تأمین اجتماعی معافیت بیمه‌ای کارگاه‌های زیر ۵ نفر را لغو کرد

به گزارش چابک آنلاین، این بخش‌نامه به نظر می‌رسد دولت را بر آن داشته تا در قالب رد دیون، بدهی‌های این سازمان را پرداخت کند تا از ریزش نیروی کار و شیوع بی‌کاری در جامعه جلوگیری کند. البته نمی‌توان دور از نظر داشت که استمرار پرداخت‌نشدن بدهی از سوی دولت به سازمان تأمین اجتماعی بدون حذف تعهدات جدید، بنا بر تجربه می‌تواند منجر به پرداخت هزینه تعهدات جدید دولتی از جیب کارگران و کارفرمایان شود. واگذاری ۳۲۰ هزار میلیارد از سهام شرکت‌های دولتی به سازمان تأمین اجتماعی هرچند می‌تواند راهکاری برای پرداخت بدهی دولت به این سازمان باشد اما بار دیگر تجربه ناموفق بنگاه‌داری را به سازمان تأمین اجتماعی تحمیل می‌کند. در همین زمینه دو روز پیش عضو هیئت تحقیق و تفحص از سازمان خصوصی‌سازی در نامه‌ای به رئیس مجلس، این واگذاری را خلاف قانون و تکرار تخلفات در واگذاری‌ها اعلام کرد. احمد علیرضابیگی در پی مصوبه هیئت وزیران مبنی بر تخصیص سهام 9 شرکت دولتی به ارزش 320 هزار میلیارد از سوی سازمان خصوصی‌سازی به سازمان تأمین اجتماعی، در نامه‌ای به رئیس مجلس، این مصوبه را خلاف قانون اساسی، قانون برنامه پنجم توسعه و سیاست‌های کلی اصل 44 دانسته و افزوده است که در این مصوبه وظایف قانونی سازمان خصوصی‌سازی به سازمان تأمین اجتماعی تبدیل شده که حاصلی غیر از آشفتگی بیش‌از‌پیش در واگذاری شرکت‌ها و بنگاه‌های دولتی دربر ندارد. حال این سؤال ایجاد می‌شود که اگر دولت بار دیگر به رد دیون روی نیاورد، چه راهکاری را می‌تواند در پیش بگیرد تا هم طلب سازمان را پرداخت کرده باشد و هم خطای گذشته را تکرار نکند؟
‌کارگران قربانی کارگران
علی خدایی، نماینده کارگران در شورای عالی کار، می‌گوید: «دولت به تأمین اجتماعی درحال‌حاضر 300 هزار میلیارد تومان بدهکار است و بدهی خود را به سازمان پرداخت نمی‌کند، درحالی‌که منابع سازمان تأمین اجتماعی منابع دولتی نیست. دولت تصور می‌کند که منابع این سازمان از بودجه عمومی تأمین می‌شود اما در حقیقت چنین نیست و از جیب کارگران و کارفرمایان این تعهدات، تأمین می‌شود». ‌خدایی با اشاره به اینکه سازمان تأمین اجتماعی به‌واسطه تعهداتی که دولت پذیرفته و منابع آن را تأمین نمی‌کند، تحت فشار قرار گرفته است، ادامه می‌دهد: «این امر سبب شده سازمان تأمین اجتماعی با کمبود منابع روبه‌رو شود، درحالی‌که رایگان‌کردن با اعمال بخشودگی بیمه‌ای برای برخی گروه‌هایی که به‌صورت تعهد از جانب دولت تحمیل می‌شود، باید از منابع دولتی تأمین شود».‌ او تصریح می‌کند: «سازمان تأمین اجتماعی به‌واسطه اینکه نمی‌تواند طلب خود را از دولت وصول کنند، مجبور می‌شوند سن بازنشستگی را افزایش و همچنین پوشش درمانی کارگران را کاهش دهند تا بتوانند نقطه سر‌به‌سر را ایجاد کنند. این بخش‌نامه اعلام می‌کند که آنچه را تعهدات دولت است تا به امروز انجام می‌دهد و بخشودگی بیمه به کارگاه‌های زیر پنج نفر را تقبل می‌کند اما از پذیرش تعهدات جدید در این زمینه معذور است».‌ به گفته او، دولت تاکنون تعهدات تحمیلی به تأمین اجتماعی را نیز پرداخت نکرده و همین امر موجب افزایش بدهی به سازمان تأمین اجتماعی شده است.‌ نماینده کارگران در شورای عالی کار این بخش‌نامه را اقدامی مطلوب از سوی سازمان تأمین اجتماعی دانسته و می‌گوید: «هرچند این اقدام برای کارگاه‌های زیر پنج نفر جدید، آسیب‌رسان می‌تواند باشد اما دولت باید این بدهی را به سازمان تأمین اجتماعی بپردازد تا بتواند تعهدات جدید را عهده‌دار شود».
‌کارگاه‌های جدید زیر 5 نفر، در خطر
علی ظفرزاده، عضو سابق هیئت‌مدیره شستا، در تحلیل این بخش‌نامه نظر دیگری دارد. ظفرزاده می‌گوید: «در گذشته بر مبنای تفاهمی که بین سازمان تأمین اجتماعی و دولت بود، دولت موظف بود بخشی از یارانه بیمه کارگاه‌های کوچک تا سقف پنج نفر را بپردازد. حال سازمان تأمین اجتماعی بخش‌نامه زده که پس از این، چنین قانونی حاکم نیست و هر کارگاهی که بخواهد کارگر جدیدی استخدام کند، باید تمام حق بیمه را پرداخت کند و از بخشودگی معاف نخواهد بود».‌ او با اشاره به اینکه درحال‌حاضر تعداد قابل‌توجهی کارگاه کوچک در کشور وجود دارد، می‌افزاید: «وقتی کارگاه‌های جدید زیر پنج نفر، نتوانند از یارانه بیمه بهره‌مند شوند، آسیب جدی به اشتغال کشور وارد می‌کند و از سویی انگیزه برای ایجاد اشتغال جدید نیز از بین می‌رود». ‌ظفرزاده در ادامه با اشاره به اینکه این امر آمار بی‌کاری را افزایش می‌دهد، می‌گوید: «درحال‌حاضر واحدهای کوچک بین یک تا پنج نفر در کل کشور پراکنده هستند و اگر این روند ادامه یابد، می‌تواند منجر به حذف این کارگاه‌های کوچک از اقتصاد شود». در بخش‌نامه جدید سازمان تأمین اجتماعی به قلم مدیرعامل و خطاب به مدیران کل تأمین اجتماعی استان‌ها، آمده: «پیرو بخش‌نامه‌ها و دستورهای اداری منتهی به بخش‌نامه 140.2 به شماره 1.4006-52 مورخ 83.1.25 و با توجه به اینکه طبق تبصره یک ماده واحده قانون معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند، مصوب 61.12.16 مجلس شورای اسلامی، دولت مکلف است هزینه مورد نیاز سال‌های آتی را در بودجه سال مربوطه پیش‌بینی و منظور نماید» و از سوی دیگر وفق بند «ط» ماده (۹) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب 83.2.21، ارائه تعهدات بیمه‌ای صندوق‌ها در قبال افراد عضو و تحت پوشش براساس قاعده عدالت و به تناسب میزان مشارکت (سنوات و میزان پرداخت حق بیمه) و با تنظیم ورودی‌ها و خروجی‌ها طبق محاسبات بیمه‌ای صورت می‌پذیرد که مراتب به موجب دادنامه شماره (۱۹) مورخ 1391.1.21 هیئت عمومی دیوان عدالت اداری نیز مورد تأیید واقع شده است. همچنین مطابق مفاد بند (ج) ماده (۷) قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی «اجرای تصمیمات و احکام دولت در جهت کاهش منابع و یا افزایش مصارف و تعهدات صندوق‌ها و مؤسسات بیمه‌ای منوط به تأمین منابع مالی معادل آن خواهد بود و...» و براساس تبصره‌های مندرج در قوانین بودجه سنواتی سال‌های اخیر، بندهای «ح» و «ن» ماده (۲۸) و بند (۲) ماده (۲۹) قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (۲) مصوب 93.12.4، بندهای «ت» و «ث» ماده (۷) قانون برنامه ششم توسعه و ماده ۷۱ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور نیز ایجاد هرگونه تعهد بیمه‌ای و بار مالی خارج از ارقام مقرر در جداول قوانین بودجه سنواتی برای صندوق‌ها ممنوع است و تعهدات تکلیف‌شده فقط در حدود ارقام مذکور قابل اجراست و سازمان مجاز به ایجاد طلب جدید از دولت نخواهد بود، مگر در مواردی‌ که بار مالی مربوطه در قوانین بودجه سنواتی پیش‌بینی و مجوز آن قبلا توسط سازمان برنامه و بودجه صادر شده باشد؛ بنابراین واحدهای اجرائی صرفا در حدود ارقام پیش‌بینی‌شده در بودجه سنواتی کل کشور مجاز به اعمال معافیت درخصوص کارگاه‌های جدیدالتأسیس می‌باشند و می‌بایست از اعمال معافیت خارج از ارقام و اعتبارات پیش‌بینی‌شده خودداری نمایند و مسئولیت ایجاد هرگونه بار مالی جدید خارج از قوانین فوق به عهده مدیران و سرپرستان بلافصل خواهد بود».‌ با اینکه این بخش‌نامه از پذیرش تعهد جدید در این زمینه خودداری کرده، در بخش دیگری از آن بر استمرار معافیت برای کارگاه‌هایی که پیش‌تر ذیل معافیت بیمه‌ای قرار گرفته بودند، تأکید کرده است: «ضمنا درخصوص کارگاه‌هایی که تاکنون از قانون معافیت از پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایانی که حداکثر پنج نفر کارگر دارند، استفاده نموده‌اند، تداوم شمول به تسهیلات مقرر در قانون مذکور در صورت احراز شرایط و برابر مقررات، صرف‌نظر از پیش‌بینی و تأمین بار مالی آن بلامانع و در صورت برچیده‌شدن و یا تعطیلی کارگاه قبلی و شروع فعالیت با کارفرمای جدید در همان محل، واحدهای اجرائی درخصوص کارگاه‌های مزبور نیز در حدود ارقام پیش‌بینی‌شده در بودجه سنواتی کل کشور مجاز به اعمال معافیت خواهند بود. بدیهی است در صورت پیش‌بینی و تأمین اعتبار لازم و تصویب آن در قوانین بودجه سنواتی و ابلاغ آن به سازمان، مراتب آتی جهت اقدام به واحدهای اجرائی اعلام خواهد شد». در بخش دیگری از این بخش‌نامه به برخورداری کارفرمایان و کارآفرینان بخش خصوصی و تعاونی از تسهیلات معافیت حق بیمه سهم کارفرمایی بابت جذب نیروی کار تحصیل‌کرده دانشگاهی (در قالب طرح کارورزی) نیز اشاره و تأکید شده بار مالی ناشی از اجرای این طرح قبلا از سوی هیئت وزیران، تأمین و پرداخت شده و کارفرمایان کارگاه‌های یادشده می‌توانند در صورت احراز سایر شرایط از تسهیلات مقرر برخوردار شوند.