ادغام شرکت های بیمه ای تا چه میزان به بهبود فرآیندها شرکت ها کمک می کند؟

چابک آنلاین، زهرا نامداری، مروری بر عملکرد و آخرین آمار خود اظهاری شرکت های بیمه ای فعال در بازار سرمایه نشان می دهد که هم‌اکنون شش شرکت بیمه ای با زیان انباشته روبرو هستند.

به تازگی، محسن پورکیانی، دبیرکل سندیکای بیمه گران هم هشدار داده که تعدادی از شرکت های بیمه ای دچار ناترازی شده اند.

علی استاد هاشمی، رئیس کل بیمه مرکزی نیز اعلام کرده که اگر لازم شود باید به سمت ادغام شرکت‌های بیمه رفت.

این اولین بار نیست که موضوع ادغام شرکت های بیمه ای مطرح می شود.

پیشتر سیدمحمد کریمی در سال 1391 زمانی که رئیس کل بیمه مرکزی بود از ضرورت ادغام و شراکت شرکت های بیمه ای صحبت کرده بود.

سال 1397هم غلامرضا سلیمانی، رئیس کل اسبق بیمه مرکزی پیشنهاد ادغام شرکت‌های بیمه‌ای را مطرح کرد و اذعان داشت که قبل از این ادغام باید سهامداران آمادگی این موضوع را داشته باشند و  بیمه مرکزی هم با تشویق شرکت های بیمه به ادغام تلاش خود را در این راستا خواهد کرد.

سلیمانی در همان سال گفته بود که شرایط سه شرکت بیمه ای در حال بررسی است و بیمه مرکزی آنها را به ادغام تشویق می کند.

به نظر می رسد که ترکیب متنوع سهامداران شرکت های بیمه و چالش های پیش رو باعث شده تا ادغام این شرکت ها سخت و یا حتی غیرممکن باشد.

نمی توان انتظار داشت که شرکت‌های بیمه ای که از شرایط مطلوبی برخوردار نیستند، خود اقدام به ادغام کنند چراکه که سهامداران هر شرکتی تا آخرین لحظه تمایل به حضور در صنعت مورد نظردارند .

اما باید توجه داشت که ادغام یکی از استراتژی های متعارف در بازاریابی است و یکی از مواردی که بسیاری از شرکت‌ها برای ادامه بقای خود آن را انجام می دهند.

تجربه این موضوع در نظام بانکداری کشور وجود دارد و درهمین رابطه علی بنیادی نائینی، عضو هیات عامل و معاون طرح و توسعه بیمه مرکزی به چابک آنلاین گفت که در مورد ادغام بانک ها یک تجربه مناسب در نظام بانکی وجود دارد و اگر این ادغام شرایطی را فراهم کند که به سمت بیمه های تخصصی حرکت کنند می تواند مفید باشد.

وی تاکید کرد که در شرایط فعلی برنامه ای برای ادغام شرکت های بیمه ای  وجود ندارد اما اگر بتوان از محل ادغام شرکت ها فعالیت های تخصصی ایجاد کرد یک موضوع جدید و نوینی پیش روی صنعت باز می شود.

درطول سال‌های اخیر، شرکت‌های بیمه بسیاری در سراسر جهان اقدام به ادغام کرده‌اند.

به نظر می رسد که این ادغام‌ها به منظور افزایش قدرت رقابتی، کاهش هزینه‌ها و افزایش  بهره‌وری بیشتر انجام شده است.

به عنوان مثال،  AXA، یکی از بزرگترین شرکت‌های بیمه در جهان، در سال 2018 گروه XL را با مبلغ 15.3 میلیارد دلار خریداری کرد.

این ادغام به AXA کمک کرد تا به یکی از بزرگترین شرکت‌های بیمه اموال و مسئولیت در جهان تبدیل شود.

شرکت آلمانی Allianz هم در سال 1998 شرکت فرانسوی AGF را خریداری کرد.

 گفته می شود که این ادغام به Allianz کمک کرد تا حضور قوی‌تری در بازاراروپا داشته باشد و به یکی از بزرگترین شرکت های بیمه در جهان تبدیل شود.

رویکرد ادغام‌ در این شرکت ها نشان‌دهنده تداوم تلاش‌های شرکت‌های بیمه دنیا برای گسترش حضور در بازار، تنوع ‌بخشی به خدمات و استفاده از فرصت‌های جدید در بازار بیمه جهان است.

ناگفته پیداست که ادغام شرکت‌های بیمه ای مزایا و معایب خاص خود را دارد.

با ادغام، شرکت‌های بیمه می‌توانند سهم بیشتری از بازار را به دست آورند و درعین حال هزینه‌های عملیاتی خود را از طریق هم‌افزایی و بهره‌وری بیشتر در استفاده از منابع کاهش دهند.

از سوی دیگر ادغام شرکت‌های بیمه ای با یکدیگر امکان ارائه محصولات و خدمات متنوع‌تری را فراهم می‌کند و با دسترسی به منابع مالی بیشتر و سرمایه‌گذاری‌های کلان‌تر می توانند ریسک‌های خود را بهتر مدیریت کنند.

در ایران فعالان و کارشناسان صنعت بیمه رویکردهای متفاوتی در خصوص ادغام شرکت های بیمه ای  داشته اند.

بسیاری از کارشناسان، ادغام شرکت های بیمه ای را نادرست می دانند و دلایلی همچون تصفیه تعهدات، ایجاد بی اعتمادی در جامعه، ضعف در اطلاعات شرکت های بیمه ای و مطالبات شرکت از سهامداران را از جمله چالش های احتمالی ادغام می دانند.

درهمین پیوند، مدیرعامل شرکت بیمه آرمان به چابک آنلاین گفت که ادغام شرکت های بیمه ای کارآسانی نیست زیرا عمده این شرکت ها بورسی هستند و اموال و دارایی هایی دارند که یکسری از این دارایی ها، دارای مشکلاتی هستند.

مجید قلی پور، تاکید کرد که در زمینه ادغام شرکت های بیمه ای، نهاد ناظر صنعت بیمه باید تصمیم گیری کند که اینکار را انجام دهد اما به جای بسته شدن شرکت ها باید به دنبال بهبود فرآیندها و شرایط شرکت ها باشیم.

در مقابل عده ای دیگر به حفظ منافع بیمه گذاران و عواقب بی اعتمادی درجامعه تاکید دارند.

درهمین رابطه موسی رضایی میرقائد، مدیرعامل شرکت بیمه البرز درگفت و گویی که با چابک آنلاین داشت مدعی شد که هفت یا هشت شرکت در صنعت بیمه باید ادغام شوند، زیرا ادامۀ مسیر این شرکت‌ها آسیب بیشتری به صنعت بیمه و اعتماد مردم وارد می‌کند.

اما  از منظر قانونی شرایط ادغام در صنعت بیمه چگونه است؟ 

آیا همانگونه که ورود شرکت های جدید به عرصه صنعت بیمه تسهیل شده و شرکت های مختلف می توانند خود را در قالب شرکت های تخصصی مطرح کنند، شرایط خروج شرکت ها هم فراهم است؟

درهمین خصوص مدیرعامل شرکت بیمه نوین به چابک آنلاین گفت: چیزی که در اذهان آن را ادغام می‌نامند درواقع ادغام نیروهای انسانی است، چرا که تعهدات را سهام‌دار جدید می‌پذیرد.

حسین کریم خان زند، تاکید کرد که در صنعت بیمه چنین چیزی وجود نداشته و در قوانین بالادستی و بورس نیز قانونی تحت عنوان فرآیند ادغام  وجود ندارد.

وی، اذعان داشت که در واقع نهاد ناظر به یک شرکت اعلام می‌کند که دیگر اجازۀ فعالیت ندارد و بعد به دلیل حفظ مشتریان و کارکنان و جلوگیری از مشکلات، شرکت را وادار به فروش یا واگذاری سهام خود می‌کند. 

با وجود اینکه سالها است بیمه مرکزی در مورد ادغام شرکت های بیمه ای در صنعت صحبت می کند اما شرایط کنونی و ادامه روند ورود شرکت های بیمه ای جدید با سرمایه های حداقلی چیز دیگری را نشان می دهد.

از همین روی انحلال یک شرکت بیمه تبعات بسیاری را به دنبال دارد اما برای ادغام آنها بیمه مرکزی می تواند ساز و کارهایی را پیش بینی کند.

فراموش نکنیم که شرکت‌های بیمه ای به صورت مداوم به بیمه مرکزی گزارش مالی و عملکردی خود را می‌دهند بنابراین اگر شرکتی در شرایط نامطلوب باشد بیمه مرکزی به خوبی از آن آگاه است.

حال با درنظر گرفتن صحبت های اخیر محمود حق وردیلو، معاون نظارت و عضو هیات عامل بیمه مرکزی که اعلام کرد وضعیت در حوزه نظارت نیاز به توجه جدی دارد باید دید که راهکار بیمه مرکزی اصلاح ساختار شرکت های بیمه ای خواهد بود یا همچنان بحث ادغام مطرح می شود؟