبب شده  که اتفاقاٌ استقبال و درخواست ها برای دریافت تسهیلات بسیار بیشتر شده است. 

این موضوع هم در خصوص خرید خودرو و هم خرید کالای مصرفی با عمر بالا مصداق دارد. 

ازاین بابت بازار تشنه ارائه خدمات متنوع تر و افزایش منابع مالی از سوی لیزینگ ها است.

چابک آنلاین:آیا روند حاکم بر اقتصاد به جز شرایط سرمایه گذاری در سایر قسمت ها خصوصا زنجیره عرضه نیز تأثیر داشته است؟

امینی هراتی: بیشترین و ملموس ترین اثری که در زنجیره تامین خصوصا با توجه به تحریم ها مشهود است، در عرضه خودرو های صفر کیلومتر داخلی و وارداتی بوده که بخش عمده قرارداد لیزینگ ها را تشکیل می دادند.

درزمان‌هایی که خودرو ساز های داخلی رونق بیشتری داشتند اقدام به راه اندازی شرکت های لیزینگ وابسته به خود کردند و سهم زیادی از بازار لیزینگ را پوشش می دادند اما در حال حاضر تامین مناسبی در این زمینه وجود ندارد.

لیزینگهایی که بر خودرو تمرکز دارند عمدتا در بخش خودرو دست دوم فعال شده اند که آن هم رونق سابق را نداشته و چالشها خاص خود را دارد.

شرایط تورمی وکاهش قدرت خرید و عدم توان پرداخت اقساط سنگین  موجب شده تاتقاضا برای کالاهای مصرفی بادوام هم اکنون جایگزین  بخشی از سهم خودرو در لیزینگها شود.

فعالیت در این زمینه با توجه به خرد بودن مبلغ تسهیلات، افزایش تعداد مشتریان و ریسک‌های اعتباری مترتب بر آن موجب افزایش هزینه های شرکت خواهد شد.

چابک آنلاین: میزان  بازده سرمایه گذاری درصنعت لیزینگ چه میزان است؟

امینی هراتی: بخش عمده ای از موضوع تامین منابع مالی به مساله قوانین، دستورالعمل ها و محدودیت های تامین مالی که برای لیزینگ ها لحاظ شده است بر می گردد.

برخی از این محدودیت ها با نگرش ریسک زدایی به آنها به صنعت کمک کرده و برخی منجر به عقب ماندن صنعت از بقیه صنایع ، به خصوص از تامین کنندگان  مالی که خارج از محدوده لیزینگ ها و فارغ از محدودیتها و قوانین فعالند شده است.

شرکت های لیزینگ برخلاف بانک ها سپرده پذیرنیستند و به همین دلیل امکان تامین مالی کم هزینه مانند آنها را ندارند.

استفاده از تسهیلات بانکی یا ابزارهای نوین تامین مالی نیز کاری بس دشوار است.

ازجمله مشکلات آن محدودیت های وضع شده در سقف تامین مالی لیزینگ ها، تامین وثایق با توجه به اینکه منابع لیزینگ باید در عملیات در گردش باشد، نرخ تامین مالی، مدت زمان صرف شده جهت تامین مالی و شرایط بازپرداخت آن جمله است.

صنعت لیزینگ نیاز به طراحی و ایجاد ابزار های تامین مالی متناسب باخود را دارد.

ازآنجایی که لیزینگ ها ارائه دهنده تسهیلات هستند و در حال حاضر بهای بسیاری از کالاهای مصرفی با دوام به اندازه بهای خودرو در چندین سال گذشته شده ، کف سرمایه تعیین شده برای شرکت های لیزینگ به مبلغ یکصد میلیارد ریال  که  درسال ۱۳۹۵در نظر گرفته شده  در حال حاضر با این رقم ها نمی توان  فعالیت مناسبی انجام داد.

حتی به سختی می شود با درآمد حاصل از آن ، هزینه ها را پوشش داد چه رسد به سود آوری  مورد نظر سهامداران.

نکته دیگر، بکار گیری  نرخ دستوری اعطای تسهیلات است که با نگرش بانکی تعیین و موجب شده که نرخ سود لیزینگ ها کمتر از نرخ کف بازار باشد که این موضوع هم سرمایه گذاری در بخش لیزینگ را تحت تاثیر قرار داده است. 

چابک آنلاین: وضعیت میزان معوقات و نکول در این صنعت چگونه است؟

امینی هراتی: با توجه به اینکه اطلاعات تعداد زیادی از لیزینگها منتشر نمی شود و مانند بانک‌ها نیز سامانه ای برای درج این اطلاعات فراهم نشده، بنابراین  اطلاع دقیقی ندارم اما تخمین زده میشود که  درسال‌های اخیر باید این آمار به زیر ۳ درصد رسیده باشد. 

عمده دلایل آن را هم می توان به امکانات اعتبار سنجی و سامانه های کنترلی و راستی آزمایی که در اختیار قرار گرفته ، گرفتن  تضامین و وثایق قابل استعلام و مطمئن از جمله چک های بنفش،ترهین خودرو، قراردادهای تامین کالای سازمانی با تعهدات کسر از حقوق،روش‌های موثر پیگیری و شرکت‌های معتبر متخصص در این زمینه ، امکان طرح پرونده ها در شوراهای حل اختلاف و شاید از همه مهم‌تر  افزایش تجربه و پختگی سرمایه انسانی بخش لیزینگ است  که  نسبت به ۲۰ سال پیش که صنعت در ابتدا راه بود و تعداد لیزینگها محدود، افراد با تجربه و متخصص در این صنعت کم بودند اما  اکنون بسیاری از مدیران در صنعت صاحب تجربه و نظرهستند وجمیع موارد ذکر شده توانسته نقش بسزایی در کاهش معوقات و نکول داشته باشد.

چابک آنلاین: تا چه میزان ابزارهای مالی جدید (فینتک ها و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات) در صنعت لیزینگ رواج یافته است؟

امینی هراتی: بسیاری از شرکت های لیزینگ حرکت به سمت تحول دیجیتال را شروع کرده اند.

درگذشته عمدتا تفکرات سنتی  چه در مدیریت لیزینگها و چه در نهاد ناظر حاکم بود و امکانات دیجیتال هم چندان فراهم نبود، اما درحال حاضر هم با وجود اعتقاد مدیران به این ابزارها و امکانات و فرهنگ سازی صورت گرفته باز هم شاهد رشد چشمگیر در این خصوص نیستیم که شاید بخشی مربوط به نداشتن دستورالعمل های لازم  یا دیده نشدن این موضوعات در دستورالعمل های موجودیا صریح نبودن اظهار نظر نهادهای نظارتی درمورد آنها است.

محدودیت هایی در صنعت لیزینگ وجود دارد که مدیران این صنعت را در زمینه تامین منابع و همچنین استفاده ازابزار مالی و تکنولوژی روز، ورود به زمینه های دیگر فعالیت که نیاز فعلی و فوری بسیاری از اقشار جامعه است محدود کرده است.

ناگفته نماند که  پس از بانک‌ها ، شرکت های لیزینگ، می‌توانند مهم‌ترین تامین کنندگان مالی برای اشخاص حقیقی و حقوقی  باشند.

چه بسا مواردی هست در تخصص آنها قرار دارد و باید از بانک‌ها پیشی بگیرند. 

ضمن اینکه از این جنبه نیز باید به صنعت نگریست که تسهیلات لیزینگها چون صرف خرید کالا می شود ضد تورمی و مولد تولید است.

اگر شرکت های لیزینگ به نقش خود واقف باشند و شرایط به گونه ای رقم بخورد که لیزینگ ها در ابعاد کلان ظاهر شوند، می توانند کاملا در اقتصاد کلان نیز تاثیرگذار باشند.

 آن وقت می توانند در تدوین قوانین و مقررات و اجرای صحیح آنها  نیز موثربوده و علاوه بر مباحث نظارتی در مسایل حمایتی نیز مورد توجه واقع شوند. 

لیزینگهایی با این حد و اندازه خواهند توانست انگیزه بخش ورود تعداد بیشتری از مدیران توانمند، موثر و دارای ایده های نوین به جرگه مدیران متخصص و توانمند فعلی ، ورود سرمایه های جدید و رشد صنعت  باشند.