سهم اندک صنعت بیمه در خلق ابزارهای نوآورانه در بازار های مالی

در حال حاضر ارتباط بین بازار سرمایه و صنعت بیمه ارتباطی یک طرفه و شرکت های بیمه ای خریدار سهام و اوراق دیگر شرکت ها هستند ولی از آنها به عنوان بانی یک ابزار مالی قاعدتا خبری نیست و تاکنون کار عملیاتی جدی انجام نشده است.

تنها کاری که در زمینه ابزار سازی مالی مبتنی بر عملیات بیمه گری انجام شده اوراق بهادار اتکایی بوده که دو شرکت مجوز آن را گرفتند اما همین دو شرکت هم تا این لحظه اقدام به انتشار اوراق نکردند.

هرچند که در دنیا اوراق بهادار و صندوق هایی که مبتنی بر عملیات بیمه گری فعالیت می کنند زیاد هستند.

به عنوان مثال کت باند ها که معادل آن می شود اوراق بهادار اتکایی درواقع به عنوان یک نوع از اوراق بهادار اتکایی برای انتقال ریسک و توزیع ریسک در آمریکا طراحی شده و بازار آن حدود 100 میلیون دلار است.

این یک ظرفیتی بوده که شرکت های بیمه از بازار های مالی استفاده می کنند و ریسک خود را به سایر مردم و شرکت ها می فروشند و در مقابل تامین مالی می کنند.

اما می توان گفت که در ایران تاکنون ابزار مالی در صنعت بیمه برروی تابلوی بورس نرفته است.!

این اتفاق ناشی ازنداشتن سواد مالی در هیات مدیره برخی از شرکت های بیمه ای بوده که از بعضی از ابزار ها اطلاع کافی ندارند و یا نیازی هم نمی بینند که بخواهند چنین نوآوری هایی داشته باشند.

به هر روی علت هر چیزی که باشد به خود شرکت های بیمه ای برمی گردد.

به عنوان مثال در موضوع اوراق بهادار اتکایی که دو شرکت بیمه ای به دنیال آن رفتند و کار طراحی محصول را انجام دادند پژوهشکده بیمه هم به آنها کمک کرد و مجوز لازم را هم از نهاد ناظر گرفتند هر چند که هنوز اقدام به انتشار اوراق نکرده اند و این اتفاق می تواند برای خیلی از ابزارهای دیگر هم بیافتد.

صنعت داروسازی، خودرو سازی، پالایشگاه ها، سنگ آهن، فولاد و بسیاری از صنایع دیگر از انواع  اوراق و صندوق هایی که مربوط به نوع فعالیت آنها است برای برآورده کردن نیازهای خود استفاده می کنند.

اما به نظر می رسد که صنعت بیمه نیازی به انتقال ریسک خود به دیگران یا نیاز به تامین مالی و نیاز به سرمایه گذاری خاصی ندارد زیرا از ابزارهای جدید استفاده نمی کند.

از چنین دیدگاهی،این چنین استنباط می شود که صنعت بیمه به این ابزارها نیازی ندارد و این صنعت آنقدر سرمایه دارد و ظرفیت پذیرش ریسک ها  بالا است که حاضر نیست ریسک را باکسی شریک شود.

اما آیا صنعت بیمه به هیچکدام از ابزارهای جدید نیازی ندارد؟

هر شرکت بیمه ای می توانند با شرکت بیمه دیگر متفاوت باشد ولی اینکه دنیا به سمتی رفته و ابزار های خاصی برای بیمه ها طراحی کرده نشان دهنده این است که نیازی وجود دارد که این ابزارها طراحی شده اند.

اگر صنعت بیمه کشور احساس نیاز نمی کند لزوما به این مفهوم نیست که چنین نیازی وجود خارجی ندارد.

شاید به کافی نبودن دانش ما بر می گردد و بخاطر همین دیدگاه استفاده دیگری از این بازار نمی شود.

به نظر می رسد که در صنعت بیمه کسی به دنبال دردسر نمی گردد که بخواهد نوآوری داشته باشد و ابزار جدیدی طراحی کرده و یا تامین مالی خاصی بخواهد انجام دهد.

در حال حاضر اگر به شرکت های معدنی دقت کنیم می بینیم که محصول خود را اوراق بهادار سازی می کنند و در قالب اوراق سلف می فروشند و برای تامین مالی خود اوراق مرابحه منتشر می کنند.

برای ساخت ماشین آلات و تجهیزات خود اوراق خاص منتشر می کنند و از ظرفیت هایی که وجود دارد استفاده میکنند.

اما در صنعت بیمه هیچکدام از این کارها را نمی بینیم.

هرچند که باید بحث سرمایه گذاری در شرکت های بیمه مانند همه جای دنیا بحث پررنگی باشد و در یک مدل کلاسیک شرکت های بیمه منابعی را برای سرمایه گذاری داشته باشند اما این موضوع نافی این نیست که بیمه گران بی نیاز از هر گونه منابع و وجه نقدی باشند.

به طور معمول هیچ شرکتی از جذب منابع جدید متضرر نمی شود و پول بیشتر هم با استفاده از ابزار های بازار سرمایه قابل دستیابی است اما شرکت های بیمه اینکار را نمی کنند و همچنان به شیوه های سنتی خود ادامه می دهند.

تجربه ثابت کرده که وقتی یکی از شرکت ها یک گام جلو گذاشته و یک امر خلاقانه انجام  داده سایر شرکت ها هم به دنبال آن می روند.

بنابراین در شرایط فعلی اگر شرکتی در زمینه خلق ابزارها نوآوری داشته باشد سایرین را هم به استفاده از ابزارهای مالی جدید تشویق می شوند امیدوارم که هر چه زودتر شاهد بروز خلاقیت های جدید در زمینه خلق ابزارهای نوآورانه در صنعت بیمه باشیم.

 کارشناس صنعت بیمه و بازار سرمایه