بازار سرمایه در حال واقعی کردن ارزش سهام شرکت‌ها است

در دو تاریخ مورد اشاره بازار سهام پس از رشدی خیره کننده به ناگهان نزول جدی را تجربه کرد و تا مدتها در رکود طولانی به سر برد و حتی در مورد دوم با گذشت سه سال از آن واقعه هنوز بسیاری از سهامداران نتوانستند که زیان های قابل توجه خود را جبران کنند.

شبیه سازی فضای آن زمان با زمان حال حاضر، صرفا در رشد چشمگیر روزهای قبل از سقوط قابل قیاس است و نزول 16 درصدی که تاکنون در سال جاری شاهد آن بوده ایم دلایل بنیادی جدی ندارد.

 نباید فراموش کنیم که گزارشات برخی شرکت ها و اخبار پیرامون آن ها و حواشی مجامعی که تاکنون برگزار شده چنگی به دل نزده  و البته این را نیز نباید فراموش کرد که مجامع بسیاری هنوز پیش رو است.

اگر کمی به گذشته بازگردیم متوجه این نکته خواهیم شد که هم قیمت جهانی نفت و هم اکثر فلزات اساسی در یکسال اخیر روندی نزولی داشته و در حقیقت مولفه های مهمی که بر بازار سرمایه اثرگذار بودند با رشد مواجه نبودند و تنها قیمت ارز  رشد قابل توجهی داشته که در بازار سرمایه ما که عمدتا صادرات محور است این مساله منجر به افزایش ارزش ریالی فروش و نهایتا افزایش سودآوری شرکتها شده است.

می توان نتیجه گرفت یکی از مهمترین متغیر ها «نرخ ارز» است و ما شاهد این بودیم که 10 اردیبهشت 1402 با اخباری که در حوزه سیاست خارجه مخابره شدکه حاکی از کاهش تنش های خاورمیانه بود، نرخ دلار در بازار آزاد از 56 هزار تومان کاهش نسبتا جدی داشت و حال می توان سقوط بازار سرمایه یک هفته بعد از این رویداد را به این مساله ارتباط داد.

شایان ذکر است با وجود همه اتفاقات، بازار سرمایه در وضعیت مناسبی به سر می برد. 

بطور مثال وزارت صنعت، معدن تجارت اخیرا سکانداری جدید دارد و این وزارتخانه به عنوان یکی از سهامداران عمده شرکت های مهم گروه خودروسازی و همچنین گروه معادن و صنایع معدنی نقشی اثرگذار ایفا خواهد کرد و ثبات به تصمیم گیری ها با احتمال زیادی باز خواهد گشت.

 جدای از اخبار مثبت اینچنینی، اقدام بانک مرکزی در خصوص تغییر نرخ ارز (دلار) فرآورده های پالایشی از28 هزارو 500 به 963/37 تومان نیز به شکل عملی منجر به افزایش سودآوری شرکتهای این صنعت خواهد بود که داده ها نشان می دهد در بسیاری مواقع نقش راهبری معاملات در بازار سرمایه را داشته است.

در نهایت باید اذعان داشت که بنظر می رسد در کوتاه‌مدت، در عین وابستگی و دنباله روی وضعیت بازار سرمایه از نرخ ارز، شاهد نوسانات بزرگ در بازار سرمایه نخواهیم بود.

 از همه مهمتر نیز سقوطی در بازار رخ نخواهد داد و دلیل اصلی این مسئله هم واقعیت‌های اقتصادی است که تورم به عنوان نمایشگر اصلی آن خواهد بود. 

البته نباید فراموش کرد که در صورت ادامه گشایش ها در فضای سیاست بین‌الملل، صنایعی مانند بانک، بیمه و خودروسازی و قطعات و واسطه گری های مالی می‌توانند در مسیر رشد قرار گیرند. 

علی ایحال با توجه به نزدیک بودن به فصل مجامع و سنت همیشگی تقسیم سود بالا از سمت شرکت های صادرات محور یا به اصلاح صنایع بنیادی، این گروه از شرکت ها نیز توجه سرمایه گذاران را به خود جلب کرده و این مساله نیز منجر به عدم کاهش بیشتر قیمت سهام خواهد شد.

تجربه نشان داده است که دوران رونق و رشد بازار به نسبت دوران رکود و نزول بازار، به سرعت طی می شود و در حقیقت برای شروع و ادامه روند صعودی اعتماد سازی برای سرمایه گذاران کاری بس سخت خواهد بود. 

 این نکته قابل توجه است که در کلیت، رفتار شاخص کل، همگرایی قابل توجهی با نرخ دلار دارد و البته به نظر می رسد آهنگ رشد بازار سرمایه مقداری کُندتر از رشد نرخ دلار بوده است. 

اگرچه بخشی از این عقب ماندگی جبران شده، ولیکن هنوز فاصله باقیمانده احتمالا به یکدیگر نزدیک خواهند شد.

سوالی که ذهن بسیاری از سرمایه گذاران را درگیر کرده این است که آیا رشد اخیر بازار سرمایه طبیعی بوده؟ 

آیا وضعیت فعلی را می توان حباب تلقی کرد؟ 

چه کنیم از اتفاقات مشابه مرداد 99 در امان باشیم؟

 باید بدانیم حباب تعریف مشخصی دارد. 

اختلاف بین ارزش ذاتی یک سهم با قیمتی که در بازار به صورت نقدی خرید وفروش می‌شود.

 در بازار سهام در حال حاضر نمیتوان همه قیمتها را حباب دید و به شکل صفر و یک نگاه کرد. 

معمولا نسبت پی به ای و ارزش جایگزینی، ارزش ذاتی سهم‌ را تعیین میکند. 

اگر‌ به روش اول، سهام‌ موجوددر بازار سرمایه را مورد بررسی قرار دهیم مشاهده میکنیم این نسبت در کل بازارسرمایه نسبت به سالهای قبل رشد داشته است‌.

در خصوص‌ روش دوم باید گفت ارزشِ بازارِ بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس، در حال حاضر کمتر از ارزش جایگزینی آن است و معمولا در روند های صعودی پس از رشد نسبت پی به ای ها، در دیدگاه رایج بین سرمایه گذاران همین دیدگاه دوم است که موج نقدینگی را نیز پشتوانه خود خواهد داشت. 

البته با این مرحله هنوز فاصله وجود دارد.

 در واقع، پس از جهش نرخ ارز و تورم دو سال گذشته، بورس در حال به‌روزرسانی خود و واقعی کردن ارزش سهام شرکت‌ها است.

 باید توجه داشت با توجه به انتظارات تورمی و محدودیت ها در بازارهای دیگر، نقدینگی از بازار پول به سمت بازار سرمایه هدایت شده است. 

اکنون توصیه به سرمایه گذاران، خرید سهام شرکت هایی است که هم ازنظر ارزش جایگزینی و هم احتمال رشد سودآوری در وضعیت مناسبی قرار گرفته اند‌ تا ریسک‌ها را تا حد ممکن بتوانند مدیریت کنند.

رئیس هیات مدیره گروه مالی بانک توسعه تعاون